Aof Panel

S

Öğrenmenin dört temel aşamasını sıralayınız.

Öğrenme; edinim, akıcılık, kalıcılık ve genelleme olmak üzere dört temel aşamadan oluşur.

S

Edinim kavramını tanımlayınız.

Temel/ ilk öğrenme olarak da adlandırılan edinim, bireyin daha önce sergileyemediği bir beceri ya da davranışı belirli bir düzeyde yapabilir duruma gelmesi olarak adlandırılır.

S

Kalıcılık kavramını tanımlayınız.

Kalıcılık, en genel tanımıyla öğretim gerçekleştikten sonra da bireyin performansını devam ettirebilmesidir. Başka bir deyişle bireyin öğretim koşulları (ipucu, pekiştirme vb.) olmadan da öğrendiklerini sergileyebilmesidir.

S

Kalıcılığının sağlanmasını kolaylaştıran etmenler nelerdir?

Öğrenilen bir beceri ve davranışın kalıcılığının sağlanmasını yani sürdürülmesini kolaylaştıran belli başlı yöntemler bulunmaktadır (Alberto ve Troutman, 2006). Bunlar;

Yetersizliği olan bireye işlevsel beceriler öğ- retmek,
Pekiştireç tarifelerinden yararlanmak,
Aşırı öğrenme oturumları düzenlemek,
Doğal öncüller kullanmak,
Doğal pekiştireçler kullanmak ve
Sonuçları geciktirmektir.

S

İşlevsel becerilerin özellikleri nelerdir?

İşlevsel beceriler bir bireyin günlük yaşamında sıklıkla kullandığı, başka insanların yardım ve desteğine daha az gereksinim duyarak yaşamasına ve daha bağımsız olmasına hizmet eden ve bu bece- riler sergilendikçe gündelik yaşam içerisinde ortaya çıkan olumlu sonuçları bireyin hayatını kolaylaştırdığı için (doğal yollardan pekiştireç almasına olanak tanıyan) bireyler tarafından doğal ortamlarda daha sık tekrar edilme olasılığı yüksek olan becerilerdir (Collins, 2012; Alberto ve Troutman, 2006; Ünlü, 2013).

S

Bir beceri ya da davranışın sergilenme olasılığını artırmak amacıyla ortama hoşa giden bir uyaran ekleme ya da ortamda var olan itici uyaranın ortadan kaldırılması durumuna ne ad verilir?

Bir beceri ya da davranışın sergilenme olasılı- ğını artırmak amacıyla ortama hoşa giden bir uya- ran ekleme ya da ortamda var olan itici uyaranın ortadan kaldırılması durumuna pekiştirme adı verilmektedir (Tekin-İftar, Kırcaali-İftar, 2012).

S

Pekiştireç kavramını tanımlayınız.

Pekiştirme yapabilmekiçin kullanılan ifade, nesne vb. (yiyecek verme, aferin deme, gülümseme vb.) pekiştireç denilmektedir.

S

Kullanılacak pekiştirmenin hangi sıklıkla olacağını belirlenmesine verilen ad nedir?

Pekiştirme tarifesi ise kullanılacak pekiştirmenin hangi sıklıkla olacağını belirlemek olarak açıklanabilir (Tekin-İftar, Kırcaali-İftar, 2012). Örneğin, öğretilmek istenen (hedef) beceri ya da davranış her sergilendiğinde pekiştirilirse sürekli pekiştirme tarifesi kullanılmış olmaktadır.

S

Kalıcılığı kolaylaştıran etmenler nelerdir?

Kalıcılığı kolaylaştıran etmenler:

Sonuçları Geciktirmek

Doğal Pekiştireçler Kullanmak

İşlevsel Beceriler Öğretmek

Kalıcılığı Kolaylaştıran etmenler

Doğal Öncüler Kullanmak

Pekiçtireç Tarifelerinden Yararlanmak

Aşırı Öğrenme Oturumları Düzenlemek

S

Öncül kavramını tanımlayınız.

Öncül, davranış öncesinde davranışın gerçekleştirilmesini kolaylaştıran (ipucu, yönerge gibi) uyaranlardır. Başka bir deyişle bir şey gördüğümüzde, bir durum ya da ihtiyaç ortaya çıktığında buna yönelik olarak harekete geçip davranışı sergilememiz gerekir. Bu davranışın doğal ortamda yani olması gereken zamanda ve yerde sergilenmesi demektir.

S

Bir beceri ya da davranışın sergilenmesinin hemen ardından ortaya çıkan sonucun pekiştireç görevi görmesine ne ad verilir?

Doğal pekiştireç, beceri ya da davranışın sergilenmesinin hemen ardından ortaya çıkan sonucun pekiştireç görevi görmesidir. Örneğin, fizyoterapistinin verdiği hareketleri yapan bir birey için ağrıların azalması doğal bir pekiştireçtir.

