ETKİLİ DAVRANIŞ YÖNETİMİ

Açıkça gözlenebilen davranışlar yürümek, esnemek, konuşmak gibi başkaları tarafından kolaylıkla gözlenebilen, çevreden etkilenen ve çevrede bir etki yaratan davranışlar olarak tanımlanır. Örneğin yüksek sesle konuşmak bireyin çevresindekileri de doğrudan etkileyebileceği bir davranıştır. Açıkça gözlenemeyen davranışlar ise düşünmek, hissetmek, idrak etmek, kalp çarpıntısı, bir şeyi yapmak istemek gibi sadece davranışı gerçekleştiren kişiler tarafından var olduğu bilinen davranışlar olarak tanımlanır. D seçeneğindeki "bir konuyu anlamak" da açıkça gözlenemeyen bir davranıştır. Tek başına düşünmek de gözlenemeyen bir davranış olmakla birlikte "sesli düşünmek" açıkça gözlenebilir bir davranıştır. Bu nedenle doğru seçenek D'dir.

Doğru cevap B'dir. Çünkü, yüzüne gelen güneş ışığı rahatsız ettiği için kalkıp perdeyi kapatmak, bir yerden bir yere hareket ederek mekân değiştirmek, susadığında çevresinde bulunan sudan içmek organizmanın çevreyle etkileşimlerinin birer örneğidir.

Kurallar koyma, günlük rutinleri planlama, geçişleri planlama ve adil eşleme etkili davranış yönetimi için yapılması gereken stratejilerdendir. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Çocuklar oyun oynamak, hareket etmek ve sürekli bir şeylerle meşgul olmak isterler. Bu nedenle bekleme sırasında yaptıkları davranışlar belirli bir amaca yönelik olmadığı için problem davranışa daha çok yaklaşan bir tablo ortaya çıkar. Çocuk beklerken onunla konuşmak, ne için beklediğini anlatmak, yapılmakta olan işlerden bahsetmek ve mümkünse onun da bu işlerin küçük bir parçasına katılmasını sağlamak bu süreçte ortaya çıkacak problem davranışları azaltmada oldukça yardımcı olacaktır. Bu nedenle gün içindeki etkinlikler arası geçişlerin çok iyi planlanması gerekmektedir. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Etkili bir uygulamacı davranışları kontrol altında tutmalıdır. Uygulamacı çalıştığı bireyin davranışlarını sürekli gözleyerek gerektiğinde davranış yönetimi için yapılması gereken unsurları (kurallar koyma, günlük rutinleri ve geçişleri planlama vb.) kullanmalıdır. Davranışları gözlemlemek ve özellikle davranış
değiştirme uygulamasının başlarında davranış her ortaya çıktığında istikrarlı bir biçimde planladığınız biçimde müdahale etmek önemli olduğundan uygulamacının dikkatli bir gözlemci olması gerekmektedir. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Uygulamalı davranış analizi; Gözlenebilen davranışlara odaklanır, değiştirilmesi planlanan davranışlar hem uygulama öncesinde, hem sırasında hem de sonrasında kaydedilir, davranış analizinin çalışma alanı hem klinik alanlar hem de eğitimdir, edimsel koşullama kuramından esinlenmiştir.
C seçeneğindeki "Her bireyin aynı yöntemle öğrenemeyeceğini varsayar" uygulamalı davranış analizinin doğru bir özelliğidir. Bu sebeple doğru seçenek C'dir.

Davranışsallık ilkesine göre değiştirilmesi planlanan davranış tam olarak gözlenebilir ve ölçülebilir olmalıdır. Eğer bir davranış gözlenebilir ve ölçülebilir biçimde tanımlanırsa davranışı değiştirmekte ve güvenilir veriler elde etmekte bir sorun olmayacaktır. Gözlenemeyen bir davranışın kaydedilmesi de zorlaşacak ve uygulamacının doğru ve kesin veriler elde etmesine engel olacaktır. 

Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Uygulamalılık ilkesine göre bir çalışma birey ya da bireyler için öncelikli öneme sahip davranışları sosyal olarak anlamlı bir şekilde inceliyorsa bu çalışmaya uygulamalıdır diyebiliriz. Amaç bilimsel bir kurama katkı sağlamaktan ziyade toplumsal gelişime katkı sağlamak olmalıdır.

Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Davranış analizinin basamakları aşağıdaki gibidir;

1- Hedef davranışın belirlenmesi ve tanımlanması

2- Öğretimsel amaçların belirlenmesi 

3- Hedef davranışın ölçülmesi ve kaydedilmesi 

4- Performans düzeyinin belirlenmesi

5- Uygulamaya karar verilmesi, sürecin planlanması ve uygulamanın gerçekleştirilmesi

6- Davranış değişikliği ve uygulama sürecinin değerlendirilmesi amacıyla davranış değişikliğinin kaydedilmesi 

7 Uygulamada gerekli uyarlamaların yapılması ve uygulama sürecinin etkililiğinin değerlendirilmesi

Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Davranış öncesinde meydana gelen, davranışın gerçekleşmesine temel oluşturan her şey "Öncül" olarak tanımlanabilir. Öncül bazen planlı olarak sunulan bir ipucu olabilirken bazen doğal çevrede kendiliğinden gerçekleşen herhangi bir olay olabilir. Bir çocuğa ayağa kalk dediğinizde çocuğun ayağa kalkmasında sizin “ayağa kalk” yönergeniz çocuğun “ayağa kalkma davranışının” öncülüdür. 

Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Ölçülebilen ve gözlenebilen davranışları kendisine inceleme konusu olarak alan davranışçı öğrenme kuramı davranışların öğrenmenin bir sonucu olduğunu kabul eder. Temelinde davranışsal öğrenme kuramını benimseyen uygulamalı davranış analizi de sosyal açıdan önemli olan insan davranışlarını anlamayı ve iyileştirmeyi hedefleyen bir disiplin alanıdır. 

Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Davranış analistleri davranışları açıkça gözlenebilen ve açıkça gözlenemeyen olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Açıkça gözlenebilen davranışlar yürümek, esnemek, konuşmak gibi başkaları tarafından kolaylıkla gözlenebilen, çevreden etkilenen ve çevrede bir etki yaratan davranışlar olarak tanımlanır.

Açıkça gözlenemeyen davranışlar ise düşünmek, hissetmek, idrak etmek, kalp çarpıntısı, bir şeyi yapmak istemek gibi sadece davranışı gerçekleştiren kişiler tarafından var olduğu bilinen davranışlar olarak tanımlanır.

Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Davranışın dört temel özelliği bulunmaktadır. Ancak D seçeneğinde yer alan biyolojik değişiklikler davranış olarak kabul edilmez. Bu nedenle doğru seçenek D'dir.

Bir çalışma birey ya da bireyler için öncelikli öneme sahip davranışları sosyal olarak anlamlı bir şekilde inceliyorsa bu çalışmaya uygulamalıdır diyebiliriz. Başka bir deyişle değiştirilmesi hedeflenen davranışın birey ve toplum tarafından kabul görmesi, davranışta yaratılan değişikliğin birey ve toplum için bir yarar sağlaması ve değiştirilmesi için bir aciliyetin söz konusu olması gerekmektedir.

Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Davranışsallık ilkesine göre değiştirilmesi planlanan davranış tam olarak gözlenebilir ve ölçülebilir olmalıdır. Eğer bir davranış gözlenebilir ve ölçülebilir biçimde tanımlanırsa davranışı değiştirmekte ve güvenilir veriler elde etmekte bir sorun olmayacaktır.

Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Uygulamalı davranış analizinde analitik olma davranışın gerçekleşmesi ya da gerçekleşmemesinin çevresel koşullarla ilişkili olması durumudur. Uygulamacının davranışı analiz edebilmesi için davranışı kontrol edebilmesi de gerekmektedir; yani uygulamacı değişkenler arasındaki neden sonuç ilişkisini aramalıdır.

Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Uygulamalı davranış analizinin ilk basamağı hedef davranışın belirlenmesi ve tanımlanmasıdır. Diğer basamaklarda aşağıdaki sırayı takip etmektedir.  

Bu nedenle doğru cevap B'dir. 

1- Hedef davranışın belirlenmesi ve tanımlanması
2- Öğretimsel amaçların belirlenmesi
3- Hedef davranışın ölçülmesi ve kaydedilmesi
4- Performans düzeyinin belirlenmesi
5- Uygulamaya karar verilmesi, sürecin planlanması ve uygulamanın gerçekleştirilmesi
6- Davranış değişikliği ve uygulama sürecinin değerlendirilmesi amacıyla davranış değişikliğinin
kaydedilmesi
7- Uygulamada gerekli uyarlamaların yapılması ve uygulama sürecinin etkililiğinin değerlendirilmesi

Bir uygulamanın uygulama sürecini detaylı biçimde anlatmak için kullanılacak
belirli kavramsal bir bütünlüğe de sahip olması gerekmektedir. Kavramsal olarak sistematik bütünlük uygulamaların davranışçı ilke ve tekniklerle ilgili olması anlamına gelir. Daha açık bir ifadeyle, davranışta değişiklik yaratmak amacıyla kullanılan uygulamaların neler olduğu, bu uygulamaların nasılve neden etkili olduğunun betimlenmesidir.

Bu nedenle doğru cevap B'dir.

Davranış öncesinde meydana gelen, davranışın gerçekleşmesine temel oluşturan her şey öncül olarak tanımlanabilir. Öncül bazen planlı olarak sunulan bir ipucu olabilirken bazen doğal çevrede kendiliğinden gerçekleşen herhangi bir olay  olabilir. 

Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Sönme, önceden pekiştirilen bir davranışın pekiştirilmemesi durumudur. Davranış pekiştirilmediği için azalır ve zamanla ortadan kalkar. Sönme uygulamasının başında davranışta artış ve çeşitlenme olabilir. Ancak sönme tutarlı biçimde uygulanırsa davranış giderek azalır ve zamanla ortadan kalkar.

Bu nedenle doğru cevap C'dir.