EV ENDÜSTRİSİ - Deneme Sınavı - 11

Kişinin birey olarak kendini ortaya koyması, kişisel gelişimi, dünyaya, yaşama, çevresindeki olan olaylara katılma sürecinde sergilediği davranışlardır. Evde çalışan kadınların tüm yaşamları verimlilik, çabukluk ve norma uygunluk gibi kavramların etrafında şekillenmektedir (Turgut, 2006: 11). Evde çalışan kadının gün içerisindeki çalışmaları gözönünde bulundurulduğunda, evde çalışan kadınlar tarafından en çok ihmal edilen rolün birey olma rolü olduğunu söyleyebiliriz. Doğru cevap B'dir.

Kadınların ev içinde gerçekleştirdikleri üretim faaliyetleri dört ana grupta toplanmaktadır (Hattatoğlu, 2000: 11; Özbay, 1991: 46):

1. Ekonomik faaliyet olarak tanınan ve para karşılığı yapılan memurluk, serbest meslek, ücretli işçilik gibi işlerde faaliyette bulunma,

2. Ekonomik faaliyet olarak tanınan ama para almaksızın yapılan tarımda ücretsiz aile işçiliği,

3. Ekonomik faaliyet olarak tanınmayan ama para karşılığı yapılan evde üretim yani fason çalışma, terzilik, temizlik işleri, çocuk bakıcılığı vb.faaliyetlerde bulunma

4. Ekonomik faaliyet olarak tanınmayan ve para almadan yapılan ev içi tüketime yönelik üretim yani ev işleri, aile için gıda maddeleri hazırlama, eşin ve çocukların bakımı, hasta ve yaşlı bakımı vb. faaliyetlerde bulunma. Doğru cevap B'dir.

Toplumsal cinsiyet kavramı kadınlar ile erkekler arasındaki farklılıkların toplumsal düzlemde kurulmuş yönlerine dikkat çekmektedir.

Biyolojik cinsiyet farklılıkları, kadın ile erkek arasındaki fiziksel farklılıkları ifade eder. Toplumsal cinsiyet farklılıkları kadınlık ile erkeklik arasındaki farklılıkları ifade eder.

Ataerkil yapı bu şekilde kadının emeğini saklamakta ve değersiz kılmaktadır.

Ev endüstrisinde yapılan işler özellikle fason üretim tek başına bir evin geçimini sağlayabilecek geliri getirmediği gibi, bazı hallerde aynı evde birden fazla şekli ile veya birden fazla kişi evde çalışabilmektedir.

DünyaÇalışma Örgütü (ILO)’nün Türkiye’de de gerçekleştirdiği Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi (IPEC) projesidir.

Bu konuda yapılan bir çalışma evde çalışmanın yaygın olduğu ülkelerden Pakistan’da hanehalkı üyeleri ortalama 7,6 kişi ile çok yüksek olduğuna, Filipinler’de ortalama 6,1 kişi, Endonezya’da 5,5 ve Hindistan’da 5,2 kişi olduğuna işaret etmektedir. Tayland’da hanehalkı ortalama üye sayısı 4 kişinin altında olup, oldukça düşüktür.

Hanehalkı, aynı çatı altında yaşayan ve ortak finansal kararlar alan tüm insanlar olarak tanımlanmaktadır.

Kadınların ev endüstrisindeki rolü diğer rollerinden (annelik, ev kadınlığı, eş, akraba, birey) bağımsız değildir. Aksine diğer rolleri gerektirdiği sorumluluklar ev endüstrisindeki üretimi etkilemekte bu endüstride üretilen emeğin görünmez ve değersiz olmasına neden olmaktadır.

Feminist kuramda ise, kadınların çalışma yaşamına sınırlı katılımı ve ikincil konumunu çözümlemede ataerkillik ve toplumsal cinsiyet temelli iş bölümüne vurgu yapılmaktadır.

Ev endüstrisinde çalışanların sorunlarını kayıt dışı çalışmaları, gelirlerinin düşük olması, çalışma sürelerinin uzun olması, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanamaması, sosyal güvenlik sisteminin kapsamı dışında kalmaları, örgütlenme sorunu, iş güvencelerinin olmaması ile aile ilişkilerinde ve sosyal ilişkilerde zayıflama olarak sıralayabiliriz.

