EV ENDÜSTRİSİ - Deneme Sınavı - 9

Kanuna göre “İş kazası,

Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
Bu Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır”. Parça başı başı çalışanlarla ilgili kanunda belirtilen herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işinde geçici bir süre için çalışamayacağı hekim raporu ile saptanan sigortalıya, çalışamadığı (istirahatli olduğu) her gün için Kurum tarafından yapılan parasal yardıma, geçici işgöremezlik ödeneği adı verilmektedir. Geçici işgöremezlik ödeneği, iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle çalışamayan sigortalının uğradığı gelir kaybını kısmen telafi etmeye yöneliktir.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurum tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulu tarafından meslekte kazanma gücü en az %10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli işgöremezlik gelirine hak kazanır.

İş Kanunu’na göre, yapılacak iş sözleşmesinde işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alacaktır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Kadın tarafından üretilen ürünlerin piyasa değeri bulunmamaktadır. Başka bir ifadeyle kadınlar
bu ürünleri ev içi tüketim olarak hazırlamaktadırlar. Bu ürünler piyasada satılırsa değişim değeri
kazanırlar. Sadece kullanım için üretilen bu ürünler (tarhana, reçel, vb) ücretli emek karşısında
değersiz ve ekonomi dışı görülmektedir.

Eser sözleşmesinde yüklenicinin borçları eserin yapılması, sadakat ve özen, malzeme ve iş araçları, işe başlama ve yürütme ve ayıp nedeniyle sorumluluk başlıkları altında toplanabilir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

TBK'ya göre işveren, işçinin ürettiği ürünü inceleyip varsa bulduğu ayıpları ürünün tesliminden başlayarak 1 hafta içinde işçiye bildirecektir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (RG, T.16.06.2006, S.26200) yürürlüğe girmeden önce iş ilişkilerinin hukuki niteliğine bağlı olarak kişiler farklı sosyal güvenlik kanunlarına tabi oluyorlardı. Sosyal güvenlikte reform çerçevesinde 16.05.2006 tarihinde kabul edilen ve 20.05.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile kurulan Sosyal Güvenlik Kurumu, çalışma ilişkisinin niteliğine bağlı olarak farklı sosyal güvenlik kurumlarına bağlı olan sigortalıları bünyesine almıştır. Bu Kanunla Sosyal Sigortalar Kurumu, T.C. Emekli Sandığı ve BağKur’un tüzel kişilikleri sona erdirilmiş ve Sosyal Güvenlik Kurumu altında toplanmışlardır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Kadının akrabalık rolü içerisinde en belirgin hali gelin ya da kayınvalide rolüdür. Özellikle ataerkil toplumlarda gelinin kayınvalidesine karşı gelin olarak sorumlulukları ev üretimi içerisinde yer alan gelinler için ekstra bir yük getirmektedir. Bu durum yaşlı bakımında daha çok karşımıza çıkmaktadır. Çünkü toplumsal yapı gereği yaşlıların bakım işi daha çok kız çocuğu ya da geline düşmektedir.

Sigortalılar, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç 1 ay içinde sigortalı olarak çalışmaya başladıklarını Kuruma bildirirler.

Doğru cevap E seçeneğidir.

İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için Türkiye’de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet etmek iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından 5510 sayılı Kanununa tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak veya sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak, kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak, 18 yaşını doldurmuş bulunmak ve isteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle Kuruma başvuruda bulunmak gereklidir (m.50/II).

Doğru cevap C seçeneğidir.

5510 sayılı Kanunda, bütün sigorta kolları için tek bir sosyal sigorta primi alınması yerine sigorta kolları için ayrı ayrı sigorta priminin belirlenmesi yolu izlenmiştir. Kanuna göre kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %2'sidir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli işgöremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olan ölen sigortalının hak sahiplerine Kurum Yönetim Kurulu tarafından belirlenen ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenir. Cenaze ödeneği, sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir (m.37/III).

Doğru cevap A seçeneğidir.

Annelerin çalışma hayatında bulunması, gelirlerinin artması halinde çocukların çalışması azalmaktadır. Ancak bu durum evde çalışma durumunda olan anneler için geçerli olmamakta tam tersine eve iş alan annelerin çocukları çalışma ortamının ev olması nedeniyle sürekli iş ile karşı karşıya bulunmaktadır. Evde çalışmada hem kız hem de erkek çocuk annelerine yardım etmek
durumunda kalmakta bu durum da çocukların da ev endüstrisi içerisinde yer almasına neden olmakta ve ev endüstrisinde çocuk emeği de kullanılmaktadır.

Hanehalkı kavramın en yaygın tanımı aynı evde yahut evin bir bölümünde yaşayan ve geçimlerini birlikte temin eden birbiri ile kan bağı olan ya da olmayan bireylerin oluşturduğu bir yapıdır.  Başka bir ifadeyle hanehalkı, ortak ikamet ve yeniden üretimin birlikte yer aldığı sosyal organizasyonun temel birimi olmakla beraber, aynı zamanda karmaşık bir yapısı olan, kültürlere göre farklılık gösteren ve zaman içinde değişen bir dizi kurumsal düzenlemelerden oluşmaktadır.

Evde çalışanların çalışma ilişkilerinin iş sözleşmesine dayandığı kabul edilse bile İş Kanunu m.4/d uyarınca bir ailenin üyeleri veya 3. dereceye kadar (3. derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde çalışanlara İş Kanunu uygulanmaz. Dolayısıyla ev endüstrisinde çalışanlar, yaşadıkları alanın bir kısmında 3. dereceye kadar hısımları ile el sanatı mahiyetinde işleri yaptıkları zaman İş Kanunu’nda yer alan düzenlemelerden yararlanamayacaklardır. Ancak evde çalışanlar, bu işleri 3. dereceye kadar hısımları ile yapmakla birlikte bu işleri yaşadıkları alanın dışında başka bir yer yapıyorlarsa veya evde yapmakla birlikte bu işlerde çalışmak üzere 3. dereceye kadar hısımların dışında dışarıdan birini istihdam ediyorlarsa bu kişiler İş Kanunu’nda düzenlenmiş olan hükümlere tabi olacaklardır.

Tarımda ücretsiz aile işçiliği gibi işler ekonomik faaliyet olarak tanınan ama para almaksızın yapılan faaliyetler arasında gösterilebilir.

Dünyada 15–17 yaş grubundaki kız çocuklarının %90’ının, erkek çocukların ise %67’sinin ev işlerini paylaştığı bilinmektedir.

Çocukların evde çalışmaya katılmalarının iki temel gerekçesi bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, evde çalışan yetişkinlerin üretim miktarını ve dolayısıyla geliri artırmak için çocuklarını çalıştırmak zorunda kalmalarıdır. İkincisi ise, üretim hedeflerini tutturmakta zorlanan ailelerin çoğu zaman çocuklarının yardımına gereksinim duymalarıdır.

Kadınların bugünkü anlamda çalışma yaşamına ücretli işgücü niteliğinde katılmaları 18. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan Sanayi Devrimi ile gerçekleşmiştir.