ETKİLİ İLETİŞİM TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 4

Kanun dışı davranışların kınanması bir hukuki süreçtir ve mobbing olarak değerlendirilmez. Bu açıdan doğru yanıt D seçeneğidir.

İnsan yavrusu dünyaya dişi ve erkek olarak gelir. Toplumsal beklentiler doğrultusunda da kadın ve erkek olmayı öğrenir. Başka deyişle, biyolojik cinsiyetlerimize içine doğduğumuz kültür anlam yükler. İşte kültürel olarak kurulan kadınlık ve erkeklik fenomenine toplumsal cinsiyet adını veriyoruz. Toplumsal cinsiyet kavramı, insanı dişi ve erkek olarak ayıran cinsiyet kavramından daha farklı ve kapsamlı olarak, kadın ve erkek arasındaki toplumsal, kültürel, ekonomik, politik ve davranışsal tüm farklılıkları içermektedir. Bu farklılıklar doğumdan itibaren egemen ideoloji tarafından güçlendirilmekte ve bu yolla etkili bir toplumsal denetim sağlanmaktadır. Doğru cevap A’ dır.

Toplumsal cinsiyet kalıplarının oluşturulmasında etkili olan kimi süreçler bulunmaktadır. Biyolojik, sosyal ve tarihsel süreçler kişinin kadın ve erkek olarak içine doğduğu topluma uyumlanması ve kendini olduğu kadar çevresini de anlamlandırmasını sağlar. Doğru cevap B’ dir.

Toplumsal cinsiyet kalıplarının oluşturulmasında etkili olan kimi süreçler bulunmak­tadır. Biyolojik, sosyal ve tarihsel süreçler kişinin kadın ve erkek olarak içine doğduğu topluma uyumlanması ve kendini olduğu kadar çevresini de anlamlandırmasını sağlar. Bunlardan sosyal sü­reç, çevrenin belirlediği kadın ve erkek davranışları, duygu, değer ve düşünce beklentileri ile ilişkilidir. Kadın ve erkek olarak sosyalleşir, çevrenin kadın ve erkek rol beklentilerine göre koşullanırız. Verilen örnekte de buna benzer bir durum söz konusudur. Doğru cevap C’ dir.

Kadın ve erkek konuşmasında görülen biçimsel farklılıklardan bazıları şunlardır: (1) Erkekler bir konu hakkında doğrudan ifadeler kullanıp, deklare edici cümle kuruluşlarını yeğlerler. Örneğin, “Güzel bir gün!.”  (2) Kadınlar ise denemeli, onay bekleyen cümle kuruluşlarını tercih ederler. Örneğin, “Güzel bir gün değil mi?” Doğru cevap D’ dir.

Kadın ve erkek konuşmaları açısından bir başka bariz ayrım noktası bir sorun kar­şısında yaşanır. Günlük yaşam içinde pek çok sorunla karşılaşır ve üstesinden gelmeye çalışırız. Bu süreçte kadın ve erkek arasında kimi belirgin farklılıklar söz konusudur. Bir erkek için, yetiştirilme tarzı ve ondan beklenen davranışlar doğrultusunda bir sorun sade­ce ivedilikle çözülmesi gereken bir meseledir. Bir erkek çoğunlukla sorunun ne olduğunu net biçimde ortaya koymaya ve çözümüne odaklanır. Çünkü bir sorun erkeğin rekabet içinde olduğu hiyerarşik yaşamda onun bulunduğu konumu zayıflatacak bir durumdur. Dolayısıyla birçok erkek çok zor durumda kalmadıkça sorunu hakkında konuşmamayı, sorunu hakkında konuşacaksa da bütün detayları başkalarına yansıtmamayı tercih eder. Doğru cevap E’ dir.

