ETKİLİ DAVRANIŞ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 5

Davranış öncesinde meydana gelen, davranışın gerçekleşmesine temel oluşturan her şey öncül olarak tanımlanabilir. Öncül bazen planlı olarak sunulan bir ipucu olabilirken bazen doğal çevrede kendiliğinden gerçekleşen herhangi bir olay  olabilir. 

Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Sönme, önceden pekiştirilen bir davranışın pekiştirilmemesi durumudur. Davranış pekiştirilmediği için azalır ve zamanla ortadan kalkar. Sönme uygulamasının başında davranışta artış ve çeşitlenme olabilir. Ancak sönme tutarlı biçimde uygulanırsa davranış giderek azalır ve zamanla ortadan kalkar.

Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Davranışın gözlenebilir ve ölçülebilir olması önemlidir. Daha açık bir ifadeyle davranış gözlenebilir ve ölçülebilir olduğunda davranışın ne zaman, nasıl, hangi koşullarda sergilendiği, ne olduğunda davranışın sıklığında ya da süresinde
azalma veya artış olduğu rahatlıkla belirlenebilir. Doğru cevap E 'dir.

Davranışın Özellikleri
Bir eylemin davranış olarak tanımlanması için belirli özelliklere sahip olması gerekmektedir.

Davranışın canlı bir organizmaya ait olması

Organizmanın çevreyle etkileşim içinde olması

Davranışın fiziksel olarak ortaya çıkması

Davranışın gerçekleşmesi ile bir değişikliğin meydana gelmesi

Buna göre doğru cevap C'dir.

Etkili bir uygulamacının bir diğer özelliği davranışın değiştirilmesi için gerçekleştirdiği öğretimi kaydetmek olmalıdır. Bunun önemli yararları vardır. Uygulamacı öğretimde elde ettiği verileri kaydettiğinde yaptığı öğretimin işe yarayıp yaramadığını diğer bir deyişle davranışta değişiklik olup olmadığını görebilir. Eğer yaptığı öğretim davranışta herhangi bir değişikliğe yol açmamışsa bu durumda gerekli uyarlama ve düzeltmeleri yapar. Doğru cevap D'dir.

Uygulamalı davranış analizi 20.yy’da yaşamış olan davranışçı psikolog B. F. Skinner’ın edimsel koşullanma kuramı ilkelerinden yola çıkarak insan davranışlarını anlamayı ve değiştirmeyi amaçlayan bir disiplin alanıdır. Doğru cevap B'dir.

Teknolojiklik : Bir başka uygulamalı davranış analizi ilkesi olan teknolojiklik ise uygulamacının nasıl bir uygulama süreci yürüttüğünü detaylı olarak açıklaması böylece aynı uygulama sürecinin bir başkası tarafından da kolaylıkla anlaşılabilir ve yinelenebilir (tekrar edilebilir) olması anlamına gelir.Doğru cevap B'dir.

1- Hedef davranışın belirlenmesi ve tanımlanması

2- Öğretimsel amaçların belirlenmesi

3- Hedef davranışın ölçülmesi ve kaydedilmesi

4- Performans düzeyinin belirlenmesi

Doğru cevap A'dır.

Pekiştirme: Davranışın ardından sunulan ve davranışın ileride yapılma olasılığını artıran olay ya da durumlara pekiştirme denir (aferin deme gibi). Pekiştirme olumlu ve olumsuz pekiştirme olmak üzere ikiye ayrılır. Olumlu Pekiştirme: Davranışı izleyen durumda davranışın ileride yapılma olasılığını arttıran uyaranın varlığıdır (gülümseme gibi). Bu uyarana pekiştireç ya da pekiştirici uyaran denir (gülen yüz, oyuncak, para vb.). Olumsuz Pekiştirme: Davranışı izleyen durumda ortamdan bir itici uyaranın kalkması durumuna denir. Burada itici uyaranın ortadan kaldırılması da davranışın ileride görülme yapılma olasılığını arttırır (kapıyı kapatınca gürültünün kesilmesi gibi.). Doğru cevap C'dir.

