ETİK - Deneme Sınavı - 6

M. Scheler tarafından kurulan ve N. Hartmann tarafından geliştirilen etiğe de “içerikli değerler etiği” demek neredeyse bir gelenek haline gelmiştir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Bugün “pratik etik” ya da “uygulamalı etik” denince akla, ölüm cezası, işkence, kürtaj, ötanazi, genetik araştırmalar, işkence gibi günümüzün öne çıkan kimi önemli etik sorunlarını ele alan etik çalışmaları gelmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

20. yüzyılın ikinci yarısı  gerek yeni ortaya çıkan etik sorunlar, gerekse daha fazla farkına varılan etik sorunlar nedeniyle etiğin yükselişe geçtiği bir dönem olmuştur. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Bugün çok yaygınlık kazanan ve etik denince genellikle akla gelen “meslek etikleri”yle ilgili ana sorun, bunların etik özünün gözden kaçırılması, bütün meslek etiklerinin, mesleklerin farklı çalışma koşularına ve farklı gerektirdiklerine karşın, yaşanan etik sorunların özünde aynı olduğunun -insanın değerini çiğneyen ya da onuruna zarar veren eylemler olduğunun-unutulmasıdır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Scheler’in Kant’ın ahlak yasasının temel özelliği olarak gördüğü “biçimselliğe” yönelik eleştirilerinden sonra, etik tarihinde Kant etiğine “biçimselci etik”, M. Scheler tarafından kurulan ve N. Hartmann tarafından geliştirilen etiğe de “içerikli değerler etiği” demek neredeyse bir gelenek haline gelmiştir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Doğru cevap E seçeneğidir. D. Hume , Hutcheson, Bauman ve Max Scheler etik sorunların duygu önermeleriyle çözüleceğini savunan filozoflar arasında yer alır. Kant ise etik sorunların akılla, akıl yürütmeyle çözüleceğini savunur

Sıkı bir faydacılık perspektifinden konuya bakan Peter Singer, Hardin’in tersine zengin ülkelerin fakirlere ve açlık çekenlere yardım etme yükümlülüklerinin olduğunu savunur. Kendi hayatımızı tehlikeye atmadan insanların ölmesini önleyebilecekken insanların açlıktan ölmesine göz yummak, onları tutup öldürmekle aynı şeydir; çünkü nasıl onları öldürmek apaçık kötüyse, belli koşullarda onları açlıktan ölmeye bırakmak da aynı derecede kötüdür. Bunu yalnız devletler için de söylemez. Bu sorumluluğun her tek kişide olduğunu söyler çünkü her birimiz bu durum karşısında bir şeyler yapabiliriz. Örneğin yardım kuruluşlarına para ya da insan gücü olarak katkıda bulunabiliriz. Bunu yapmıyorsak, birinin ölmesine izin veriyorsak, bu özü itibariyle birisini öldürmekten farklı değildir. Bu da bizim hepimizin katiller olduğunu göstermektedir.

Hans Jonas Sorumluluk İlkesi adını verdiği kitabında, Kant etiği türünden etiklerin günümüz sorunlarıyla başa çıkmada yetersiz kaldıklarını, yeni bir etiğe gereksinim olduğunu vurgular. Bunun nedeni ise teknolojik devrimdir. Teknolojinin bugün ulaştığı düzey, insan eylemlerinin doğasının değişimine yol açmış, bu da yeni bir etiği gerekli kılmıştır. Teknoloji çağının ortaya çıkardığı sorunlarla baş edebilecek, yeni teknik uygarlığa uygun düşen yeni bir etiğe gereksinim duyulmaktadır. Jonas’ın Sorumluluk Etiği işte bu gereksinime yanıt olarak geliştirilmiştir.

Etik göreceliğin de iki türü vardır: Öznelcilik ve uylaşımcılık (konvensiyonalizm). Öznelcilik ahlaklılığı kişisel bir karar olarak görürken; uylaşımcılık ahlaklılığı, ahlaksal geçerliliği uylaşıma dayandırır.

Bu çatışmanın yanlış nesneleştirmeden kaynaklanan bir çatışma olduğunu, gerçekte insan eylemlerinde akıl ve duygu gibi bir ikilemin olmadığını en açık biçimde bize gösteren etik ilişkide insan eylemlerinin yapısını çözümleyen İ.Kuçuradi’dir

Etiğin sadece insanlararası ilişkileri değil, yanı sıra doğa üzerine de düşünmesi gerektiğini savunan duran filozof H. Jonas'dır.

Eylemlerimizin sonuçlarıyla, bizim teknik-endüstriyel etkinliklerimizin tüm yeryüzündeki doğrudan ve dolaylı sonuçlarının, yarattığı risklerin bugün bizim tarafımızdan ele alınması gerektiğini vurgulayan etik görüş sorumluluk etiğidir.