Yetişkin erkekler kadınlarla iletişim halindeyken daha dominant (baskın) ve daha buyurgan jestlere başvurmaktadır. Kadınlar ise erkeklerle iletişim içindeyken aksi bir yol izlemektedirler. Pek çok araştırma göstermektedir ki, kadınlar erkeklerle iletişime girdiklerinde daha az alan kaplama, bedenlerini olabildiğinde küçültme, dinlerken ya da konuşurken daha fazla baş sallama, saçlarıyla erkeklere nazaran daha fazla oynama ya da düzeltme, ellerini kucaklarında tutma, bacaklar ve dirsekler yoluyla kapanma hareketleri yapma, otururken bacakları ve ayakları birbirine bitişik tutma, daha fazla göz kırpma ve daha fazla aşağıya yönelik bakışlara sahip olma eğilimi gösterdikleri sap­tanmıştır. Erkeklerin ise daha fazla ve doğrudan baktıkları, daha fazla alan kapladıkları, başlarını dik tuttukları, ayaktayken, otururken bacaklarını açtıkları, çenelerini daha çok sıvazladıkları, daha büyük ve geniş jestler yaptıkları, bacak ve ayaklarını daha fazla hareket ettirdikleri ve kollarını bedenlerinden daha uzakta hareket ettirdikleri bulgulanmıştır. Doğru cevap A’ dır.

Giyim kuşam kodlarında toplumsal cinsiyete dayalı ayrışma üzerine verilecek bir örnek konuyu daha anlaşılır kıla­caktır. Ortalama biçim ve görüntü olarak aslında bedensel farklılıkları çok fazla olmayan kadın ve erkek, giysilerle farklılaştırılır. Kadınlar etekle, erkekler pantolonla sınıflandırılır. İşte, Chanel kadınlara pantolon giydiren ilk modacı olarak bu sınıflandırmaya karşı çıkmıştır. Doğru cevap C’ dir.

Çatışma kavramı çoğu zaman kadınlar ve erkekler tarafından oldukça farklı bir biçimde algılanır. Erkekler çoğunlukla çatışmayı kazanılması gereken bir savaş olarak görürken kadınlar çatışmamak için kimi zaman zarar görmeyi bile göze alabilirler. Onlar için çatışma denkler arasında bir mücadeledir. Kendilerine denk gördükleri kişilere meydan okumaktan çoğu zaman hoşlanırlar. Aslında bu eğilimin kanıtlarına kimi söylencelerde de rastlamak olanaklıdır. Örneğin, Gılgamış Destanında hükümdar Gılgamış ölümsüzlük arayışı içinde yollara düştüğünde karşısına bir yabani olan Enkidu çıkar. Gıl­gamış ve Enkidu kavgaya tutuşurlar. Uzun süre dövüşürler. Ancak bir türlü yenişemezler. En sonunda Gılgamış Enkidu’nun kendisine dost olacak kadar değerli olduğuna kanaat getirir ve bir daha yanından hiç ayırmaz. Benzer bir öykü ise Kral Arthur efsanesinde karşımıza çıkar. Kral Arthur ormanda gezintideyken karşısına zırhlar içinde bir şövalye çıkar. Kral Arthur kendisine tehdit oluşturduğunu düşündüğü bu kişiye meydan okur ve kılıçlarla dövüşmeye başlarlar. Ne var ki karşısındaki kişi en az kendi kadar iyi bir kılıç us­tasıdır. Onlar da bir türlü yenişemezler. En sonunda Kral Arthur karşısına çıkan ve adının Percival olduğunu öğrendiği bu kişiyi önce yuvarlak masa şövalyelerinden biri yapar daha sonra da sağ kolu ilan eder (Rosenberg, 1998:259-306, 431-484). Dolayısıyla, profesyonel iş yaşamında bir toplantıda hararetle tartışan iki arkadaşın çıkışta halı saha maçı planla­maları şaşırtıcı değildir. Çünkü, erkekler bilinçli ya da bilinçsizce çatışarak bağ kurmaya eğilimlidirler. Verilen atasözünde de benzer bir baklaşım söz konusudur. Doğru cevap B’ dir.

