ESTETİK VE SANAT FELSEFESİ - Deneme Sınavı - 20

Algı, duyum anlamına gelen Eski Yunanca kelime aisthesis'tir.

Duyusal bilginin mantığını araştıran alan estetiktir.

Baumgarten “estetik” kelimesini özellikle sanatta “güzelin duyular yoluyla algılanması” anlamında kullandı. Başka bir deyişle, estetik duyusal yetkinliği yani güzelliği araştıran bir alan oldu.

Baumgarten “estetik” kelimesini özellikle sanatta “güzelin duyular yoluyla algılanması” anlamında kullandı. Başka bir deyişle, estetik duyusal yetkinliği yani güzelliği araştıran bir alan oldu.

Platon’un sanat anlaşında sanatçı, pek çok şeyin hakiki bilgisine sahip olmadan taklidini yapabilen bir insan olarak saygın bir konumdan yoksun ve insanlara yanlış şeyler öğreten bir şahsiyet olarak konumlandırılır.

Kant, “güzel”i inceledi¤i gibi “yüce”yi de estetik alan içerisine dahil etmiştir.

M.Ö. 6. yüzyılda yaşamış olan Yunanlı filozof Pythagoras güzel olanı kendi evren anlayışının bütünü içerisine yerleştirmiştir. Ona göre en güzel şey uyumdur. Pythagoras, evrenin adeta bir müziğinin, melodisinin olduğuna inanmış, gökyüzündeki yıldızların, ayın, güneşin dans ederek dönerlerken uyumlu bir ses çıkardıklarını düşünmüştür.

İşlevselci görüşü savunanlara göre de sanat belirli bir amaca hizmet etmektedir. Buna göre bir şey ancak bu amacı gerçekleştirirse sanat eseri sayılabilir.

Bağlamcılara göre kimi durumlarda içerik biçimden çok daha önemli olabilir. İçeriğe dikkat etmek, ilgili nesneyle araya mesafe koymamaktır. Kişi kendi ahlaki, bilimsel, dini görüşlerini, inandıklarını bir kenara koymadan zihinsel olarak meşgul olmalıdır ki tam anlamıyla bir estetik deneyim yaşayabilsin.

Estetik tutum sonucu estetik bir yargıda bulunurken nesnenin varoluşuyla değil yalnızca görünüşüyle ilgilendiğimizi savunan düşünür Kant'tır. Bu tutumu, ilgisizlik kavramıyla açıklamaktadır.

Edward Bullough (1912) “ilgisizlik” kavramına “duygusal ayrılma”yı eklemiştir.

Arthur Danto'ya göre,  Andy Warhol’un Brillo Kutuları’nı sanat yapan şey bir sanat kuramı olacaktır.

Eleştirmenler ne tür yargılarda bulunurlar? Tabii burada bizi ilgilendiren yapıtlar hakkındaki olgusal önermeler değil eleştirel önermelerdir.

Bu kuram Platon’la birlikte başlamış ve onsekizinci yüzyıla kadar da önemini korumuştur. Bu kuram sanatı yaşamın bir yansıması olarak sanatın en önemli işlevini gerçeği yansıtması olarak gördüğü için yansıtmacı kuram; gerçekteki nesnelerin temsil edilmeleri anlamında da temsilci kuram olarak da anılır. “Taklit kuramlarında nesne, ilişkili olduğu ve biçimini aldığı daha temel nesnenin bir temsili olarak asıl nesneden ayrılır. Bir resme baktığımızda iki şey görürüz; resmi ve resmedilen şeyi. Resmedilen resme göre öncelik taşır ve resim nedensel olarak buna bağlı olup buna
göre biçim kazanır” (Townsend 2002: 107). Örneğin, heykel kişilerin taklidi olarak;
tiyatro, Aristoteles’in de iddia ettiği gibi “insan eylemlerinin bir taklidi”, görülebilir.
“şiir konuşma biçiminin taklidi olarak düşünülebilir.” Müzik ise “doğal seslerin ya
da duygu ve coşkuların taklididir.”

V. seçenekte yer alan "Sanatı gerçekten sanat yapan yani sanatın doğası, biçimsel unsurlar arasındaki ilişkidir. " ifadesi biçimciliğin görüşünü yansıtmaktadır. Bu nedenle yanlıştır.