Ev endüstrisinde çalışanların elektrik, ısınma, telefon, gaz gibi sabit giderlerin kendilerine ait olması nedeniyle elde ettikleri gelirden bu sabit giderler düşüldüğünde gelirlerinde düşme olmaktadır

Evde çalışanların ücretlerinin düşük olmasının nedenlerinden biri, bu kişilerin çoğunlukla ekonomik açıdan zor durumda olmaları, pazarlık güçlerinin bulunmaması, bu konuda denetimlerinin ya hiç olmaması veya yetersiz olmasıdır.

Ev endüstrisinde çalışanların sorunlarından biri olan gelirlerinin düşük olmasının ortaya çıkardığı sonuçlardan ve ev endüstrisinde çalışanların sorunlarından biri de, kişilerin daha yüksek gelir elde edebilmek için uzun sürelerle çalışmalarıdır. Ev endüstrisinde çalışanların ayrı bir çalışma mekanı yoktur ve yaşadıkları yerde aynı zamanda çalışmaktadırlar. Buna bağlı olarak çalışmanın ve özel hayatın iç içe geçmesi, çalışma sürelerinin düzensiz olması, çalışma saatleri ile boş zaman arasındaki sınırın belirsizleşmesi, yapılan iş için ayrılan zamanın artması ve buna bağlı olarak da ev endüstrisinde çalışanların çalışma sürelerinin uzun olması karşımıza çıkan bir durum olmaktadır. Yapılan araştırmalarda, ev endüstrisinde çalışanların günlük çalışma sürelerinin 20 saate kadar çıkabildiği ve bu durumun da çok istisna olmadığı ortaya çıkmıştır. Siparişle çalışan veya işveren, alt işveren veya aracı tarafından verilen işin teslim edilme dönemlerinde iş yükleri çok artmakta ve haftada 6-7 gün nerdeyse uykusuz olarak çalışmaktadırlar

Doktrinde iş kazası, çalışanın “gördüğü iş veya işin gereği dolayısıyla aniden ve dıştan meydana gelen bir etkenle onu bedenen veya ruhça zarara uğratan bir olay” olarak tanımlanmaktadır.

Oluşabilecek iş kazalarının aile fertlerini de etkilemesi, ev endüstrisinde iş sağlığı ve güvenliği kontrollerinin olmaması, yaşanacak olayların doğrudan ev endüstrisinde çalışanları etkilemesi, yaşanabilecek olayların toplum sağlığı ve güvenliğini de etkilemesi ev endüstrisinde iş sağlığı ve güvenliği hususunu önemli kılmaktadır.

Ev endüstrisinde çalışanlar, çeşitli çalışma şekilleriyle çalışmaktadırlar. Ev endüstrisinde çalışanların kendi hesabına çalışan olması durumunda bağımsız çalışan olarak sosyal güvenlik sisteminin kapsamı içinde yer alabilirler. Ancak, sosyal güvenlik sistemi içinde bağımsız çalışanlar sigorta kollarına ait primlerin hepsini kendileri ödemektedirler. Bağımsız çalışanların, günlük bazı ihtiyaçlarını daha acil görmeleri nedeniyle sosyal güvenlik primlerini ödemek konusunda ihmalkar davranabilmektedirler. Primlerin düzenli ödenmemesi, herhangi bir sosyal riskle karşılaşıldığında yardımlardan
yararlanamamaya yol açmaktadır.

Çalışanlar, örgütlenerek işverenler karşısında tek başlarına elde edemeyecekleri hakları toplu olarak hareket etmeleri durumunda elde edebilmektedirler.

Ev endüstrisinde kendi hesaplarına çalışanların yaptıkları işe sürekli olarak bir talep olacağının garantisi yoktur. Aynı durum, siparişle çalışanlar için de geçerlidir. Siparişler, arizi bir nitelik gösterip, sürekli olmayabilir. Bu nedenle, ev endüstrisinde çalışanların iş güvenceleri yoktur.