ETİK

Brink, “Etik, diğer disiplinler gibi, yani doğa bilimleri ve sosyal bilimler gibi, nesnel midir, nesnel olabilir mi, nesnel görülebilir mi?” diye sorar.

Hume'a göre : "etik sorunlar akıl yürütme konusu değilse, akıl hiçbir zaman istemenin herhangi bir eylemi için bir motif oluşturamıyorsa ve istemenin idare edilmesinde hiçbir zaman tutkuya direnemiyorsa etiğin merkezine akıl yerine duygular-tutkular vb. yerleşecektir."

Jonas, Kant etiği gibi klasik etiklerin günümüz sorunları ile başa çıkamamasının nedinini teknolojideki gelişme ve teknolojik devrim olarak açıklamaktadır. Bu devrimin sonucunda insanların davranışlarında da değişmeler olmuştur.

Teoride mutlak, evrensel ve temel olanının aranmasını reddeten düşünce postmodern etik düşüncesidir.

Canlımerkezcilik : Bütün canlıların merkezde olduğu, aslında merkez diye adlandırılabilecek bir yerin olmadığı, tüm canlıların değerli olduğu, bu nedenle tüm canlılara etik bakışla yaklaşılması gerektiği düşüncesidir.

Organizmalarla, onların cansız çevrelerinin oluşturduğu bütün olarak ele alınabilen ekolojik sistemlere ekosistem denir.

Ayırımcılık, hangi türden olursa olsun, kendi içinde bir değer biçme, ezbere
değerlendirme, sonuçta değerlendirilen kişi veya grupları daha aşağı, daha değersiz görme tutumudur.

Hume etik sorunları akıldan ziyade duygularla ilgili sorunlar olarak kabul etmektedir.

Etik görecelik, ahlaksal kuralların olduğuna değil, bunların kişi ve kültürlerden bağımsız olarak var olduğuna karşı çıkarken; etik görecelikten daha katı olan etik şüphecilik hiçbir geçerli etik kuralın olamayacağını iddia eder. Etik görecelik tüm ahlak normlarının geçerliliğinin kişilere veya kültürlere bağlı olduğunu, onlara göre değiştiğini iddia eder; kişilerden ve kültürlerden bağımsız olarak temellendirilmiş etik normların olabileceğini yadsır.

Ahlaksal gerçekçilik, fiziksel olgular gibi ahlaksal olguların da olduğunu, “iyi”, “adil” vb. ahlaksal yüklemlerin dünyadaki şeylere karşılık geldiğini ileri süren görüştür.

Felsefi tartışmalarda Hume deneyci etik anlayışıyla etikte “duyguculuğun”, temsilcisi sayılmaktadır.

Kant ise akılcı bakış açısıyla “akılcılığın” temsilcisi sayılmaktadır. Etik sorunlar söz konusu olduğunda, bunların akılla -akıl yürütmeyle- çözülüp çözülemeyeceği tartışılmaktadır.

Hans Jonas Sorumluluk İlkesi adını verdiği kitabında, Kant etiği türünden etiklerin günümüz sorunlarıyla başa çıkmada yetersiz kaldıklarını, yeni bir etiğe gereksinim olduğunu vurgular. Bunun nedeni ise teknolojik devrim olarak görür.

Günümüzün önde gelen etik görüşlerinden biri olan ve J. Habermas ile K.-O. Apel
tarafından geliştirilen Müzakere ya da Tartışma (Diskurs) Etiği, Kant etiğinden
yola çıkarak, onu çağın gözüyle eleştirerek, onun başaramadığını düşündükleri
şeyi, yani etiği temellendirmeyi ya da etikte “nihaî temellendirme”yi gerçekleştirmeye çalışmaktadırlar.

İnsanmerkezcilik veya
antroposentrizm, insanın
dünyanın merkezinde
görülmesi, diğer herşeyin
insan için “yaratıldığı”
(varolduğu), bu nedenle
de yalnızca insanın değerli
bir varlık olduğu, yalnız
insan eylemlerinin etik bir
değere sahip olabileceği
düşüncesidir.

“Acaba doğa insan için bir araç mıdır, onun emrine sunulmuş bir hammade midir?” şeklinde sorular daha sık tartışılmaya başlanmıştır...Bu ise “çevre etiği”nde insanmerkezcilik ve canlımerkezcilik (çevremerkezcilik) tartışması olarak anılmaktadır.

Ekolojik açıdan en sert eleştiriye maruz kalan büyük ölçekli teknolojidir. E. F. Schumacher onu doğaya yabancı bir cisme benzetir. Teknoloji, doğal süreçlere insansal bir düzen dayattığı, insanın doğa üzerinde egemenliğini arttırdığı, çok kaynak tüketerek doğayı hızla ürüne veya mala dönüştürdüğü, çevreyi kirletip doğal dengeleri altüst ettiği için, ekolojist açıdan sert bir biçimde eleştirilir

Yoksullara -özellikle de yoksul ülkelere- kaynak aktarılması konusunda bilinen en sert eleştiriyi yapan kişi G. Hardin’dir.

Yoksul ülkelere yardım edilmesini savunanlar, öncelikle bu olguyu göz önüne almaktadırlar. Bunu kimileri (a) onların insan olmasına, başka insanlarla dayanışmanın da etik sorumluluk olmasına; kimileri (b) onların yoksulluğunun nedeninin, doğal kaynaklarını sömüren zengin ülkeler olmasına; kimileri (c) en fazla sayıda insanın en fazla mutluluğunu savunan faydacı yaklaşıma; kimileri (d) Kant’ın koşulsuz buyruğuna; kimileri de (e) Henry Shue örneğinde olduğu gibi temel haklar düşüncesine dayandırmaktadır

Hume’un etik sorunları akıldan ziyade duygularla ilgili sorunlar olarak kabul etmesi, günümüzün yaygın etik görüşleri için bir kabul halini almıştır.