İletişimde Kalite

Düşünce ve duygu­ların aktarılmasına iletişim adı verilir.

Kendi düşünce ve fikirlerimizi tek doğru olarak benimsemek, başkalarının fikir, düşünce ve duygularını görmezden gelmek ve önemsememek, onlara saygı göstermemek.

Bakış açısı, herhangi bir varlık, olay ve insan karşısında, sahip olduğumuz dünya görüşü, hayat tecrübesi, kültür, yaş, meslek, cinsiyet, ruh hali ve yere göre aldığımız algılama, idrak etme ve yargılama tavrıdır.

Benmerkezcilik (egosantrizm), başkalarının varlığını ve çıkarlarını göz ardı ederek kendini ve sorunsalını her şeyin merkezine koyma tutumu ve davranışıdır.

Bencillik; her olayda, her işlemde kendi menfaatını düşünme ve her işten çıkar sağlama düşüncesidir. Benmerkezcilik ise dünyayı “ben”e dayanarak algılamaya ve yo­rumlamaya karşılık gelir.

Benmerkezcilik dönemi (egosantrizm dönemi), insanda 6 yaş civarında sona erer. Daha doğrusu, ermesi gerekir.

Birinci öge empati kuracak kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, ikinci öge empati kurulacak kişinin duygularını ve düşüncele­rinin doğru olarak anlanması, hissetmesi ve üçüncü öge, empati kuran kişinin zihninde oluşan empatik anlayışın, karşıdaki kişiye iletilmesidir.

Kurdek ve Rodgon’a göre, algısal, bilişsel ve duygusal açıdan karşılarındaki insanın perspektifini alamayanlar, benmerkezci davranmış olurlar; dolayısıyla da onlarla empati kuramazlar.

Başka kültürlere mensup kişilerin nasıl olup da bizim gibi düşünmediklerine hayret ettiğimiz­de bilişsel açıdan benmerkezci davranmış oluruz.

Kaliteli iletişimler ve ilişkiler yaşamak istiyorsak fark­lılıklarla bir arada yaşayabilmeyi ve farklılıklara saygı göstermeyi bir alışkanlık haline ge­tirmeliyiz.

Benlik; bireyin özellikleri, yetenekleri, de­ğer yargıları, amaç ve ideallerine ilişkin kanılarının dinamik bir örüntüsüdür.

İnsan, kişiliğinin bazı özelliklerinden haberdar olmayabilir. Kişiliğinin dışarıya yansıyan, başkaları tara­fından değerlendirilen yanlarını bilmez, tanımaz. Benlik, insanın kendi kişiliğine ilişkin kanılarının toplamı, insanın kendisini tanıma ve değerlendirme biçimidir. Yani benlik, kişiliğin öznel yanıdır, insanın iç varlığını oluşturur.

Bireyin toplum­dan kendine göre edindiği bir değer sistemi vardır. Güncel yaşamında neyi yapacağına, neyi yapamayacağına karar verirken, birey bu öznelleşmiş değer sistemine başvurur. İşte kişinin bu değerleri algılama biçimi ile yaşamına yön veren hedef ve idealleri üzerindeki kanıları da “ideal benlik”tir.

Bir bireyin davranışlarının kişiye mi (bireyin kişiliği ve tutumları) yoksa duruma mı (sos­yal güçler ya da diğer koşullar) yüklenmesi gerektiğine karar vermesini benlik algısı olarak tanımlayabiliriz.

Transaksiyonel analize göre, insanın kişiliği üç bölümden oluşur. Bu kişilikleri “ego-durumları” olarak da adlandırabiliriz. Bunlar ana baba (ebeveyn), çocuk ve yetişkin benlik durumlarıdır.

Ana baba benliği ile ilgili mesajlar, kısıtlayıcı, kalıplayıcı olabileceği gibi, geliştirici de olabilir. Ana baba benliği kültür taşıyıcılığı yapa­rak, yeni kuşaklara önemli, yararlı bilgiler de aktarırlar. Bu nedenle, ana babadan gelen her mesajı olduğu gibi kabul ya da reddetmek yerine irdeleyip, sorgulayarak yani bir yetiş­kin gibi davranarak karşılamak gerekir.

Yetişkin benliğine sahip olan kişi iletişim kurarken genellikle;

• Akılcıdır,
• Paylaşır,
• Anlar,
• Geliştirir ve
• Çözüm bulmaya yöneltir.

Uygar insan, saldırganlık dürtüsünü kaba üstünlük sağlamak için kullanmaz. Onun yerine becerisi, yetenekleri ve zekasıyla toplumsal amaçlara yönelir. Or­taya koyduğu işle, başarısıyla, yöneticiliğiyle, yaratıcılığı ile üstün gelme duygusuna do­yum sağlar. Topluma yararlı olma gibi çabalar hep bu sal­dırgan gücün toplumsal kılığa bürünmüş görüntüleri olarak yorumlanabilir.

Çekingen kişiler, duygu ve düşüncelerini ifade etmede zorlanırlar. Benlik saygıları dü­şüktür. Kendi içlerinde suçluluk ve öfke duygusu yaşarlar. Duygu­larına karşı dürüst değildir. İstediği amaçlara ulaşamaz. Sorunlardan kaçma ve kendi duygularına önem vermeme eğilimindedir.

Güvenli davranışı benimsemiş kişi, bireylerarası iletişimlerinde kendisinin ve başkalarının haklarına saygılıdır. Kendi­sine olan güveni ve benlik saygısı yüksektir. Kendisininki kadar, başkalarının duygu ve düşünceleri ile de ilgilenir, onları da dikkate alır.