ESTETİK VE SANAT FELSEFESİ

Platon

Aristoteles

sanattan öğrenmek ile sanattan etkilenmek farklı şeylerdir.

soyut varlık

Kitabımızda da belirtildiği gibi, "c" seçeneğinde yer alan  "... sanat epistemolojisi, sanatın bilgi ile arasındaki ilişkiyi araştıran alandır".

Kitabımız, "Sanatı bilgi kaynağı olarak ele alan ilk filozoflar Platon ve Aristoteles’tir" diyor. Dolayısıyla doğru yanıt "a" seçeneğinde yer almıştır.

Kitabımızda belirtildiği üzere, "Düşünürlerin aklın önemini vurgulamak yerine akla ek olarak ya da aklın üstünde sezgi, hayal gücü  ve duygulara önem verdikleri" dönem "c" seçeneğinde yer alan "romantik dönem"'dir.

Kitabımız, “Bir sanat yapıtı ne tür bir varlıktır?” sorusunu doğrudan ontolojiyla yani "d" seçeneğinde yer alan "sanat ontolojisi" kavramıyla ilişkilendirmektedir.

Kitabımıza göre, "Bir sanat yapıtının ontolojik statüsünün doğadaki herhangi bir varlıktan farksız olduğunu savunan görüş", "a" seçeneğinde yer alan "fiziksel nesne görüşü"'dür.

Kitabımız konuyu şöyle açıklıyor:"Klasik müzik ve edebiyata baktığımızda ise, bu tür eserleri çoklu varlıklar olarak değerlendiririz. Bu tür yapıtların pek çok kopyası ve gösterimi olabilir". Bu sebeple doğru yanıt "d" seçeneğinde yer almaktadır.

Burada konu edilen kavram "c" seçeneğinde yer almaktadır. Kitabımız, ahlaki yargılar ve sanatsal üretim konularının yanyana gelişini çevreleyen soruların hepsini "sanat etik ilişkisi" başlığında ele almış.

Kitabımızda belirtildiği şekliyle, "d" seçeneğinde belirtilen “Özerkçilik ve estetikçilik", "özünde aynı görüşe karşılık gelir."

Yapıtlardan bir şey öğrenilmediğini, öğrenilse bile bu öğrenilenlerin herkesin bildiği gerçekler olduğunu öne süren görüşü savunanlar, kitabımızda bahsi geçtiği kadarıyla, "c" seçeneğinde yer alan "özerkçiler"'dir.

“Aşırı ahlakçılık bir sanat eserinin estetik değerinin ahlaki değeriyle belirlendiği görüşüdür.” Bu görüşün en uç savunulan şekli bütün estetik değerleri ahlaki değerlere indirger. Aşırı ahlakçılığın en tipik savunucusu on dokuzuncu yüzyıl Rus yazarlarından Leo Tolstoy’dur. Sanatın toplum içerisindeki ahlaki öneminin estetik değeri için zorunlu olduğuna vurgu yapan Tolstoy sanatın insan yaşamındaki hizmet ettiği amaca göre tanımlanması gerektiğini de iddia etmiştir (Peek 2005). Sorunun doğru cevabı “Leo Tolstoy” seçeneğidir.

Sanatın etikle olan ilişkisi araştırılırken ortaya çıkan kimi sorular şunlardır: “Etik açıdan şüpheli olan (örneğin şiddeti savunan) sanat yapıtlarına maruz kalmak izleyicisini ahlaken bozar mı?”; “Bazı sanat yapıtlarının etik açıdan kötü olmaları sansürlenmelerini gerektirir mi?”; Sanat yapıtlarını (filmleri renklendirmeme yükümlülüğü gibi) belirli şekillerde koruma anlamında ahlaki yükümlülüklerimiz var mıdır?”; “Estetik yargılarla ahlaki yargılar arasında (nesnel ya da öznel olmaları gibi) yapısal bir paralellik var mıdır?”; “Sanat yapıtlarının etik kusur ya da üstünlükleri aynı zamanda onlardaki estetik kusur ya da üstünlükler midir?” (Gaut 2005:431-432). Sorunun doğu cevabı “Şiddeti savunan sanat yapıtlarına maruz kalmak izleyicisini ahlaken bozar mı?” seçeneğidir.

Sanatın etik değerlendirmesi genel olarak iki karşıt felsefi duruşu doğurmuştur: Ahlakçılık (moralizm) ve özerkçilik (otonomizm) (estetikçilik). Ahlakçılık, sanatın estetik değerinin ahlaki değerince belirlenmesi ya da ona indirgenmesi gerektiğini savunur. Özerkçilik ya da estetikçilik ise ahlaki kategorilerin sanata uygulanmasının uygunsuz olduğu görüşündedir. Sorunun doğru cevabı “ahlakçılık” seçeneğidir.

sanat yapıtları fiziksel nesneler midir?

klasik müzik

özerkçilik

özerkçilik