EV ENDÜSTRİSİ

Ev endüstrisinde yapılan işlerin genellikle emek yoğun işler olması, yüksek teknoloji gerektirmemesi nedeniyle üretilen ürünlerin fiyatları çok yüksek olmamaktadır. Buna bağlı olarak da kişiler, yüksek gelir elde edememektedirler.

Ev endüstrisinde çalışanların çeşitli sorunları vardır. Bu sorunların nedeni farklı olmakla birlikte ev endüstrisinde çalışanlar arasında kayıt dışı çalışma oldukça yaygındır.Ev endüstrisinin gelişimini etkileyen faktörlerden birisi olan ev endüstrisinde çalışanların kayıt dışı çalışmaları, aynı zamanda ev endüstrisinde çalışanların bazı sorunlarının nedenini de oluşturmaktadır.

Gelirin düşük olması barınma, beslenme, hijyen, sağlık ve eğitimle ilgili sorunlara da neden olmaktadır.

Yapılan araştırmalarda, ev endüstrisinde çalışanların günlük çalışma sürelerinin 20 saate kadar çıkabildiği ve bu durumun da çok istisna olmadığı ortaya çıkmıştır.

Evde çalışanlar açısından meslek hastalıklarının yaygın olduğu görülmektedir. Ev endüstrisinde çalışanlarda işe bağlı olarak yapılan işin niteliğine göre toz ve yapıştırıcının etkileri, tüm işler için kireçlenme, kemik-kıkırdak sorunları, sırt ağrıları, bel ve boyun ağrıları, dantel, nakış, terzilik ve pikoda görme bozuklukları, dokumacılıkta toza bağlı akciğer hastalıkları ile ayakta durarak çalışmaya bağlı varis ve bel fıtığı sorunları, alerjiler, deri hastalıkları, bronşit söz konusu olmaktadır.

Ev endüstrisinde çalışanlar, sosyal güvenlik kapsamında sigortalı olmadıkları zaman başlarına gelen herhangi bir hastalık veya kaza durumunda ancak eşlerinin sigortalı olması halinde sağlık yardımlarından yararlanabilirler. Eşlerinin sigortalı olmaması halinde ise ülkelerin sosyal güvenlik sistemlerine bağlı olarak primli rejim kapsamında olmasa bile primsiz rejim kapsamında veya ülkede uygulanmakta olan genel sağlık sigortası bulunuyorsa bu kapsamda sağlık yardımlarından yararlanabilirler.

Ev endüstrisinde yapılan çalışmanın genellikle kayıt dışı olarak görülmesi nedeniyle sendikalar, evde çalışanları örgütlemek konusunda ciddi çaba harcamamakta, onlara çok az ilgi göstermektedirler. Sendikaların üye odaklı olması ve sendikacıların hemen hemen tamamının erkek olması ve evde çalışanların çoğunlukla kadınlar olması nedeniyle sendikalar ev endüstrisinde çalışanlara pek ilgi göstermemektedirler. Ayrıca sendikalar, örgütlenmenin zor olması nedeniyle küçük ve orta ölçekli işyerlerine bile pek ilgi göstermedikleri için ev endüstrisinde çalışanlara ilgi göstermeleri çok olası bir durum olmamaktadır.

Almanya, Portekiz ve Uruguay gibi çok az sayıda ülkede, evde çalışanın çalışma ilişkisinin fesihle son bulması halinde evde çalışana tazminat ödenmesi yolu benimsenmiştir.

Kişiler, ev dışında işyerinde çalıştıkları zaman iş çevresine sahip olmakta, onlarla sosyalleşme imkanı bulmaktadırlar. Ancak ev endüstrisinde evde çalışanlar, iş çevresine sahip olamamakta ve toplumdan izole olabilmektedirler. Dolayısıyla, dışarıda çalışmanın ve iş arkadaşlarıyla görüşmenin yarattığı memnuniyet duygusundan mahrum kalmaktadırlar

Hindistan’da 1972’de kurulan Serbest Çalışan Kadınlar Örgütü (SEWA) dünyadaki en eski ve en çok üyeye sahip sendika olarak karşımıza çıkmaktadır

Ev endüstrisinde çalışanların sorunlarını kayıt dışı çalışmaları, gelirlerinin düşük olması, çalışma sürelerinin uzun olması, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanamaması, sosyal güvenlik sisteminin kapsamı dışında kalmaları, örgütlenme sorunu, iş güvencelerinin olmaması ile aile ilişkilerinde ve sosyal ilişkilerde zayıflama olarak sıralayabiliriz.

