ETİK - Deneme Sınavı - 16

Yardımseverlik ahlak çerçevesinde ele alınabilecek bir iyilik durumudur. Mutlak iyi çerçevesinde ele alınmak durumunda değildir. Dolayısıyla doğru yanıt D seçeneğidir.

C seçeneği dışındaki seçeneklerin tümü etiğin önemini yitirmesine etkide bulunmuştur. Rönesans’ta insanın yenden kendine yönelmesiyle ve kendinden yola çıkan bir bilme çabasıyla etik yeniden önem kazanmaya başlamıştır.

Etik ile ahlak aynı şeyler olarak görülebilir. Ancak bu iki alan birbirinden farklı iki varolana işaret eder. Bu nedenle 'etik' bir bilgi alanı olarak adlandırılmaktadır. Ahlak ise bir olgudur ve insanın toplumsal yanıyla ilişkilidir.

Etik sözcüğünün kökeninde bulunan ve etiğin özniteliğini ifade eden karakter, huy, alışkanlık anlamlarını tekrar göz önüne almakta ve bu sözcüğün toplumu değil, kişiyi temel alan anlamına dikkat etmekte fayda vardır.

Etik, ne farklı yaşama tarzlarına, ne tektek mesleklere ilişkin bir normlar alanıdır, ne de evrensel nitelikli bir normlar alanıdır. Çünkü özniteliği gereği onun amacı, normlar, ölçüler ortaya koymak değil, bilgiler ortaya koymaktır.

Etik sözcüğünün toplumu değil, kişiyi temel alan anlamına dikkat etmekte fayda vardır. Etiğe bir bilgi alanı olma yolunu açan da bu noktadır.

Bacon, Descartes ve Spinoza, Yeniçağda etiğin tekrar önem kazanması yönünde katkı sağlayan düşünürlerdir.

Ötanazi, kürtaj, ölme hakkı, organ verme, organ ticareti, yapay zeka, teknoloji, gen teknolojisi, nanoteknoloji, nöroloji alanındaki çalışmalar yine 20. yüzyılın ikinci yarısından bu yana etiğin konuları olmuştur. Bunlara ek olarak teknoloji sorunlarından dolayı bugün çevre etiği, toprak etiği gibi etik çeşitlerinden söz edilmektedir.

Etikten farklı olarak ahlak insanın toplumsal yönüyle ilişkili bir olgudur.

Etik öncelikle felsefede bir araştırma alanı olarak ortaya çıkmıştır. Ancak günümüzde bilimde ve günlük yaşamda kullanılan bir sözcük olmuştur. Çünkü felsefe araştırmalarında 20. yy ilk yarısındakinin tersine yeniden filozofların önem verdiği bir alan haline gelmiştir.

İnsan ancak kalıcı bilgi ile var olabilir, varlığını koruyabilir. Onun bilgi ile bağı, kendini var etmek, kendine bir dünya kurabilmek içindir. İnsanın kendini var edebilmesi için kendine özgü doğal yetilerine bağlı bilgi edimleriyle bilim, sanat ve felsefe etkinliklerini gerçekleştirebilir.

Geçerli olan ölçütlere göre ahlaklı veya ahlaksız eylemlerden, kişilerden, etik veya etik olmayan davranışlardan söz edilmesi etik ile ahlakı aynı algılama biçimini ortaya koymaktadır.

Eski çağlarda etiğin temel sorusu Doğru, adil ve iyi anlamda mutlu yaşamın ne olduğu olmuştur.

Aristoteles'in yaşam tarzı saydığı siyaset yaşamı ve etkinliği için vazgeçilmez olan bilgi alanıdır. Böylece etiğin başlangıcında: doğru, iyi ve bunlardan gelen mutlu bir yaşam elde edebilmek için gereken bilginin koşullarının ve kişinin herhangi bir koşulda "doğru" olanın ne olduğunu bulabilmesi soruları çözümlenecektir.

Ahlak doğru davranmanın ölçüsünü verirken etik doğru davranmanın ne demek olduğunu, her durumda her koşulda bu ölçünün doğru eyleme götürüp götürmeyeceği sorusunu üstlenir.

Etik konusu olduğunda araştırmacı nesne edindikleri hakkında bilgi ortaya koymayı amaçlar. Normlar bulmak, geliştirmek onun işi değildir. Tam bu noktada etik sözcüğünün kökeninde bulunan ve etiğin öz niteliğini ifade eden karakter, huy, alışkanlık anlamlarını tekrar göz önüne almakta ve bu sözcüğün toplumu değil, kişiyi temel alan anlamına dikkat etmekte fayda vardır. Etiğe bir bilgi alanı olma yolunu açan da bu noktadır.

Etik en parlak dönemini eski çağda yaşamıştır. Orta çağ boyunca 18. yy a kadar önemini geri kazanamamıştır. Felsefenin theoria’ yönünün zayıflaması, insanın dünya ile ilişkisinin değişime uğramış olması, Platon’un okulunun (Akademia) Hristiyanlığa aykırı bulunarak kapatılması gibi nedenlerden kaynaklı olarak etik önemini yitirmiştir.

Rönesans' ta insanın yeniden kendine yönelmesiyle, kendinden yola çıkan bilme çabasıyla etikte yeni kıpırdanmalar olmuştur. Bacon buna katkı sağlayan düşünürlerden biridir. "İyi’’ yi bu dünyaya ilişkin bir kavram olarak incelemek ve etik araştırmalarda bilgiyi temel almak gerektiğini düşünmüştür.