S

Pekiştireçleri silikleştirme kavramını tanımlayınız.

Pekiştireçleri silikleştirme: beceri yada davranışın edinimi sırasında kullanılan pekiştireçlerin süre, sıklık ya da yoğunluğunun zamanla ve sistematik bir şekilde azaltılması olarak tanımlanabilir.

S

Başlangıçta her doğru tepkide verilen pekiştirecin zamanla üç doğru tepkide bir verilmesi daha sonra da günün sonunda verilmesi durumu kalıcılık aşamasında karşılaşılan sorunlardan hangisine bir örnektir?

Pekiştireçleri silikleştirme: beceri yada davranışın edinimi sırasında kullanılan pekiştireçlerin süre, sıklık ya da yoğunluğunun zamanla ve sistematik bir şekilde azaltılması olarak tanım- lanabilir. Örneğin, başlangıçta her doğru tepkide verilen pekiştirecin zamanla üç doğru tepkide bir verilmesi daha sonra da günün sonunda verilmesi gibi.

S

Yeni kazanılmış olan bir beceri ya da davranışın daha önce öğrenilmemiş bir uyaranın varlığında da gerçekleştirilmesi; başka bir deyişle, bireyin öğrendiği beceri ya da davranışı öğretim koşulları dışındaki farklı kişilerle, farklı araç gereçlerle, farklı ortamlarda ve/veya farklı zamanlarda, kısacası günlük yaşamında da sergileyebilmesine verilen ad nedir?

Genelleme yeni kazanılmış olan bir beceri ya da davranışın daha önce öğrenilmemiş bir uyaranın varlığında da gerçekleştirilmesidir. Başka bir deyişle, bireyin öğrendiği beceri ya da davranışı öğretim koşulları dışındaki farklı kişilerle, farklı araç gereçlerle, farklı ortamlarda ve/veya farklı zamanlarda, kısacası günlük yaşamında da sergileyebilmesidir

S

Genellemenin iki farklı şeklini sıralayınız.

Genelleme iki şekilde sağlanmaktadır. Bunlar uyaran genellemesi ve tepki genellemesidir.

S

Ağrısı olduğunda hareket, jest ve mimikleriyle haber vermesini öğrettiğimiz yatan ve konuşamayan bir bireyin sadece bizim varlığımızda değil farklı kişilerin varlığında da ağrısı olduğunu haber vermesi durumunu adlandırmak için kullanılan kavram nedir?

Ağrısı olduğunda hareket, jest ve mimikleriyle haber vermesini öğrettiğimiz yatan ve konuşamayan bir birey düşünelim. Kişinin sadece bizim varlığımızda değil farklı kişilerin varlığında da ağrısı olduğunu haber vermesi uyaran genellemesi olarak adlandırılabilir.

S

Değiştirilmek istenen hedef davranışla ilişkili olan ve henüz öğretilmemiş olan davranışların sergilenmesi durumunu tanımlamak için kullanılan kavram nedir?

Tepki Genellemesi:

Değiştirilmek istenen hedef davranışla ilişkili olan ve henüz öğretilmemiş olan davranışların sergilenmesi olarak tanımlanmaktadır.

S

Ağrısı olduğunda hareket, jest ve mimikleriyle haber vermesini öğrettiğimiz yatan ve konuşamayan bir bireyin başka bir olumsuz durum yaşadığında da durumunu belirten başka jest ve mimiklerde bulunması hangi kavramla açıklanabilir?

Ağrısı olduğunda hareket, jest ve mimikleriyle haber vermesini öğrettiğimiz yatan ve konuşamayan bir bireyin başka bir olumsuz durum yaşadığında da durumunu belirten başka jest ve mimiklerde bulunması tepki genellemesi olarak adlandırılabilir.

S

Genellemeyi kolaylaştırmak için beceri ya da davranışın gerçekleştirildiği öğretim ortamlarında düzenleme ve uyarlamalar kaç değişik biçimde yapılabilir?

Genellemeyi kolaylaştırmak için beceri ya da davranışın gerçekleştirildiği öğretim ortamlarında düzenleme ve uyarlamalar yapmamız gerekir. Ortamda uyarlama dört biçimde yapılabilir.

S

Bakım desteği alan çocukları alışveriş için her seferinde başka bir bakım personelinin farklı market ve dükkânlara götürerek alışveriş yaptırması hangi tür ortam uyarlamasına bir örnektir?

Farklı uygulamacılarla çok sayıda öğretim yapmak: Yapılabilecek ortam uyarlamalarından biri de farklı ortamlarda, farklı uygulamacılarla çok sayıda öğretim yapmaktır. Bakım desteği alan çocukları alışveriş için her seferinde başka bir bakım personelinin farklı market ve dükkânlara götürerek alışveriş yaptırması bu duruma örnek teşkil eder.

Bakıma Gereksinimi Olan Bireylerde Kalıcılık ve Genellemeyi Sağlama