Ev endüstrisinde çalışanların elektrik, ısınma, telefon, gaz gibi sabit giderlerin kendilerine ait olması nedeniyle elde ettikleri gelirden bu sabit giderler düşüldüğünde gelirlerinde düşme olmaktadır

Evde çalışanların ücretlerinin düşük olmasının nedenlerinden biri, bu kişilerin çoğunlukla ekonomik açıdan zor durumda olmaları, pazarlık güçlerinin bulunmaması, bu konuda denetimlerinin ya hiç olmaması veya yetersiz olmasıdır.

Ev endüstrisinde çalışanların sorunlarından biri olan gelirlerinin düşük olmasının ortaya çıkardığı sonuçlardan ve ev endüstrisinde çalışanların sorunlarından biri de, kişilerin daha yüksek gelir elde edebilmek için uzun sürelerle çalışmalarıdır. Ev endüstrisinde çalışanların ayrı bir çalışma mekanı yoktur ve yaşadıkları yerde aynı zamanda çalışmaktadırlar. Buna bağlı olarak çalışmanın ve özel hayatın iç içe geçmesi, çalışma sürelerinin düzensiz olması, çalışma saatleri ile boş zaman arasındaki sınırın belirsizleşmesi, yapılan iş için ayrılan zamanın artması ve buna bağlı olarak da ev endüstrisinde çalışanların çalışma sürelerinin uzun olması karşımıza çıkan bir durum olmaktadır. Yapılan araştırmalarda, ev endüstrisinde çalışanların günlük çalışma sürelerinin 20 saate kadar çıkabildiği ve bu durumun da çok istisna olmadığı ortaya çıkmıştır. Siparişle çalışan veya işveren, alt işveren veya aracı tarafından verilen işin teslim edilme dönemlerinde iş yükleri çok artmakta ve haftada 6-7 gün nerdeyse uykusuz olarak çalışmaktadırlar

Doktrinde iş kazası, çalışanın “gördüğü iş veya işin gereği dolayısıyla aniden ve dıştan meydana gelen bir etkenle onu bedenen veya ruhça zarara uğratan bir olay” olarak tanımlanmaktadır.

Oluşabilecek iş kazalarının aile fertlerini de etkilemesi, ev endüstrisinde iş sağlığı ve güvenliği kontrollerinin olmaması, yaşanacak olayların doğrudan ev endüstrisinde çalışanları etkilemesi, yaşanabilecek olayların toplum sağlığı ve güvenliğini de etkilemesi ev endüstrisinde iş sağlığı ve güvenliği hususunu önemli kılmaktadır.

Ev endüstrisinde çalışanlar, çeşitli çalışma şekilleriyle çalışmaktadırlar. Ev endüstrisinde çalışanların kendi hesabına çalışan olması durumunda bağımsız çalışan olarak sosyal güvenlik sisteminin kapsamı içinde yer alabilirler. Ancak, sosyal güvenlik sistemi içinde bağımsız çalışanlar sigorta kollarına ait primlerin hepsini kendileri ödemektedirler. Bağımsız çalışanların, günlük bazı ihtiyaçlarını daha acil görmeleri nedeniyle sosyal güvenlik primlerini ödemek konusunda ihmalkar davranabilmektedirler. Primlerin düzenli ödenmemesi, herhangi bir sosyal riskle karşılaşıldığında yardımlardan
yararlanamamaya yol açmaktadır.

Çalışanlar, örgütlenerek işverenler karşısında tek başlarına elde edemeyecekleri hakları toplu olarak hareket etmeleri durumunda elde edebilmektedirler.

Ev endüstrisinde kendi hesaplarına çalışanların yaptıkları işe sürekli olarak bir talep olacağının garantisi yoktur. Aynı durum, siparişle çalışanlar için de geçerlidir. Siparişler, arizi bir nitelik gösterip, sürekli olmayabilir. Bu nedenle, ev endüstrisinde çalışanların iş güvenceleri yoktur.

Ev endüstrisinde çalışanların çalışma hayatı ve aile hayatı tamamen evde geçmektedir. Bu nedenle evde çalışma, özellikle kadınlar açısından eve kapanmaya neden olmakta, kendilerini dışlanmış ve yalnız hissedebilmektedirler. Kadınlar, hem ev işlerini yapma hem de ellerindeki işi tamamlama baskısı altında diğer kişilerle iletişimleri azalmaktadır