EV ENDÜSTRİSİ

Çalışma sürelerinde, klasik bir biçimde sabah başlayıp akşam sona eren tipik çalışma yerine, part time (kısmi zamanlı) çalışma, çağrı üzerine çalışma, iş paylaşımı, evde çalışma, tele çalışma ve dış kaynak kullanımı gibi değişik zamanlı çalışma şekillerinin uygulanması, atipik istihdamda çalışma şekilleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Tam zamanlı istihdam ise tipik istihdam türüdür. Doğru cevap A'dır.

Kadınların özellikle çocuk yetiştirmede üstlendiği aktif rol, yaşlı ve hasta bakımı gibi yükümlülüklerinin yanısıra, çalışma yaşamı ile ilgili kararların alınmasında aile fertlerinin tutumu, toplumsal cinsiyet temelli iş bölümü ve ataerkil değerler, ev endüstrisinde istihdamın artmasına ve bu endüstride daha çok kadın çalışanın istihdam edilmesine neden olan faktörlerden bazılarıdır. Doğru cevap E'dir.

Kayıt dışı istihdam kavramı ile de referans haftasında yaptığı işten dolayı herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmayanlar anlatılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Formel işgücü piyasası, kentsel alanda endüstri, ticaret ve hizmetler sektöründe sürekli veya geçici işlerde çalışanlar ile kamu kesiminde çalışanları kapsayacak biçimde tanımlanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Tipik istihdam şeklinin dört temel unsuru bulunmaktadır. Bunlar: • İş sözleşmesinin (akit) belirsiz süreli olması, • Gerçekleştirilen çalışmanın tam zamanlı yapılması, • Tek işverene karşı çalışan sorumluluğunun bulunması, • Haksız iş akdinin feshine ya da işten çıkarılmaya karşı çalışanın iş hukuku koruması ve güvencesi altında bulunmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Sayısal esneklik; işletmelerin, arz ve talepte yaşanan dönemsel değişimlere hızlı yanıt verebilme gereksiniminin ürünü olarak, “geçici istihdam, alt işveren uygulaması ve part-time işçi istihdamı” gibi farklı yollarla, işgücü miktarını değiştirebilme serbestîsi olarak ifade edilmektedir. Fonksiyonel esneklik; işçilerin iş tanımlarının değişen üretim yükümlülüklerine bağlı olarak değiştirilebilmesidir. Fonksiyonel esneklik işletmenin iç hareketliliğini artırıcı önlemleri içermektedir. Ücret esnekliği; işletmelerin piyasaya gerekli uyum mekanizmalarının geliştirilmesi bakımından ödemeler sistemini düzenleyen ücret esnekliğinde, ödenen ücretler, verimlilik, işletmenin ekonomik yapısı, performans, sahip olunan yetenekler vb. parametreler eşliğinde değerlendirilmektedir. Uzaklaştırma stratejileri; Bu esnekliğin benimsenmesinde ekonomik nedenler, konjonktürel dalgalanmalar, teknolojik gelişmeler, yasal yükümlülükler, taşeron çalıştırılması zorunlu, uzmanlık gerektiren işler” gibi faktörler rol oynamaktadır. Çalışma hayatında yaygın olarak kullanılan bu türde yapılan işin başka işyerlerinde ya da başka işletme içinde başka işçilerin çalıştırılarak gerçekleştirilmesi söz konusudur. Zamana göre esneklik; işletmenin işçiyi normal iş saatleri dışında da farklı sürelerle çalıştırabilmesini ifade etmektedir. Doğru cevap B'dir.

Dünyada yaşanan ekonomik gelişmelerin bireylerin gelir düzeylerini arttırması sonucunda çalışanların boş zaman taleplerini arttırması esnek çalışma şeklinin tercih edilmesine, bu da çalışma sürelerinin esnek bir şekilde ayarlanarak çalışanların taleplerine yanıt verilmeye çalışılmasına neden olmuştur.Doğru cevap D'dir.

B,C,D ve E seçeneklerinde verilen maddeler, atipik istihdamın çalışan açısından doğurduğu sakıncalardır. Motivasyon sağlama problemleri ise işverenleri ilgilendirir. Doğru cevap A'dır.

Part time çalışmanın işletmeler tarafından tercih edilmesinin nedenleri: • İşgücü maliyetlerinin az olması, • İşgücünün daha verimli olması, • Ekonomik durgunluğa bağlı talebin dolayısıyla da üretimin azalması halinde işletmeye esneklik sağlaması, • Kalifiye işgücüne olan talebin artması.

Doğru cevap E'dir.

