ESTETİK VE SANAT FELSEFESİ

On sekizinci yüzyıl aynı zamanda “estetik” sözcüğünün ortaya çıktığı dönemdir. Baumgarten, estetik sözcüğünü ilk kullanan düşünür olarak Estetik adlı çalışmasında bu kavramın felsefenin bir dalı olarak özerkliğini, sınırlarını ve içeriğini ortaya koymaya çalışmıştır.

Gözümüz açık olduğu sürece estetik nesneye baktığımızda istesek de istemesek de bu haz kendili¤inden ortaya çıkar. Bu hazzın doğrudan veya dolayımsız olması uzun akıl yürütmeler sonucunda veya kişinin kendi ilgisinden kaynaklanan bir ilişkiden veya yarardan ortaya çıkmamasını ifade eder.

Homer, Virgil, Terence ve Cicero gibi birçok düşünür ve sanatçının eserlerinin beğenilmesinin ana nedeni bu eserlerde zihnimizin hoşlanacağı belli niteliklerin olmasıdır. Bu niteliklerden ortak olarak zevk alıyor olmamız zihnimizin ortak “beğeni ilkelerine” veya “sanat kurallarına” göre işliyor olmasından kaynaklanmaktadır.

Baumgarten "estetik" sözcüğünü kullanan ilk düşünürdür.

Kant’a göre, nitelik bakımından beğeni yargısı hem bir bilgi, hem de bir mantıksal yargıdır.

Schiller’in güzel anlayışı onun psikoloji kuramının çatısını oluşturan “dürtü” kavramı üzerine kuruludur.

Mutlak tin ise sanat, din ve felsefeyi kapsar. Bireysel tinin kendine dönerek varlığının temelinde güzel, Tanrı ve hakikat ideallerini bularak onların gerçekleşmesinde Mutlak ruh olur. Subjektif tin sonlu olmasına karşın, mutlak tin sonsuzdur. Hegel’e göre sanat, din ve felsefe aynı zemin üzerinde bulunur. Mutlak Tin’in bu üç alanı “yalnız nesnelerini bilince taşıyanlarının biçimleri bakımından birbirlerinden ayrılırlar”.

hiçbir romantik düşünür sanat›n felsefedeki yeri konusunda Schelling kadar açık ve kesin bir ifadede bulunmamıştır. Schelling, Transendantal idealizm Sistemi adlı eserinde şöyle der: “Felsefenin tek ve ebedi aracı sanattır” .

Kant’ın kendinde şey ile Platon’un idea kavramı aslında Schopenhauer'e göre aynı şeydir.

Nietzsche’ye göre Apolloncu sanat bireyselliğin sınırlarını koruyarak taklitçi ve benzetmeci bir sanat üretir. Dionysosçu sanat ise bireyin mistik bir duyguyla kendini ortadan kaldırarak nesnel sanatı yaratır.

İç duyum

Estetik yargılar görecelidir, kişilere göre değişebilir.

Statü

Baumgarten

Nitelik, nicelik, ilişki, modalite

II,III ve IV

Dürtü

Baumgarten- Pratik Aklın Eleştirisi

Sanat

Aristoteles