ESKİ TÜRK EDEBİYATININ KAYNAKLARINDAN ŞAİR TEZKİRELERİ

hatime

Usuli

Latifî, kendisine haklı bir şöhret kazandıran tezkiresini 1546’da tamamladı ve devrin padişahı Kanunî Sultan Süleyman’a
sundu. Bu eserine karşılık padişah, Latifî’yi, Taşlıcalı Yahya Bey’in mütevellisi bulunduğu Ebu Eyyub-i Ensarî Vakfı’na kâtip tayin etti.

Füsul-i Erbaa: Latifî’nin dört mevsimin özelliklerini sanatlı bir dille anlattığı nazım nesir karışımı bir eserdir.
Nazmül-cevahir: Hz. Ali’nin 207 sözünün kıtalar hâlinde tercümesidir.
Risale-i Tarif-i Evsaf-ı İstanbul: İstanbul hakkında yazılmış bu eser, önce
Kanunî’ye daha sonra mukaddimesi değiştirilerek III. Murat’a sunulmuştur.
Subhatü’l-uşşak: Yüz hadisin kıtalar hâlinde Türkçe tercümesidir.
Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema (y.1546): Anadolu’da, Sehî Bey’in
Heşt-Behişt adlı eserinden sekiz yıl sonra yazılmış ikinci tezkire, Latifî Tezkiresi veya Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema olarak bilinen eserdir.

Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema (y.1546): Anadolu’da, Sehî Bey’in
Heşt-Behişt adlı eserinden sekiz yıl sonra yazılmış ikinci tezkire, Latifî Tezkiresi veya Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema olarak bilinen eserdir.

Füsul-i Erbaa: Latifî’nin dört mevsimin özelliklerini sanatlı bir dille anlattığı nazım nesir karışımı bir eserdir.

Nazmül-cevahir: Hz. Ali’nin 207 sözünün kıtalar hâlinde tercümesidir

Risale-i Tarif-i Evsaf-ı İstanbul: İstanbul hakkında yazılmış bu eser, önce
Kanunî’ye daha sonra mukaddimesi değiştirilerek III. Murat’a sunulmuştur.

Subhatü’l-uşşak: Yüz hadisin kıtalar hâlinde Türkçe tercümesidir.

Tezkirenin yazılış sebebi şu şekilde anlatılır: O güne kadar on iki adet kitap
ve risale kaleme aldığı hâlde Latifî’nin aklında böyle bir eser yazma düşüncesi
yoktur. Böyle bir fikri dostu Zaifî vermiştir. Bir gün elinde Camî’nin Baharistan
ve Ali Şir Nevayî’nin Mecalisü’n-nefais adlı eseriyle yanına geldiğini ve kendisinin
de Anadolu şairleri için böyle bir eser meydana getirmesini istediğini belirtir. Her
ne kadar yazar, yapamam diye ısrar etse de sonunda kabul etmek zorunda kalır.

Ahdî Tezkiresi olarak da bilinen Gülşen-i Şuara, ilk olarak bir mukaddime,
ravza adı verilen üç bölüm ve bir hatime hâlinde düzenlenmiş olmakla birlikte Ahdî, eserine sonradan sancak beyleri ve defterdar şairleri içeren bir bölüm
ekleyerek dört ravzaya çıkarmış, diğer ravzalara da bazı şairleri eklemiştir.

Şehzade Sultan Selim adına yazılmış olan Gülşen-i Şuara, Anadolu sahasında Sehî ve Latifî tezkirelerinden sonra kaleme alınan üçüncü tezkiredir.

Latifî (1491-1582), Kastamonu’da doğdu. Asıl adı Abdüllatif ’tir. Hatibzadeler diye anılan köklü bir aileye mensuptur. Latifî’nin atası, Fatih dönemi şairlerinden Hamdî Çelebi’dir. Latifî, Kastamonu’da başladığı ilköğrenimini yarım bırakarak İstanbul’a geldi ve burada kâtip oldu. Gördüğü eğitimin süresi ve seviyesi hakkında bilgi yoktur. Ancak, şiir ve inşa alanında iyi bir alt yapı ile kendini yetiştirdiği bir gerçektir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap A şıkkıdır.

Latifî, kâtiplik mesleğine girdikten sonra, devrin önemli şahsiyetlerinden defterdar İskender Çelebi’ye Bahariyye kasidesini sundu. Bu kaside vasıtasıyla hem tanındı hem de karşılık olarak Belgrad imaret kâtipliğine tayin edildi.

