ETİK - Deneme Sınavı - 15

Hobbes doğal insan düşüncesine dayalı olarak etik sorunlara yönelmiş ve ortaya attığı düşüncelerle siyasete ilişkin çıkarımlarda bulunmuştur. Bu düşünce insan doğasındaki herkesle ve her şeyle mücadele etme durumuna endekslenmiştir.

John Locke tarafından ortaya atılan tabula rasa kavramı insanı boş bir levhaya benzetir ve doğuştan gelen yetileri yoksayar. Dolayısıyla doğru yanıt B seçeneğidir.

Bernard de Mandeville insanda esas olan ve onu başarıya götüren şeyin bencillik olduğunu belirtmektedir. Doğru seçenek E şıkkıdır.

18. yüzyılda etik sorunlarla ilgilenen filozoflar insanda bulunan etik duyarlılığın nedeniyle ilgilenmişlerdir.

Shaftesbury, kendini sevmeyi iyilikten daha aşağıda görmektedir. İnsanda doğal olarak bulunan etik duyarlık kendini sevme durumundan daha değerlidir. Dolayısıyla doğru yanıt seçeneğidir.

David Humme 18. Yüzyılda etik duyarlılığın kaynağıyla ilgili tartışmalara katılan düşünürlerden biridir. Ona göre ahlak algıları anlama yetisinin işlemleri arasında değil, beğeniler ve duyular arasında sınıflandırılmalıdır. Dolayısıyla doğru yanıt A seçeneğidir.

Kant, “insan özgür müdür, değil midir?”, “özgürlük var mıdır, yok mudur?” şeklinde sorulan soruyu, değştirerek “özgürlük nedir?” diye sormuştur. Temel ide olarak özgürlüğü merkeze koymuştur. Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

John Stuart Mill etik alanında faydacılığı benimsemiş düşünürlerden biridir. Faydayı temele koyduğu için eylemlerin doğruluğunu da fayda ile ilişkilendirmiştir. Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Yaygın anlayıştan farklı olarak Bacon ahlak sorunlarının temeline bilgiyi koyan bir bakışla ele almanın önemini vurgulamıştır.

İnsan dünyasının siyasetle ilgili sorunlar›na öncelik veren Thomas Hobbes’un (1588-1679) etik sorunlara ilgisi dolaylı şekildedir.

İnsanın doğal durumu aslında bir savaş durumudur. Bunun çözümü ise insanın yurttaşlık durumuna girmesidir.

İnsanın etik varlık olduğunun ifadesi olan bu duygu insanı iyiye güzele ve doğruya yöneltir.

Shaftesbury, Thomas Hobbes’un “kendini koruma güdüsüyle” belirlenmiş insan anlayışının ve kendini sevmenin insanın en temel güdüsü olduğu savına karşı çıkar. Ona göre kendini sevme, iyilikten daha aşağıda duran bir eğilimdir. İnsanda doğal olarak bulunan bir duygudan gelen etik duyarlık, insanın “kendini koruma ve kendini sevme” güdüsünden daha dikkate değer bir yanıdır.

Shaftesburry'e göre insan, başkasının acısını ve hazzını kendinde duyar ve toplumun iyiliğini kendini sevmenin üstünde tutarak “iyi” olur.

"Hume’a göre akıl, davranışların yönlendirilmesinde ve “iyi” olanla “kötü” olanın ayırt edilmesinde yeterli değildir. Ona göre ahlâk yargıları, akıl yargıları olamazlar." s. 75

Erdemlerin ve kötülüklerin, övülen ve yerilen belli “özellikler” olduğunu öne süren Hume, erdemleri dörde ayırır: 1) Toplumsal erdemler: İyilikseverlik ve adalet, 2) Kendimize yararlı olan özellikler olan erdemler, 3) Bize doğrudan doğruya hoş gelen özellikler olan erdemler, 4) Başkalarına doğrudan doğruya hoş gelen özellikler olan erdemler.

18. yüzyılda ilkin Hume, ardından da Kant bu sorunun şeklini değiştirerek özgürlük kavramının içeriğine önemli bir açıklık getirmiştir.

Mill’in faydacılığında mutluluk arzu edilen biricik şeydir. Erdemse, aslında hazza götürdüğü ve özellikle acıdan uzaklaştırdığı için arzu edilmektedir. Hazza götürmek için bir araç olan erdemin kendisi de bu nedenle, yani onun sayesinde mutluluğa ulaşıldığı için “iyi”dir.