ETİK - Deneme Sınavı - 16

Immanuel Kant eski Yunan felsefesinin fizik, etik ve mantık olmak üzere üç bilime ayrıldığını söyleyerek, etiği şöyle tanımlar: "Belirli nesnelerle ve bu nesnelerin bağlı olduğu yasalarla ilgili olan içerikli felsefeden özgürlüğün yasalarına ilişkin olana etik denir; ayrıca bu bilime 'ahlâk öğretisi' de denir"

Erdemlerin ve kötülüklerin, övülen ve yerilen belli "özellikler" olduğunu öne süren Hume, erdemleri dörde ayırır: 1) Toplumsal erdemler: İyilikseverlik ve adalet, 2) Kendimize yararlı olan özellikler olan erdemler, 3) Bize doğrudan doğruya hoş gelen özellikler olan erdemler, 4) Başkalarına doğrudan doğruya hoş gelen özellikler olan erdemler. Bunlar arasında asıl erdem ya da tam erdem olma özelliğinin toplumsal erdemlerde bulunduğunu düşünür

Hobbes'a göre "insan, her şeyden önce kendi varlığını ayakta tutmaya, koruyup sürdürmeye çalışır; bu, onun ana güdüsüdür; onun bütün eylemlerini belirleyen, bu güdüdür. Bu da insanı doğa nimetlerinden elden geldiğince çok yararlanmaya sürükler. Ama bu yüzden de herkes, ister istemez, birbirinin düşmanı olur ve 'herkesin herkese karşı savaşı' (bellum omnium contra omnes) başlar. Bu durumda "insan, insanın kurdu" (homo homini lupus) olur. Böylece Hobbes'a göre insanın tüm eylemlerini yöneten ilke, "kendini koruma ve sevme içgüdüsü"dür. Dolayısıyla insanın doğal yapısında başkalarını gözeterek eylemde bulunma eğilimi yoktur. Doğal durumu/yapısı gereği bencil olan insan, diğer insanlarla yaşarken yalnızca kendini düşünür. İnsanda doğal olarak bulunan "kendini koruma güdüsü", başkasıyla ilişki durumunda bir tehdit ve tehlike oluşturur, yani savaş durumuna yol açar. İnsanın doğal durumu (status naturalis) aslında bir savaş durumudur. Bunun çözümü ise insanın yurttaşlık durumuna (status civilis) girmesidir.

Francis Bacon (1561-1626), ele aldığı diğer felsefe sorunlarının yanında etik sorunlara da değinmiş, etik sorunların dinden bağımsız şekilde ele alınması yönünde adım atmıştır. Genel olarak din ile felsefenin alanlarını birbirinden ayıran Bacon, etikte araştırılan "iyi"nin bu dünyaya ait olduğunu belirtmiş, dinde aranan "iyi"nin bu dünyadan kopuk oluşuna dikkati çekerek "ahlâklı" olmanın koşulunun din olmadığını ifade etmiştir. Böylece yaygın anlayıştan farklı olarak Bacon, "ahlâk" sorunlarının temeline "bilgi"yi koyan bir bakışla ele almanın önemini vurgulamıştır.

İnsan dünyasının siyasetle ilgili sorunlarına öncelik veren filozof Thomas Hobbes tur. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

Etik sorunları daha çok toplumsal ve hukuksal bakımdan ele alan filozof John Locke dur. Doğru cevap D seçeneğidir.

İnsanda esas olan ve onu başarıya götüren şeyin bencillik olduğunu belirten filozof Bernard de Mandeville dir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kendini koruma güdüsüyle belirlenmiş insan anlayışının ve kendini sevmenin insanın en temel güdüsü olduğunu düşünen filozof Thomas Hobbes dur. Doğru cevap C seçeneğidir.

İnsanda doğal olarak bulunan bencil duygular gibi özgeci duygulardan bahseden filozof Shaftesbury dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Başkalarının yararına ve iyiliğine uygun olanı bulmaya yönelten sempati kavramı David Hume un düşüncelerinden olup, dörde ayırdığı erdemlerden birisi değildir. Bu yüzden doğru cevap C seçeneğidir.

18. Yüzyıla verilen isim Aydınlanma Dönemi denir.

Bu açıklamayı Macit Gökberk yapmıştır.

Başkalarına yararlı olmayan özellikler olan erdemler David Hume’un belirlediği erdemlerden biri değildir.

David Hume’un belirttiği terim “Vicdan”dır.

Bu isimleri etkileyen filozof David Hume’dur.

18. Yüzyılda “sempati” kavramından bahseden isim David Hume olmuştur.

Soruda belirtilen etik ile ilgili tanımı Immanuel Kant yapmıştır.

John Locke iyi ve kötü ayrımını “haz veren ve acıyı azaltan şey iyi, acıya sebep olan şey ise kötüdür” şeklinde yapmaktadır.

18. yüzyıl, felsefe tarihinde “aydınlanma dönemi” veya “felsefe yüzyılı” diye de adlandırılan bir dönemdir. Dolayısıyla doğru yanıt C seçeneğidir.

Aydınlanma, insanın aklını merkeze alması temelinde gerçekleşebilmektedir. Bu doğrultuda her türlü bağdan kurtularak bir bakıma özgürleşmesidir. Dolayısıyla Kant aydınlanmayı ergin olmama durumundan kurtulma olarak ifade etmektedir.