Mobbingin pek çok davranışsal boyutu bulunmaktadır. Bunlar iletişime yönelik sal­dırılar, sosyal ilişkilere yönelik saldırılar, sosyal imaja yönelik saldırılar, mesleki ve özel konuma yönelik saldırılar, sağlığa yönelik saldırılar olarak sıralanabilir. Kişinin kendi­ni ifade etmesine izin verilmemesi, sözlü ya da yazılı tehditlere maruz kalması iletişime yönelik saldırılardan bazılarıdır. Sosyal ilişkilere yönelik saldırıya verilebilecek en temel örnek kişinin içinde bulunduğu ortamdan, diğer çalışanlardan dışlanması, görmezden gelinmesidir. Kişi hakkında dedikodu çıkarılması, ruhsal sorunlarının olduğunun söylen­mesi, dünya görüşüyle, inancıyla alay edilmesi, gülünç duruma düşürülmesi ve benzeri davranışlar mağdurun sosyal imajına yönelik saldırılar arasında yer almaktadır. Çalışa­nın kapasitesinin çok altında işlerde çalıştırılması, yaptığı işlerin ve işe dair önerilerinin küçümsenmesi mesleki ve özel konuma yönelik saldırılar arasındadır. Verilen örneklerden (I)’ de Ali’ nin yaşam biçimi sebebiyle dışlanması, (II)’ de Selma hakkında asılsız bir dedikodu çıkarılması ve (III)’ te de Mehmet’e kapasitesinin altında işler verilmesi söz konusudur. Öyleyse, bunların hepsi birer mobbing unsurudur. Doğru cevap E’ dir.

Bir kişinin, diğer insanları kendi rızalarıyla ya da zorla başka bir kişiye karşı etrafında toplaması ve sürekli kötü niyetli hareketlerde bulunma, ima, alay ve karşısındakinin toplumsal itibarını düşürme gibi yollarla, saldırgan bir ortam yaratarak onu işten çıkmaya zorlaması mobbing olarak adlandırılır.

Toplumsal cinsiyet kalıplarının oluşturulmasında etkili olan kimi süreçler bulunmaktadır. Biyolojik, sosyal ve tarihsel süreçler kişinin kadın ve erkek olarak içine doğduğu topluma uyumlanması ve kendini olduğu kadar çevresini de anlamlandırmasını sağlar.

Davranış ve karakter olarak, erkeklerin hırslı, güçlü, kararlı, risk alan, bağımsız, rasyonel, aktif ve atak olması, kadınların ise şefkatli, neşeli, sevecen, duygulu, duyarlı, yumuşak nazik, sadık, sabırlı, anlayışlı olması beklenir.

Davranış ve karakter olarak, erkeklerin hırslı, güçlü, kararlı, risk alan, bağımsız, rasyonel, aktif ve atak olması, kadınların ise şefkatli, neşeli, sevecen, duygulu, duyarlı, yumuşak nazik, sadık, sabırlı, anlayışlı olması beklenir.

Erkekler, konuşma sırasında daha az kişisel bilgi verirler. Doğrudan suçlayıcı konuşurlar.

Kadınlar, konuşurken vurgu yapmak için ses perdesini ve ses değiştirmeyi kullanırlar. Beş ses tonu kullanırlar.

Tarihsel süreç kültürün ve aile tarihinin taşıyıp yinelediği kadın ve erkek olma davranış biçimleri ile ilintilidir.

Onaylanan kadın değerlerinde kadınlardan bağımsız olmamaları beklenir.

Kadınlar dolaylı yoldan suçlayıcı konuşur. Erkekler ise doğrudan suçlayıcı konuşur.

Erkekler deklare edici cümle kuruluşlarını yeğlerken kadınlar; denemeli, onay bekleyen cümle kuruluşlarını tercih ederler.