ETKİLİ DAVRANIŞ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 7

Artan oranlı tarifeye göre değerlendirme, pekiştirecin sunulma ölçütünün, bireyin davranışından bağımsız bir şekilde zaman içinde sistematik olarak arttırılmasıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yiyecek ve içecek gibi birincil pekiştireçler, hedef davranış öğretimi sırasında az aralıklarla ve azar azar verilmeli ki birey için doygunluk hissi oluşmasın ve pekiştireç etkililiğini kaybetmesin. Bu nedenle pekiştireçler küçük miktarlarda sunulmalıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Sabit oranlı pekiştirme tarifesi belli bir davranıştan sonra pekiştirmenin yapılmasıdır. Pekiştiricilerin verilmesi, planlanmış belli sayıda davranış gösterilmesine bağlıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Uygun olmayan davranışların azaltılmasını sağlayan ya da ortaya çıkmasını önleyen öncüllere
dayalı uygulamalar çevresel olayların, uyaranların ya da durumların değiştirilmesini içermektedir. Güvenlik önlemleri alma, koruyucu donanım kullanma, uyaranlarda düzenleme yapma, seçenek sunma, rutinler oluşturma ve sosyal beceri öğretimi bu uygulamalar arasındadır. Bu kapsamda, kreşlerde masaların pencereden uzak yerlere konulması, güvenlik önlemleri alma tekniği çerçevesinde değerlendirilebilir. Doğru yanıt D'dir.

Rutinler oluşturma, alışılagelmiş etkinliklerin belli sıra ile yapılmasıdır. Rutinler uygun olmayan davranışların ortaya çıkmasını önleyebilmektedir. Bir etkinlik tamamlandıktan sonra hangi etkinliğin başlayacağının biliniyor olması etkinliğe katılma ve etkinliği tamamlama isteği artması nedeni ile uygun olmayan davranışın çıkma olasılığını aza indirmiş olacaktır. Çocukların yemekten sonra ellerini yıkaması da bunun bir örneğidir. Doğru yanıt E'dir.

Ayrımlı pekiştirme, uygun olmayan davranışların azaltılması için uygun davranışların artırılması ya da sürdürülmesi sürecidir. Doğru yanıt C'dir.

Düşük oranda yapılan davranışın ayrımlı pekiştirilmesi (DODAP), uygun olmayan davranışların azaltılması, ancak tamamen sona erdirilmemesi gereken davranışlar, için kullanılır. Çınar'ın yalnızca kitabını boyama davranışının pekiştirilmesi de bunun bir örneğidir. Amaç Çınar'ın boyama davranışının ortadan kaldırılması değildir. Doğru yanıt C'dir.

Alternatif davranışın ayrımlı pekiştirilmesi, azaltılması istenen uygun olmayan davranışın daha uygun biçiminin pekiştirilmesidir. Mert'in azaltılması istenen davranışı parmaklarıyla yeme iken, daha uygun olan davranışı ise kaşıkla yemedir ve bu davranışı pekiştirilmektedir. Doğru yanıt A'dır.

Uygun olmayan davranışların azaltılması ve/veya ortadan kaldırılması sürecinde sönme uygulandığında, birey yetişkinin ya da çevresindekilerin dikkatini elde etmek için davranışının sıklığını ve yoğunluğunu arttırır. Bu sönme patlamasıdır. Doğru yanıt B'dir.

Soruda açıklaması verilen kavram sönme'dir. Doğru yanıt C'dir.

İkinci tür cezada, ortamda bulunan olumlu bir uyarıcı ortamdan çekilerek, birey için olumsuz bir durum yaratılır. Burada, resim dersi Duru için olumlu bir uyarıcıdır ve resim dersine girmemek ceza niteliğindedir. Doğru yanıt E'dir.

Bireyi çevresinden ayırmayı gerektirmeyen mola; belirli bir pekiştirecin geri çekilmesi, planlanmış görmezden gelme, mola sandalyesi, koşullu gözlem ve mola kurdelesi olmak üzere beş biçimde sınıflandırılabilir. Mola odası bireyi çevresinden ayırmayı gerektiren bir uygulamadır. Doğru yanıt E'dir.

İtici uyaran sunma tekniği, uygun olmayan davranışların azaltılmasında ve ortadan kaldırılmasında en az ılımlı olan teknikler arasında yer alması nedeni ile kullanılmaması önerilen bir uygulamadır. Bireyin istenmeyen davranış sergilemesinin hemen ardından uygun olmayan davranışın azaltılması ya da ortadan kaldırılması amacı ile itici uyaran sunulması yolu ile yöntemin uygulanması gerçekleşir. Doğru yanıt B'dir.

Seçeneklerde sunulanların tamamı kendini yönetme stratejilerinin yararları olmakla birlikte, özellikle de engelli bireylerin eğitim süreçleri açısından en önemli sayılabilecek fayda öğretmenin öğretim için daha fazla süre ayırabiliyor olmasıdır. Doğru yanıt A'dır.

Bireyin davranışlarının istendik değişikliklerle sonuçlanmasını sağlayan davranış değiştirme tekniklerinin bireysel ve sistematik olarak uygulanması kendini yönetme olarak tanımlanmaktadır. A, C, D ve E seçeneklerinde verilen örnekler, günlük yaşamda yararlanılan kendini yönetme stratejilerinin örnekleridir. İş yerindeki çalışanlar ile iş bölümü yapma ise, başkalarının da sürece dahil olması gerektiği ve kendini korumaya yardımcı olan bir durumdur. Doğru yanıt B'dir.

Kendini yönetme; kendine ön uyaran verme, kendine yönerge verme, kendini izleme/kaydetme, kendini değerlendirme ve kendini pekiştirme olmak üzere beş strateji içermektedir. Doğru yanıt E'dir.

Kokusu ve dokusu olan gerçek nesneler ile gerçek nesnelerin üç boyutlu maketleri dokunsal ön uyaranlardır. Çizelge ve grafik görsel, alarm ve ses kaydı ise işitsel ön uyaranlardır. Doğru yanıt D'dir.

Kendine yönerge verme, bireye kendi sözel davranışlarını kullanmak ya da kendi performansına rehberlik etmek için kendi kendine konuşma öğretimini içeren bir stratejidir. Soruda verilen yönerge de, bu durumun bir örneğidir. Doğru yanıt E'dir.

Kendini izleme, bireyin kendisinin hedef davranışı ya da beceriyi gerçekleştirip gerçekleştirmediğini gözlemesi ve bunu kaydetmesidir. Kendini izleme sürecinde birey, kendi davranışlarına ilişkin veri toplamaktadır. Soruda verilen durum, kendini izleme/kaydetme süresinin bir  örneğidir. Doğru yanıt C'dir.

Soruda açıklaması verilen kavram, kendini değerlendirme kavramıdır. Doğru yanıt D'dir.