ETKİLİ İLETİŞİM TEKNİKLERİ

Saldırgan kişi, bireylerarası iletişimde genellikle iletişim kurarken gönderdiği mesajlarla “sen önemli değilsin, önemli olan benim” mesajını vermeye çalışmaktadır. Hiç düşünmeden başkalarını kırarak kendisini haklı çıkarmaya çalışır. Duygularını tanımaz. Başkaları adına seçim yapar karar verir. Kendisini üstün görür. Amaca ulaşmada başkaldırır, kırma eğilimine girer. İletişimlerinde yüksek ses tonu, argo ve kaba dili sıkça kulanır; düşünce ve duygularını ise inatla savunur.

Kurdek ve Rodgon üç tür perspektif alma şekli tanımlamışlardır. Bunlar;
• Algısal perspektif alma (diğer kişinin bakış açısını fark etme),
• Bilişsel perspektif alma (diğer kişinin ne düşündüğünü fark etme),
• Duygusal perspektif alma (diğer kişinin yaşamakta olduğu duyguların neler olduğunu fark etme)

Benliğin insan yaşamındaki görevleri:
• İçgüdülerden ve dürtülerden kaynaklanan güdüleri engellemek, denetlemek ve düzenlemek
• Çevredeki nesne ve kişilerle bağlantı kurmak
• Gerçeği tanımak, denemek, anlamak
• Gerçeğe uyum sağlamak
• Çevreden gelen uyarımları sınırlamak, sıralamak, zamanlamak
• Algılamak, saklamak, hatırlamak, düşünmek, karşılaştırmak, çıkarımlar yapmak, yargıya varmak
• Kavramları birleştirmek ve bütünleştirmek
• Kişinin karşılaştığı engelleri aşabilecek güçleri toplamak
• Geleceğe ilişkin beklenti ve amaçlar saptamak
• Kişiliği kaygıdan kurtaran savunma düzenlerini kullanmakdır

İnsan ilişkilerinde ana-baba benliği çok baskın olan kişi, karşısındakini dinlemeye veya duygusunu anlamaya değil, duygusunu değiştirmeye çalışır. Ana-baba benliğine sahip olan kişi iletişim kurarken genellikle yargılar denetler sahip çıkar problem çözer akıl öğretir.

Çocuk benliğine sahip olan kişi iletişim kurarken genellikle  

• Kontrolsüzdür, • Sorumsuz davranır, • Sabırsızdır, • Merak eder, • Yaratıcıdır, • Hazza yöneliktir, • İçinden geldiği gibi davranır ve • Benmerkezcidir.

Empati üç aşamadan oluşur. Bunlar:
- Birinci Aşama: Olayları karşımızdaki gibi algılamaya çalışmak
- İkinci Aşama: Karşımızdakinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamak
- Üçüncü Aşama: Kendisini anladığımızı karşımızdakine sözlerimizle, ses tonumuzla ve beden dilimizle ifade etmek.

Benliğin insan yaşamındaki görevlerinden biri kavramları birleştirmek ve bütünleştirmektir.

Algısal perspektif alma, diğer kişinin bakış açısını fark etme; bilişsel perspektif alma ise diğer kişinin ne düşündüğünü fark etmedir.

Benmerkezcilik kavramı Piaget tarafından ortaya atılmıştır.

Benmerkezcilik, bireylerarası ilişkilerde olayları bir başkasının görüş açısından görememektir.

Benmerkezcilik (egosantrizm), başkalarının varlığını ve çıkarlarını göz ardı ederek kendini ve sorunsalını her şeyin merkezine koyma tutumu ve davranışıdır.

Ana-baba benliğine sahip olan kişi iletişim kurarken genellikle yargılar, denetler, ders verir, akıl öğretir, korur ve kollar, sahip çıkar, problem çözer, kısıtlar ve önyargı ve kalıpları vardır.

