ETKİLİ DAVRANIŞ YÖNETİMİ

Otomatik pekiştirme yoluyla devam eden davranışlar sosyal olmayan davranışlardır.

Birey için istendik davranışı oluşturmaya ve/veya oluşan bir davranışın sıklığını artırmaya yarayan bireylerin tercih ettikleri ya da hoşlandıkları uyaranlara pekiştireç adı verilmektedir.

İkincil pekiştireçler, kendi içinde sosyal, nesnel, etkinlik ve sembol pekiştireçler olmak üzere dört biçimde sınıflandırılır (Alberto Troutman, 2013; Cooper vd., 2014).

İkincil pekiştireçler, kendi içinde sosyal, nesnel, etkinlik ve sembol pekiştireçler olmak üzere dört biçimde sınıflandırılır (Alberto Troutman, 2013; Cooper vd., 2014).

Uyaran tercihi değerlendirmesi görüşme, gözlem ve denemeye dayalı değerlendirme olmak üzere üç biçimde sınıflandırılabilir (Cooper vd., 2014).

Uyaran tercihi değerlendirmesi görüşme, gözlem ve denemeye dayalı değerlendirme olmak üzere üç biçimde sınıflandırılabilir (Cooper vd., 2014).

Gözlem--- Bireyi ya gurup içinde ya da bireysel olarak izleyerek bireyin içinde bulunduğu ortamdaki davranışları ve özelliklileri hakkında bilgi edinmek için
kullanılan bir yöntemdir.

Bireyin yaşamındaki önemli kişilerle görüşme aracılığı ile bireyin kendisi ile görüşme gerçekleştirilemediği durumlarda bireyi tanıyan kişilere sorular
sorularak etkili pekiştireçler belirlenmektedir. Bu sorular açık uçlu sorular olabileceği gibi; önceden listelenmiş maddeler arasından kişilerin seçim yapabilmelerine fırsat veren kontrol listelerinden de oluşabilmektedir. Bu kişiler bireyin anne-babası, birincil bakıcıları, büyük anne-babası, kardeşi, akranları,
komşuları ya da öğretmenleri olabilir.

Pekiştirme tarifeleri, olumlu davranışlardan sonra pekiştirecin hangi sıklıkla ve nasıl sunulacağını açıklamak için kullanılmaktadır.

Olumlu pekiştirme, bir davranışın yapılma olasılığını artırmak veya sürdürmek amacıyla, o davranışı izleyecek şekilde ortama bir uyaranın eklenmesidir. Yukarıdaki örnekte bakım personelinin bireyi "aferin" diyerek pekiştirmesi dişini fırçalama davranışını sonraki zamanlarda da yapmasını sağlıyor olmasından dolayı olumlu pekiştirme için bir örnektir. Bu örnekte; sıklığının arttırılması amaçlanan düzenli olarak dişlerini fırçalama davranışında, ortama eklenen hoşa giden uyaran sayesinde davranışın ileride sergilenme olasılığı artmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Olumlu pekiştirme davranış analizinin en önemli ve en yaygın uygulanan ilkesidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bireyin içinde bulunduğu durumdan itici uyaranın kaldırılarak davranışın yapılma olasılığını artırma sürecine olumsuz pekiştirme adı verilir. Diğer bir deyişle bireyin hoşuna gitmeyen bir uyarıcının ortamdan çıkarılmasıdır. Burada televizyon izlememe cezasına son verilmesi bireyin hoşuna gitmeyen bir uyarıcının ortamdan çıkarılması anlamına gelmekte, bu yolla bireyin ödev yapma alışkanlığını artırması amaçlanmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Davranışlar dışarıdan bir bireyin ya da bir nesnenin etkisi olmaksızın kendiliğinden pekiştirme etkisi oluşturabilmektedir. Başka bir ifade ile dışarıdan bir kişi davranış ile ilgilenmeden davranışın kendiliğinden pekiştirme etkisi göstermesi durumu otomatik pekiştirme olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bu örnekte istenilen davranış ödevlerin zamanında yapılması, sunulan pekiştireç ise oyun oynamaktır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Birincil pekiştireçler bireyde fizyolojik ihtiyaçların karşılanmasını sağlayan pekiştireçlerdir.  Doğru cevap A seçeneğidir.

Bireye ilgi göstermek, olumlu motive edici sözler kullanmak, sarılmak, öpmek ve olumlu bir şekilde güdülenmesini sağlayacak tepkiler vermek sosyal pekiştireç kapsamında değerlendirilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Artan oranlı tarifeye göre değerlendirme, pekiştirecin sunulma ölçütünün, bireyin davranışından bağımsız bir şekilde zaman içinde sistematik olarak arttırılmasıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yiyecek ve içecek gibi birincil pekiştireçler, hedef davranış öğretimi sırasında az aralıklarla ve azar azar verilmeli ki birey için doygunluk hissi oluşmasın ve pekiştireç etkililiğini kaybetmesin. Bu nedenle pekiştireçler küçük miktarlarda sunulmalıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Sabit oranlı pekiştirme tarifesi belli bir davranıştan sonra pekiştirmenin yapılmasıdır. Pekiştiricilerin verilmesi, planlanmış belli sayıda davranış gösterilmesine bağlıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Nesne,etkinlik, duyu ve sosyal pekiştireçler ikincildir. Yeme-içme ve duyu ise birincil pekiştireçlerdendir.