ETKİLİ DAVRANIŞ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 9

Örneğin yemekhanede, arkadaşına vurma, sıra almama, çatal bıçak ve tabakları fırlatma gibi uygun olmayan davranışlarından sonra bireyi, yemekhanenin bir köşesine konulmuş bir sandalyeye oturtmak, bireyi çevresinden ayırmayı gerektirmeyen mola için örnek olarak verilebilir.

Bireylerin özellikle
kendine zarar verici davranışları ve saldırgan davranışları
ile başa çıkmada etkili biçimde kullanılmaktadır
Koşullu egzersiz cezaya dayalı uygulamalardan
birisi olması nedeni ile aşırı kullanımdan
kaçınılmalıdır. (Alberto ve Troutman, 2009; Cooper
vd., 2007; Yücesoy Özkan, 2015).

İtici uyaran sunma tekniği, uygun olmayan
davranışların azaltılmasında ve ortadan kaldırılmasında
en az ılımlı olan teknikler arasında yer
alması nedeni ile kullanılmaması önerilen bir uygulamadır.

Koruyucu donanım kullanma, bireyin kendine zarar verme davranışlarını ortadan kaldırmak için kullanılacak bir uygulamadır. Uygun olmayan davranışlarının yol açacağı kötü sonuçları önlemek üzere koruyucu özel bir giysi ya da koruyucu özel bir donanım kullanılmaktadır. Örneğin, kafasını vurma davranışı olan bireye kalın bir başlık giydirmek bireyi korumak amacıyla gerçekleştirilebilecek uygulamalardandır. Doğru cevap B'dir.

Rutin oluşturma, alışılagelmiş etkinliklerin belli sıra ile yapılmasıdır. Rutinler uygun olmayan davranışların ortaya çıkmasını önleyebilmektedir. Bir etkinlik tamamlandıktan sonra hangi etkinliğin başlayacağının biliniyor olması etkinliğe katılma ve etkinliği tamamlama isteği artması nedeni ile uygun olmayan davranışın çıkma olasılığını aza indirmiş olacaktır.

Uygun olan davranışların artırılmasında olumlu-olumsuz pekiştirme, sembol pekiştirme ve izlerlik sözleşmesi tekniği uygulanırken; uygun olmayan davranışların azaltılmasında ayrımlı pekiştirme tekniği kullanılır. Doğru cevap A'dır.

UDAP sürecinde, uygun olmayan davranış söndürülürken, uygun olmayan davranışın uyuşmayan davranışının pekiştirilmesi anlamına gelmektedir. Sonuç olarak uyuşmayan davranış sıklığı arttırılırken, uygun olmayan davranış sıklığı azaltılır. Azaltılmak istenen davranış görmezden gelinirken, uyuşmayan ve uygun olan davranış pekiştirilir. Doğru cevap D'dir.

Sönme, daha önceden pekiştirilen bir davranışa ilişkin pekiştirmenin geri çekilmesi yoluyla uygun olmayan davranışın yoğunluğunun ve/veya sıklığının azaltılması sürecidir. Sönme, uygulayıcının bir pekiştirme biçimi olarak normal koşullar altında dikkati toplayan davranışı görmezden gelmesidir. Bir başka ifade ile davranışı ortadan kaldırmak için, çevrenin davranış üzerindeki etkisini geri çekmek ve sürdürmemektir. Doğru cevap E'dir.

Uygun olmayan davranışlarda itici uyaran geri çekildiğinde, davranışta artma meydana gelebilir. İtici uyaranı devam ettirmek uygun olmayan davranışın azalmasına ve sonrasında sönmesine yol açabilir. Örneğin, birey yatakhanede istemediği bir sorumlulukla karşılaştığında ve onu yapmayıp ağlayarak, eşyalarını dağıtıyor ise bu durumda bir yetişkin tarafından bireyden etrafı toplaması istenmesi, işini bitirince bahçeye çıkabileceği söylenmesi etrafı dağıtma davranışını azaltacak ve söndürecektir. Doğru cevap B'dir.

Tepkinin bedeli, uygun olmayan davranışı izleyen biçimde, bireyin daha önce elde ettiği belli sayıda yıldız, gülen yüz, para gibi sembollerin sistematik olarak geri alınmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Bireyi çevresinden ayırmayı gerektirmeyen mola; (a) belirli bir pekiştirecin geri çekilmesi, (b) planlanmış görmezden gelme, (c) mola sandalyesi, (d) koşullu gözlem ve (e) mola kurdelesi olmak üzere beş biçimde sınıflandırılabilir. Mola odası ise bireyi çevresinden ayıran mola uygulamalarından biridir. Doğru cevap E'dir.

Azarlama uygun olmayan davranışın ardından bireye sözel ya da sözel olmayan bir şekilde uyarıda bulunmak biçiminde gerçekleşir. Uygun olmayan davranışın ardından bireye “dur, yapma, sus, konuşma, yerine otur, kalkma!” gibi yönergeler vermek, uyarılarda bulunmak, parmağını sallamak, ya da kötü biçimde bakmak şeklindeki sözler ya da eylemler azarlama örnekleridir. Doğru cevap C'dir.

Pekiştirme, hoşa giden bir uyarıcının ortama sokulması veya hoşa gitmeyen bir uyarıcının ortamdan çıkartılması işlemidir.

Otomatik pekiştirme yoluyla devam eden davranışlar sosyal olmayan davranışlardır.

Birey için istendik davranışı oluşturmaya ve/veya oluşan bir davranışın sıklığını artırmaya yarayan bireylerin tercih ettikleri ya da hoşlandıkları uyaranlara pekiştireç adı verilmektedir.

İkincil pekiştireçler, kendi içinde sosyal, nesnel, etkinlik ve sembol pekiştireçler olmak üzere dört biçimde sınıflandırılır (Alberto Troutman, 2013; Cooper vd., 2014).

İkincil pekiştireçler, kendi içinde sosyal, nesnel, etkinlik ve sembol pekiştireçler olmak üzere dört biçimde sınıflandırılır (Alberto Troutman, 2013; Cooper vd., 2014).

Uyaran tercihi değerlendirmesi görüşme, gözlem ve denemeye dayalı değerlendirme olmak üzere üç biçimde sınıflandırılabilir (Cooper vd., 2014).

Uyaran tercihi değerlendirmesi görüşme, gözlem ve denemeye dayalı değerlendirme olmak üzere üç biçimde sınıflandırılabilir (Cooper vd., 2014).