Geribildirim Sunma : Son olarak etkili bir uygulamacının bir özelliği de bireye tutarlı bir biçimde geri bildirim sunma olmalıdır. Öğretimsel geri bildirim bireyin öğretim sırasındaki doğru ya da yanlış tepkilerine verilen yanıtlardır. Örneğin, birey hedeflenen doğru davranışı yerine getirdiğinde sözel olarak “Harika!” demek ya da mimiklerle gülümsemek öğretimsel geribildirime örnek verilebilir.Doğru cevap A'dır.

Etkili bir uygulamacının özelliklerinden ilki beceri ya da davranışı öğreteceği zamanı etkili kullanabilmektir. Etkili zaman yönetimi, çalışılan bireyin özellikleriyle de doğrudan ilgilidir. Doğru cevap B'dir.

Davranış yönetiminde kullanabileceğiniz bir başka yaklaşım adil eşleme yapmadır. Adil eşleme yapma bireyin uygun olmayan davranışı davranış azaltma teknikleri kullanılarak azaltılırken bu davranışın yerine alternatif oluşturabilecek olumlu bir davranış kazandırılmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Hedef davranışlar bireyin performansında olmasına rağmen yeterli sıklıkta ve yoğunlukta sergilenmeyebilir. Bu durumda hedef davranışlar arttırılmak istenen davranışlar olabilir. Örneğin, birey diş fırçalayabilir ama bu davranışı üç günde bir kez yapıyor olabilir. Bireyin diş sağlığı için her gün dişlerini fırçalaması ve dolayısıyla davranışın sıklığının arttırılması gerekir.Doğru cevap B'dir.

Doğrudan Değerlendirme Teknikleri Doğrudan değerlendirme teknikleri, bireyin doğal koşullar altında gözlenmesiyle doğrudan bilgi sağlamakta, bilgilerin yorumlanmasına izin vermemekte ve daha güvenilir bilgiler sunmaktadır. Dolayısıyla, doğrudan değerlendirme teknikleri, dolaylı değerlendirme tekniklerine kıyasla daha fazla tercih edilmektedir. Doğrudan değerlendirme teknikleri gözlem ve standart testler olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. İzleyen bölümde doğrudan değerlendirme tekniklerinin her biri ayrı başlık altında açıklanmaktadır.Doğru cevap D'dir.

Bekleme süresi boyutu, bireye davranışı gerçekleştirmesi için verilen yönerge ve bireyin o davranışı yapmaya başlaması arasında geçen süreyi ifade etmektedir.Doğru cevap A'dır.

Davranışsal amaç, değiştirilmesi hedeflenen bir davranışın yazılı biçimde ifade edilmesidir.

Davranışsal amaç, bir davranış değiştirme programının bireyselleştirilmesi amacıyla yazılır. Uygulamacının, öğretim sürecinin bireyselleştirilmesini desteklemek amacıyla her bir davranışsal amaçta davranışı değiştirilecek bireyin ismine yer vermesi gerekir.Doğru cevap C'dir.

Davranışsal amaç yazarken göz önünde bulundurulması gereken bir diğer konu öğrenmenin aşamalarıdır. Bu aşamalar (a) edinim, (b) akıcılık, (c) kalıcılık ve (d) genelleme olarak sıralanmaktadır. Bir hedef davranış için davranışsal amaç yazılırken, davranışsal amaç öğrenmenin tüm aşamalarını içerecek şekilde geliştirilmelidir.Doğru cevap E'dir.

Edinim: Fatih, evden çıktıktan sonra beceri analizi basamaklarına uyarak %100 doğrulukla asansörü kullanarak aşağı iner.
Akıcılık: Fatih, evden çıktıktan sonra, beceri analizi basamaklarına uyarak 5 dakika içinde %100 doğrulukla asansörü kullanarak aşağı iner.
Kalıcılık: Fatih, öğretim sonlandırıldıktan 30 gün sonra evden çıktıktan sonra beceri analizi basamaklarına uyarak %100 doğrulukla asansörü kullanarak aşağı iner.
Genelleme: Fatih, kızının ve oğlunun evinden çıktıktan sonra beceri analizi basamaklarına uyarak %100 doğrulukla asansörü kullanarak aşağı iner.Doğru cevap B'dir.

Genelleme, bireyin edindiği davranışı farklı araç-gereçlerle ve kişilerle, farklı ortamlarda da gerçekleştirebilmesidir.Doğru cevap D'dir.