ESKİ TÜRK EDEBİYATININ KAYNAKLARINDAN ŞAİR TEZKİRELERİ

Arif Hikmet, II. Mahmut döneminin en gözde şairidir. Aynı  zamanda Namık Kemal, Cevdet Paşa ve Ziya Paşa'nın değer verdiği bir alimdir. "El-Ahkâmü'l- Meriyye, Hulâsatü'l-Makâlât" eserlerinin yazarıdır. Doğru yanıt: A'dır.

Fatin'in "Hatimetü'l -eşar" tezkiresi, Riyazi Tezkiresi'ne değil, Salim Tezkiresi'ne zeyl olarak hazırlanmıştır. Doğru yanıt: C'dir.

"Kafile-i Şuara" tezkiresinin şairi Hacı Tevfik Efendi değil, Mehmet Tevfik'tir. Doğru yanıt: B'dir.

19 yüzyıl tezkirecilerinin ortak özelliklerinden biri de birbirlerine benziyor olmasıdır. Doğru yanıt: B'dir.

Pendname, Hacı Tevfik Efendi'nin eseridir. Doğru yanıt: D'dir.

Mizahi gazete olan "Çaylak"la tanınmış tezkireci Mahmut Tevfik'tir. Doğru yanıt: A'dır.

Mecmuatü'l-teracim, Hacı Tevfik Efendi'nin eseridir. Doğru yanıt: C'dir.

Arif Hikmet Bey, Osmanlı  coğrafyasında yakın yerlerde yaşayan Azeri, İranlı ve Buharalı şairlere eserlerinde yer veren bir tezkirecidir. Doğru yanıt: E'dir.

Fatin, bu yüzyılda daha önce hiç denenmemiş bir yöntemi uygulamaya koyarak biyografiye önce örnek şiirle başlar.
Ayrıca zamanın makam sahiplerini eserine almak ve onların pek değeri olmayan
şiirlerine yer vermekle itham edilir.

Siyer-i Nebevî: Hz. peygamberin, din büyüklerinin, halifelerin hayatlarını anlatan bir eserdir.

Hadikatü’l-vüzerâ: Ziyaeddin Yusuf Ziya Paşa’nın 1705’te ilk sadrazamlığından Alemdar Mustafa Paşa’nın sadrazamlığına kadar gelen sadrazamları anlatır.

Şefkat'e aittir.

Bâğçe-i Safa-enduz: Esat Efendi’nin en tanımış eserlerinden biridir. Esat Efendi
Tezkiresi diye de tanınan bu eserin adı ebcedle yazılış tarihi olan 1835 yılını verir.
Salim Tezkiresi’ne zeyl olarak yazılmıştır.

Şiirlerinde Nefî, Nâbî ve Nedim’in etkileri görülen Ârif Hikmet Bey, eski
şiirin son temsilcilerinden biridir. Namık Kemal onun II. Mahmut devrinin
en gözde şairlerinden biri olduğunu belirtmektedir. Üç dilde yazdığı şiirlerini
topladığı divanından takdirle bahseden Cevdet Paşa ise Arapça şiirlerini beğenir. Onun ilmî ve edebî şahsiyetinden övgüyle söz eden bir başka kişi ise Ziya
Paşa’dır. Ârif Hikmet, geniş bilgisi, okumaya ve kitaba düşkünlüğü, nadide kitaplara sahip kütüphanesi ve cömertliği yanında konağını devrin bilgin, şair ve
diğer sanatçıların toplandığı bir merkez hâline getirmesiyle tanınmış ve birçok
sanatçı, bilim adamı ve şairle yakın dostluklar kurmuştur.

Hatimetü’l-eşar: Fatîn’in en önemli eseridir. 672 şairin hayatından söz eden
tezkire, bu hâliyle Türk edebiyatının en hacimli şair tezkirelerindendir. Eser, Salim Tezkiresi’nin bıraktığı 1721’den 1853’e kadar Osmanlı ülkesinde yetişen şairler
hakkında bilgi içerir.

Kâfile-i Şuara: Osmanlı devletinin kuruluşundan başlayarak 1873 tarihine
kadar yaşayan şairleri bir araya getirmek üzere yazılmış olan son devir tezkirelerindendir. Mehmet Tevfîk Bey, eserinin ön sözünde Tanzifat müdürlüğü sırasında
gazeteciliği bırakarak araştırmacılığa yöneldiğini ve öteden beri yazmayı düşündüğü bu eser üzerinde çalışmaya başladığını anlatmıştır.

Hacı Tevfik Efendi’nin tek eseri Mecmuatü’t-teracim’dir. Tek nüshası bulunan
eserde 1595 yılından başlayarak, yazıldığı 1859-60 yılına kadar yetişen 542 kişinin
hayatları hakkında kısaca bilgi verilmiştir

Mehasin-i Mecidiyye: Dönemin padişahı Abdülmecit’e itaat ve dua, sahip olunması gereken güzel ahlak, sakınılması gereken kötü huylar ve insan haklarıyla ilgili bir risaledir

19. yüzyıl tezkire yazarlarından Şefkat, Tezkire-i Şuara, Tevfik, Mecmua-i Teracim, Mehmet Tevfik, Kafile-i Şuara adlı eserleriyle daha önceki ünitelerde geçen antoloji tipi tezkirelerin özelliklerini sürdürürler. Bunların yanı sıra süslü bir dil ve üslupla biyografi kaleme alma bakımından Esat Efendi’nin, Bağçe-i Safa-enduz’u, Ârif Hikmet’in, Tezkiretü’ş- şuara’sı bu yüzyılda yazılmış olan diğer tezkirelerden ayrılır.

Pendname: Çocuklar için yazılmış manzum bir öğüt kitabıdır. Esat Efendi'ye aittir.

Bâğçe-i Safa-enduz: Esat Efendi’nin en tanımış eserlerinden biridir. Esat Efendi
Tezkiresi diye de tanınan bu eserin adı ebcedle yazılış tarihi olan 1835 yılını verir.
Salim Tezkiresi’ne zeyl olarak yazılmıştır. Eserde 1722-1835 yılları arasında yaşayan 209 şair hakkında bilgi verilmiştir.