Yaygın olarak kullanılan dört farklı iş paylaşımı bulunmaktadır. Bölünmüş gün; iş paylaşımında bulunanlar her gün yarım gün çalışmakta, biri öğleden önce, diğeri öğleden sonra işbaşı yapmaktadır. Bölünmüş hafta; iş süresi gün değil, hafta esas alınarak bölünmektedir. Biri haftanın ilk yarısı, diğeri ikinci yarısı işbaşı yapmaktadır. Değişimli hafta; çalışanlar haftayı bölmeden bir hafta boyunca çalışmaktadır. Birinin çalıştığı hafta diğeri çalışmamakta ve sırasıyla işbaşı yapmaktadırlar. Sabit olmayan takvim modeli; iş paylaşımının oldukça esnek bir türüdür. Burada, çalışma süresinin nasıl paylaşılacağı belirli bir takvime bağlı değildir. İşletmenin durumuna ve çalışanların kişisel ihtiyaçlarına göre iş süreleri belirlenmektedir. Doğru cevap B'dir.

İstihdam, bir toplumda çalışma ve gelir sağlama isteğinde olan bireylerin hizmetlerinden yararlanılmak üzere çalıştırılmasıdır.

Çalışma sürelerinde, klasik bir biçimde sabah başlayıp akşam sona eren tipik çalışma yerine, part time (kısmi zamanlı) çalışma, çağrı üzerine çalışma, iş paylaşımı, evde çalışma, tele çalışma ve dış kaynak kullanımı gibi değişik zamanlı çalışma şekillerinin uygulanması, atipik istihdamda çalışma şekilleri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Enformel sektörde çalışanların büyük bir kısmı kadın olup, kadınlar hane gelirlerine katkıda bulunmak için pazarda satabilecek ürünleri evde üretir veya evde imalatçı firmalar için parçabaşı üretimde bulunurlar, ya da küçük atölyelerde kayıtdışı, ancak işgücü olarak çalışırlar

Endüstriyel üretimde 19. yüzyılın ortalarından 1970’lerin sonuna kadar fabrika tipi kitlesel üretimin egemen olduğu fordist üretim şekli, bu dönemden sonra yerini esnek üretime bırakmıştır. Çünkü küreselleşme ile birlikte artan rekabet koşulları, ekonomik ve teknolojik gelişmeler hem işlerde hem de örgütlerde yapısal değişimlere neden olmuş,

Küresel anlamda ekonomide yaşanan üretim hacmindeki artış (canlanma dönemi) ve azalış (daralma dönemi: resesyon) şeklindeki kısa dönemli (konjonktürel) dalgalanmaların olması, işletmelerin bu dönemlerde esnek davranmasını zorunlu kılmıştır

Tipik ya da standart istihdam, çalışanın iş hukuku koruması altında olduğu, genellikle toplu iş sözleşmesi ile çalışma koşullarının belirlendiği bir iş yerinde, sürekli ve tam süreli çalışma biçimi olarak ifade edilmektedir.

Tipik istihdam şeklinin dört temel unsuru bulunmaktadır. Bunlar:
• İş sözleşmesinin (akit) belirsiz süreli olması,
• Gerçekleştirilen çalışmanın tam zamanlı yapılması,
• Tek işverene karşı çalışan sorumluluğunun bulunması,
• Haksız iş akdinin feshine ya da işten çıkarılmaya karşı çalışanın iş hukuku koruması ve güvencesi altında bulunmasıdır.

Fonksiyonel esneklik; işçilerin iş tanımlarının değişen üretim yükümlülüklerine bağlı olarak değiştirilebilmesidir. Fonksiyonel esneklik işletmenin iç hareketliliğini artırıcı önlemleri içermektedir.

Sosyo-Ekonomik Faktörler:
• II. Dünya Savaşı sonrası ekonomik ve konjonktürel dalgalanmalar sonucunda zaman zaman üretimi artırma ya da azaltma gerekliliği,
• Küreselleşme, artan uluslararası rekabet, verimlilik artışı ve çok uluslu şirketlerin ortaya çıkması,
• Hizmet sektöründeki gelişmeler ve istihdamın sektörel yapısında meydana gelen değişim,
• Geleneksel üretim tarzının ortaya çıkardığı “zaman birliği”, “mekân birliği” ve “ürün birliği” kavramlarının ortadan kalkma eğilimine girmeleri,
• İşçilerin vasıf düzeylerinde meydana gelen değişimle birlikte işsizliğin artması,
• Sendikalar ve taraflar arası uzlaşma,
• Hükümetlerin sosyal ve ekonomik sebeplerle esnek işgücü çalıştırmayı teşvik etmesi şeklinde
sıralanabilir.

Psikolojik faktorler
• Esneklik ve güvence arasında dengenin sağlanması,
• İstihdam üzerindeki yüklerin kademeli bir şekilde azaltılması,
• Tüm bireylere eşit istihdam fırsatlarının sağlanması,
• Sosyal diyaloğun güçlendirilmesi.