Benliğin insan yaşamındaki görevleri ise şunlardır :

• İçgüdülerden ve dürtülerden kaynaklanan güdüleri engellemek, denetlemek ve düzenlemek

• Çevredeki nesne ve kişilerle bağlantı kurmak

• Gerçeği tanımak, denemek, anlamak

• Gerçeğe uyum sağlamak

• Çevreden gelen uyarımları sınırlamak, sıralamak, zamanlamak

• Algılamak, saklamak, hatırlamak, düşünmek, karşılaştırmak, çıkarımlar yapmak, yargıya varmak

• Kavramları birleştirmek ve bütünleştirmek

• Kişinin karşılaştığı engelleri aşabilecek güçleri toplamak

• Geleceğe ilişkin beklenti ve amaçlar saptamak

• Kişiliği kaygıdan kurtaran savunma düzenlerini kullanmak

Benmerkezcilik (egosantrizm), başkalarının varlığını ve çıkarlarını göz ardı ederek
kendini ve sorunsalını her şeyin merkezine koyma tutumu ve davranışıdır. Benmerkezcilik, başkasının görüşlerini ve bakış açılarını anlamada yetersiz olma, kendi gördüğü ve düşündüğü şeyleri herkesin gördüğünü zannetmektir.

Karşımızdaki kişinin rolüne girerek empati kurduğumuzda, o kişinin
rolünde kısa bir süre kalmalı, daha sonra da bu rolden çıkarak kendi rolümüze
geçebilmeliyiz. Aksi halde empati kurmuş sayılmayız. Karşımızdaki ile özdeşim
kurmak (ona benzemek) veya ona sempati duymak, empatiden farklı şeylerdir.

İletişim,  toplum içinde yaşayan insanın kendisini ve çevresini daha iyi tanımasını ve başkaları ile uyumlu ilişkiler gerçekleştirmek için etkileşim kurabilme ve bu etkileşimi geliştirme becerisidir. İnsan topluluğu ve davranışları ile ilgili her dalın iletişimle ilgilenmesi gerekmektedir. İletişimin gerçekleşmesinde empati en temel eylem olmalıdır.

Eğer anlaşmaya niyetiniz yoksa, hiçbir iletişim tekniği anlaşmanızı sağlayamaz. Anlaşma niyetinde olmak ise, benmerkezciliği bir kenara bırakmak, karşımızdaki
kişiye farklı olduğu bilinciyle yaklaşmak ve onun farklılığına saygı göstermekle alakalı bir durumdur. Sadece kendi kişiliğini erdem kabul edenler ve karşısındaki kişiyi görmezden gelip ona saygı göstermeyen kişiler kendi doğrularını başkalarına kabul ettirmeye uğraşırlar, karşısındakinin aynı şeyi kendisi gibi algılamasını, kendisi gibi düşünmesini, kendi vardığı sonuçlara varmasını beklerler ve dolayısıyla farklılığa hoşgörülü değildirler

Örneğin başka kültürlere mensup kişilerin nasıl olup da bizim gibi düşünmediklerine hayret ettiğimizde bilişsel açıdan benmerkezci davranmış oluruz.

Mevlena’nın “kar taneleri ne güzel anlatıyor, birbirine zarar vermeden de birlikte yol almanın mümkün olduğunu!” sözü farklılığın toplumsal uyum için ne kadar önemli olduğunu gözler önüne sermektedir. Farklılıklara tahammül, hoşgörü, sevgi, saygı deyince hemen aklımıza Mevlana, Hacı Bektaş-ı Veli, Yunus Emre gelir ve hepimizin sevgiye saygıya, sosyal barışa, kardeşliğe, paylaşmaya, yardımlaşmaya ve birlikte yaşamaya ihtiyacı vardır. Birbirimize karşı yerine getirmemiz gereken görev ve sosyal sorumluluklarımız vardır.

İnsanları ikna etmenin birinci önceliği insanlara karşı saygılı olmak, ilgi göstermek ve bu yolla insanların gönlünü ve sevgisini kazanmaktır. Saygı ve davranış şeklimizi vücut dilimizi kullanarak ve iletişim kurarak diyalog içerisinde ifade edersek, insanlar bizleri ilgi ve dikkatle izler ve vermek istediğimiz mesajları daha kolay algılar ve önem verir. İnsanlara karşı saygısız, yakışıksız, anlamsız, olumsuz sözler söyleyerek, kalpleri kırarak hiç bir şekilde mesafe kat edemeyiz ve karşımızdaki insanlar üzerinde negatif izler bırakırız. Saygısızlığın sonucu saygısızlıktır. Saygısızlık, iletişim kanalları ve diyalogun önündeki en büyük engeldir. Birbirlerine saygı duymayan insanlar iletişimlerini pozitif şekilde devam ettiremezler.