ETKİLİ DAVRANIŞ YÖNETİMİ

Uygulamacının hedef davranı­şa yönelik gerçekleştirdiği uygulamanın etkili olup olmadığını doğru ve tarafsız bir biçimde değerlen­direbilmesi için uygulama öncesinde, uygulama sı­rasında ve uygulama sonrasında veri toplanmalıdır.

Hedef davranışa ilişkin doğru veri toplamak için sürece başlamadan önce uygulamacıların ye­rine getirmesi gereken basamaklar bulunmaktadır. Bu basamaklar izleyen biçimde sıralanmaktadır:

Uygulamacı davranışım gözlemek istediği bireyi belirlemeli ve bireyin kendisinden ve yakın çevresinden bilgi toplamalıdır.

Uygulamacı davranışını gözleyeceği bireye ilişkin hedef davranışı belirlemeli ve dav­ranışı işlevsel olarak tanımlamalıdır. Dav­ranışın işlevsel olarak tanımlanması, birbi­rinden farklı kişilerin davranışın ne zaman görülmekte olduğu konusunda hemfikir olabilmesini sağlar. Uygulamacı hedef dav­ranış olarak bireyin uygun olmayan davra­nışına odaklansa bile yapacağı müdahale hedeflerinden biri olarak uygun olmayan davranışın yerine yerleştirilecek davranışı da tanımlamalıdır.

Uygulamacı veri toplanacak olan hedef davranışa uygun veri kayıt sistemini seçme­lidir.

Etkili davranış yöne­timi sürecinde çalışmak istediğimiz hedef davranı­şın kaydedilmesinin ilk basamağı hedef davranışın boyutlarına uygun bir veri kayıt sisteminin seçil­mesi ve kayıt tutulmaya başlanmasıdır.

Bekleme süresi, bireye davranışı sergilemesi için sunulan ön uyaran ile bireyin davranışı sergile­meye başladığı ana kadar geçen süre olarak tanım­lanabilir. Örneğin, bireye “ödevini yap” dedikten sonra ödevini yapmaya başladığı ana kadar geçen bekleme süresi kaydedilebilir. Davranışın hızı, bi­reyin belirlenen gözlem süresi içerisinde davranışı gerçekleştirme hızı olarak tanımlanabilir?

Öğretimsel kayıt tekniklerinden beceri analizi kaydı, birden fazla tek basamaklı davranışın bir araya ge­lerek oluşturduğu zincirleme davranışların sergilenmesine yönelik performansın değerlendirilmesinde dav­ranışa ilişkin veri toplamak için kullanılan kayıt tekniğidir.

Bireyin tükürme davranışına ilişkin veri toplamak isteyen bir uygulamacı serbest olay kaydı tekniğini kullanabilir. Uygulamacı öncelikle belirli bir zaman dilimi belirler ve bu zaman dilimi içerisinde bireyin her tükürme davranışını veri toplama formuna işaretler. Belirlenen sürenin sonun­da ise uygulamacı veri toplama formundaki işaretleri sayarak davranışın bu süre içerisinde kaç kez sergilen­diğini kaydedebilir.

Etkili davranış yönetimi sürecinde değiştirmek istediğiniz davranışa yönelik uygulamayı yorumlayabilmek için verilerin grafiğe dönüştürülmesi gerekmektedir.

Zaman kaydı kullanılarak gerçekleştirilen veri toplama sürecinde ise gözlem süreleri eşitse, davranışın hangi zaman aralıklarında ne kadar süreyle ortaya çıktığı hesaplanarak, her bir oturuma ilişkin davranışın oranı doğrudan grafikteki y ekseni üzerinde gösterilir. Ancak gözlem süreleri eşit değilse, davranışın yüzdesi hesaplanarak her bir oturuma ilişkin davranışın yüzdesi y ekseni üzerinde gösterilir.

Gözlemciler arası güvenirlik, davranış değiştir­me sürecinde iki farklı gözlemci tarafından birbir­lerinden bağımsız olarak gözlenen ve kaydedilen hedef davranışın aldığı değerin, iki gözlemci ara­sında kararlılık göstermesi olarak tanımlanabilir

Uygulama güvenirliği katsayısının %80 ve üzerinde olması günümüzde kabul edilebilir bir orandır

Veri toplama sistematik bir şekilde planlanan davranış yönetimi sistemlerinin etkili olabilmesi için davranışa ilişkin sürekli bilgi toplama ve toplanan bilgileri analiz etme süreci olarak tanımlanan süreç olarak tanımlanmaktadır.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Davranış sıklık, oran, süre, bekleme süresi, hız, şiddet ve biçim olmak üzere yapısına göre farklı şekilde gözlemlenebilir ve kaydedilebilir.

Doğru yanıt "B" seçenğidir.

Davranışın sıklığı, bireyin davranışı belirlenen gözlem süresi içinde sergileme sayısı olarak tanımlanabilir.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Davranışın şiddeti, bireyin belirlenen gözlem süresi içerisinde davranışı ne kadar yoğunlukta sergilediği olarak tanımlanabilir.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Öğretimsel kayıt teknikleri, ayrık deneme kaydı ve beceri analizi kaydı olmak üzere iki çeşittir.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Serbest olay kaydı, belirli bir ön uyaran olmaksızın ortaya çıkan, herhangi kısa bir zamanda sergilenen, başlangıcı ve sonu kolaylıkla ayırt edilebilen ve sayılabilen davranışların kaydedilmesinde kullanılabilir.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Bir öğrencinin derste ayakta gezmesi kaydedilmek istendiğinde süre kaydı kullanılabilir.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Kalıcı ürün kaydı hedef davranışa ilişkin veri toplamak için davranışın kendisinin gözlenmesinin gerekli olmadığı yalnızca davranışın sonucunda ortaya çıkan somut, gözlenebilir sonuçlarının veya ürünlerinin ölçülmesidir.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Beceri analizi kaydı birden fazla tek basamaklı davranışın bir araya gelerek oluşturduğu zincirleme davranışların sergilenmesine yönelik performansın değerlendirilmesinde davranışa ilişkin veri toplamak için kullanılan kayıt tekniğidir.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Yalnızca belirli bir ön uyarının varlığında herhangi kısa bir zamanda sergilenen, başlangıcı ve sonu kolaylıkla ayırt edilebilen ve sayılabilen davranışların kaydedilmesinde kontrollü olay kaydı kullanılmaktadır.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.