Buy bilgiler doğrultusunda doğru cevap B şıkkıdır.

Latifî’nin İstanbul’a geldiği yıllarda Anadolu sahasında ilk tezkire örneği olan Sehî Bey’in Heşt-Behişt adlı eseri henüz tamamlanmış ve bu eser edebiyat çevrelerinde büyük ilgiyle karşılanmıştı.

Füsul-i Erbaa: Latifî’nin dört mevsimin özelliklerini sanatlı bir dille anlattığı nazım nesir karışımı bir eserdir.
Nazmül-cevahir: Hz. Ali’nin 207 sözünün kıtalar hâlinde tercümesidir.
Risale-i Tarif-i Evsaf-ı İstanbul: İstanbul hakkında yazılmış bu eser, önce Kanunî’ye daha sonra mukaddimesi değiştirilerek III. Murat’a sunulmuştur.
Subhatü’l-uşşak: Yüz hadisin kıtalar hâlinde Türkçe tercümesidir.
Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema (y.1546): Anadolu’da, Sehî Bey’in Heşt-Behişt adlı eserinden sekiz yıl sonra yazılmış ikinci tezkire, Latifî Tezkiresi veya Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema olarak bilinen eserdir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır.

Füsul-i Erbaa: Latifî’nin dört mevsimin özelliklerini sanatlı bir dille anlattığı nazım nesir karışımı bir eserdir.
Nazmül-cevahir: Hz. Ali’nin 207 sözünün kıtalar hâlinde tercümesidir.
Risale-i Tarif-i Evsaf-ı İstanbul: İstanbul hakkında yazılmış bu eser, önce Kanunî’ye daha sonra mukaddimesi değiştirilerek III. Murat’a sunulmuştur.
Subhatü’l-uşşak: Yüz hadisin kıtalar hâlinde Türkçe tercümesidir.
Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema (y.1546): Anadolu’da, Sehî Bey’in Heşt-Behişt adlı eserinden sekiz yıl sonra yazılmış ikinci tezkire, Latifî Tezkiresi veya Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema olarak bilinen eserdir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap E şıkkıdır.

Füsul-i Erbaa: Latifî’nin dört mevsimin özelliklerini sanatlı bir dille anlattığı nazım nesir karışımı bir eserdir.
Nazmül-cevahir: Hz. Ali’nin 207 sözünün kıtalar hâlinde tercümesidir.
Risale-i Tarif-i Evsaf-ı İstanbul: İstanbul hakkında yazılmış bu eser, önce Kanunî’ye daha sonra mukaddimesi değiştirilerek III. Murat’a sunulmuştur.
Subhatü’l-uşşak: Yüz hadisin kıtalar hâlinde Türkçe tercümesidir.
Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema (y.1546): Anadolu’da, Sehî Bey’in Heşt-Behişt adlı eserinden sekiz yıl sonra yazılmış ikinci tezkire, Latifî Tezkiresi veya Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema olarak bilinen eserdir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap A şıkkıdır.

Füsul-i Erbaa: Latifî’nin dört mevsimin özelliklerini sanatlı bir dille anlattığı nazım nesir karışımı bir eserdir.
Nazmül-cevahir: Hz. Ali’nin 207 sözünün kıtalar hâlinde tercümesidir.
Risale-i Tarif-i Evsaf-ı İstanbul: İstanbul hakkında yazılmış bu eser, önce Kanunî’ye daha sonra mukaddimesi değiştirilerek III. Murat’a sunulmuştur.
Subhatü’l-uşşak: Yüz hadisin kıtalar hâlinde Türkçe tercümesidir.
Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema (y.1546): Anadolu’da, Sehî Bey’in Heşt-Behişt adlı eserinden sekiz yıl sonra yazılmış ikinci tezkire, Latifî Tezkiresi veya Tezkiretü’ş-şuara ve Tabsıratü’n-nuzema olarak bilinen eserdir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap B şıkkıdır.

Latifî Tezkiresi, bir mukaddime, üç fasıl ve bir hatimeden meydana gelmiştir. Latifî, 1546 yılında tezkiresini tamamladıktan sonra devrin sultanı, Kanunî Sultan Süleyman’a sunmuştur. Tezkiredeki toplam şair sayısı 334’tür. Latifî, tezkiresini yazarken Camî’nin Baharistan’ı, Ali Şir Nevayî’nin Mecalisü’nnefais’i ve Sehî Bey’in Heşt Behişt’’ini model almakla birlikte onların kronolojik tasnifine karşılık, alfabetik sırayı tercih etmiştir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.