ESKİ TÜRK EDEBİYATININ KAYNAKLARINDAN ŞAİR TEZKİRELERİ - Deneme Sınavı - 6

Soruda bahsedilen hizmeti sunan Ali Emiri'dir. Cevap A şıkkıdır.

D şıkkı Nail Tuman'a aittir. Cevap D şıkkıdır.

E şıkkı Faik Reşat'a aittir. Diğerleri içinde a şıkkı ona ünü getiren eseridir. Cevap A şıkkıdır.

Bahsedilen kişi A şıkkında yer alan Ali Emiri'dir.

Soruda özellikleri yer alan eser b şıkkındaki Tarz-ı Nevin-i Kıraattır. Cevap B şıkkıdır.

Bahsedilen yazar A şıkkındaki Mehmet Siraceddin'dir.

Alfabetik sıraya uymadan şairleri bir araya getirdiği için tezkire geleneğinden ayrılan Faik Reşat’ın Eslaf adlı eseri, yazarın Hazine-i Fünun mecmuasında çıkan yazı serisinin kitaplaştırılmış şeklidir.

20. yüzyıl, Türk edebiyatında 15. yüzyıldan, Anadolu’da ise 16. yüzyıldan 
itibaren süregelen tezkirecilik geleneğinin son örneklerinin verildiği bir dönemdir. Bu dönemde tezkirecilik geleneği yerini modern biyografiye bırakmıştır.

20.yüzyılda  tezkire geleneğini en iyi temsil eden eser olan Esami-i Şuara-yı Amid Ali Emiri'ye aittir.

Altı hâl tercümesinden ibaret olan Teracim-i Ahval-i Meşahir  tefrika şeklinde yayınlanmıştır.

Mehmet Siraceddin Almancasını ilerletmek için Hammer’in “Cami-i Mehasin fi-Terâacim-i Şuara-yı Devlet-i Âl-i Osman” adlı eserini incelemiş ve tercüme etmiştir.

Ali Emirî, Seyyit Mehmet Şerif Efendi’nin oğludur. Vakıflar Nezareti’ne uzun vicdannameler yazmıştır. 1924'te vefat etmiştir.

Ali Emirî’nin önemli hizmetlerinden biri de Kaşgarlı Mahmut’un o zamana kadar ele geçmeyen meşhur Divanu Lügati’t-Türk adlı eserini bulması ve bilim âleminin hizmetine sunmasıdır.

Cevahirü’l-müluk, Ali Emirî tarafından yazılmıştır.

İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Hamseler Katalogu ve Türk Musikişinasları Tarihi eserlerini yazan Nail Tuman'dır.

Nail Tuman’ın asıl şöhretini sağlayan eseri Tuhfe-i Nailî’dir.

Bu yüzyılda modern biyografiye geçişin son ve en güçlü örnekleri, İbnülemin Mahmud Kemal İnal’ın Son Asır Türk Şairleri ile Nail Tuman’ın Tuhfe-i Nailî adlı eseridir. İbnülemin kendinden önce gelenlerden farklı olarak, zaman zaman kaynaklara başvurur, onlardan alıntılar yapar, belgelere işaret eder. Bu tavrı ile modern tarihçilere yaklaştığı söylenebilir. Bu objektif olma gayretlerine rağmen İbnülemin’in tam anlamı ile neslinin son temsilcisi olduğuna, ele aldığı şahıslar hakkındaki değerlendirmeleri tanıktır. Doğru cevap D’dir.

Nail Tuman, Tuhfe-i Nailî adlı eserinde şuara tezkireleri başta olmak üzere, 75 kaynak eserdeki bilgileri tarayarak, şairlerin biyografilerini alfabetik sıra ile ve sistematik olarak özetlemiştir. Biyografilerde özellikle şairlerin ad, lakap ve mahlaslarını, meslek ve görevlerini, eserlerini, doğum ve ölüm tarihleri ile yerlerini belirtmeye özen göstermiş, biyografik kaynaklarda zikredilmeyen, fakat kütüphanelerde kendisinin tespit ettiği şairleri de eserine almıştır. Tuman, tezkire geleneğinde olmayan modern biyografi anlayışının yansıması olarak tezkirelerden elde ettiği bilgileri, eleştirel bir yaklaşımla karşılaştırmalı olarak sunmuş ve doğru olanı kaydetmiştir. Şairlerin şiirlerinden örnek beyitler zikrettikten sonra, şairlerle ilgili bilgileri aldığı kaynakları, cilt ve sayfa numaralarını belirterek göstermiştir. Doğru cevap E’dir.

Seçeneklerde verilen eserlerden Teracim-i Ahval-i Meşahir hal tercümesi alanındadır. Altı hâl tercümesinden ibaret olan bu kitapçık, çok defa küçülmüş bir çerçevede Eslaf ’ı devam ettiren son kısımdır. Eser, tefrika şeklinde yayınlanmıştır. Doğru cevap A’dır.

Mehmet Siraceddin’in hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. 1930 yılından önce vefat etmiştir. Eserinin ön sözünde anlattığına göre çok iyi derecede Almanca bilmektedir. Mecma-ı Şuara ve Tezkire-i Üdeba tek eseridir. Doğru cevap B’dir.