ETİK - Deneme Sınavı - 10

Sofistler erdemi temel uğraşı alanları arasında görmeseler de iyi yurttaş olmanın ancak erdemle gerçekleşebileceğini savunmuşlardır. Dolayısıyla doğru yanıt C seçeneğidir.

Sofistler bilginin göreli olduğunu savunurlar. Özellikle sofist düşünürler Gorgias ve Protagoras bilginin göreliliğine ilişkin görüşlerini dile getirmişlerdir. Dolayısıyla doğru yanıt D seçeneğidir.

Etik tarihinde, “iyi” ya da “mutlu” yaşamın ve “doğru eylemin” bilgi ile olan ilişkisini doğrudan ele alan ilk filozof Sokrates’tir. Etik de doğru üzerine düşünmeyi gerektirmektedir. Bu nedenle Sokrates etiğin kurucusu olarak kabul edilir. Dolayısıyla doğru yanıt A seçeneğidir.

Bilgi ile eyleyen, karar ve eylemlerini bu bilgiye dayandırarak ortaya koyabilen kişi, “iyi” olanı görür ve bunu yapmak isterken, kötü olandan da uzak kalır. İnsan için iyi olan şey, erdemdir ya da bilgidir; kötü olan şey ise bilgisizliktir. Bu nedenle Sokrates, hazzın iyi olduğunu savunan ve doğru, yani mutlu yaşam için hazzı temel alan anlayışlara karşı çıkarak bilgi ve erdemin önemine odaklanır.

Antithenes Kynik Okulu’nun kurucusudur. Okul temel olarak Sokrates’in erdemi temel alan yaklaşımını bemimsemiş ve doğru eylem için haz karşısında tarafsızlaşılması gerektiğini düşünmüştür. Bu düşüncesini bilgiye dayandırırken bilginin de yalnızca etik amaçlar için hizmet etmesi gerektiğini vurgulamıştır. Bu nedenle etik amaçlara hizmet etmeyen bilgi onun için gereksiz bilgi olarak görüşmüştür. Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Faydayı temel alan yaklaşıma göre bir eylemin eylemi yapan kişiden ziyade mümkün olduğunca çok kişiye fayda sağlıyor olması temeldir. Dolayısıyla çoğu zaman bencilliği yücelttiği şeklinde eleştiriye maruz kalan faydacılık mümkün olan en fazla kişinin mutluluğunu temel alır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Mutluluk ve hazzı temel alan anlayış Eskiçağda sürekliliğini korumamıştır. Çünkü iyi yaşamı hazda görmenin doğurduğu kimi sorular, filozofları hazza dayalı mutluluk anlayışı ve buna dayanan eylemler üzerinde düşünmeye yöneltmiştir.Sokrates, “bütün insanlara mutlu bir yaşam sağlamaya elverişli yaşayış ve ruh durumunun ne olduğu” sorusundan yola çıkarak bu anlayışı her yönden irdelemiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kyniklerin, yalnızca erdemi iyi, hazzı ise kaçınılması gereken şey olarak gören, doğru yaşamın ölçüsünü uç bir noktaya taşıyan ve kendi yaşama tarzıyla bunu uygulayan temsilcisi, Sinoplu Diogenes’tir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Platon, erdemi nerdeyse tüm felsefî soruşturmalarında, özellikle siyaset etkinliği bakımından yaşamın temeline koymuştur. Çünkü özellikle “siyaset yaşamı” bakımından yaşamda en önemli konu olan mutluluk ve mutsuzluğun erdemle temelden ilgili olduğunu düşünmüştür. Doğru cevap B seçeneğidir.

Faydacı bakış açısına göre bir eylemin değeri, sağladığı fayda ile belirlenir. Bir eylemi doğru veya uygun kılan şey, o eylemin olabildiğince çok sayıda insan için en yüksek düzeyde mutluluk sağlıyor olmasıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Etik sorularına kaynaklık etmiş ve etiğin doğuşuna giden yolu açmıştır

İnsanın ruhunun sarsılmaması için bu gereklidir

Doğru eylem için Sokrates erdemi ve erdemin bilgisini arama işine öncelik vermiştir.

Ona göre bilgi yalnızca insanın erdemli olmasına yardımcı olduğu için değerlidir. Bunun dışında teorik bilginin hiçbir önemi yoktur.

Çünkü adaleti araştırmak, iyi ve mutlu yaşam için gereken doğru eylemde bulunabilme konusunda gereken erdemin bilgisini ortaya koyabilmek için ilk ve temel çıkış noktasıdır.

Çünkü yalnızca iyiliğin bilgisi dışında hiçbir şeyden gelmeyecek ölçüde katıksız erdemler yalnızca bilgelik adı altında toplanabilecek niteliktedir.

İyi ve mutlu yaşam için hazzı temel alan yaklaşımın ilk örneği, Sokratesçi
Okullardan Kyrene Okuludur.

Felsefeyi yeniden kurma çabası genel olarak yeni bir anlayış getirmiş ve meta yaklaşım bu felsefe sonucunu getirmiştir.

Etik Tarihinde Ana Yaklaşımlar; - Mutluluk ve hazzı temel alan yaklaşım - Erdemi temel alan yaklaşım - Faydayı temel alan yaklaşım - Metaetik yaklaşım

Mutluluk sorununu ilk ele alan filozof Demokritos’ tur. Demokritos, insan ve yaşamla ilgili sorunlara da eğilmiş; olaylar, durumlar karşısında, başka kişilerle ilişkilerimizde “doğru” tavrın, “doğru” duruşun ne olması gerektiği üzerine düşünmüştür. Demokritos’ a göre yaşamda insanın yapacağı en doğru ve en iyi şey, “ hayatı olabildiği kadar çok neşeyle ve olabildiği kadar az sıkıntıyla geçirmektir”. Bunun gerçekleşebilmesi için de Demokritos, öncelikle “duygulanımları” yenmeyi önerir. İyi ve mutlu yaşam için yapılacak üçüncü şey, ölçülü ve dingin şekilde yaşamayı başarmaktır. Demokritos, haz derken, “duyusal” hazdan çok “düşünsel” hazza önem vermiştir. Mutlu ve iyi yaşam için ölçülülük, olmazsa olmaz bir koşuldur.