ESKİ TÜRK EDEBİYATININ KAYNAKLARINDAN ŞAİR TEZKİRELERİ - Deneme Sınavı - 14

Eserde, bazı hâl tercümelerinin daha sonra tamamlanmak üzere boş bırakıldığı, bazı şairlerin yalnızca adlarının yazıldığı ya da eksik bilgi verildiği, bazı cümlelerin birbirine bağlanmadığı, yarım bırakıldığı görülmekte yer yer de anlatım bozukluklarına rastlanmaktadır. Bunlara bakınca Râmiz’in tezkiresini tamamlayıp son biçimini veremediği ve temize çekemediği anlaşılmaktadır. Bu yüzden herhalde ölümünden sonra Râmiz’in el yazısı ile ve karalama hâlinde olan nüshayı iyi dostu olan Müstakimzade Süleyman Sadeddin Efendi gözden geçirerek, kenarlara yaptığı çıkmalarla, bilgi yanlışları, anlatımı, hatta imlâsına kadar düzeltmiş, bazı eklemelerde bulunmuştur.

"Tezkire-i şuara" eserini "Salim" yazmıştır. Doğru yanıt: C'dir.

Tezkire-i Şuara eserinde toplam 428 şairin biyografisi vardır. Doğru yanıt: E'dir.

"Beliğ Tezkiresi" (Nuhbetül-asar li-Zeyli Zübdeti’l-eşar) dil ve anlatım yönünden kusurludur. Doğru yanıt: E'dir.

Devrinde bilim adamı, tarihçi ve şair olarak tanınan tezkireci "Ramiz"dir. Doğru yanıt: D'dir.

Tezkirenin önsözü kısa değil; oldukça uzundur. Doğru yanıt: A'dır.

Türk edebiyatında zümre tezkireleri 18. yy'da 1797 tarihli, Esrar Dede'nin Mevlevi şairlerin ve Âkif'in enderun şairlerinin biyografilerine yer verdikleri tezkirelerinden itibaren yazılmaya başlanmıştır. Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Safayi, tezkiresinin ön sözünde Âşık Çelebi, Hasan Çelebi ve Latifî gibi tezkirecilere özenerek tezkire yazmak istediğini ifade etmiştir. Ancak Riyazi'den etkilendiğine dair herhangi bir göstergeden bahsetmek güçtür. Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

1722 yılında Tezkire-i Şuara'sını sunduğu Sadrazam Damat Ferit Paşa tarafından tekrar İstanbul Kadılığına atanan tezkire yazarı Salim'dir. Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

İsmail Beliğ’in, Hanifzade Tahir Ahmed’in Asar-ı Nev’indeki 100 hadisi birer beyitle tercüme ettiği eseri Gül-i Sad-berg'tir. Âyine-i Huban Bursa'yı konu edinir, Seb’a-i Seyyare 7 na'tı içerir, Şaygan ve Divan ise henüz ele geçmemiştir. Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Beliğ’in, Nuhbetül-asar li-Zeyli Zübdeti’l-eşar adlı eserinin girişinde Sultan III. Ahmed ile Sadrazam Damat İbrahim Paşa’ya övgü yer alır. Eser şiir antolojisi niteliği taşımakta ve toplam 414 şair bulunmaktadır. Ayrıca eserde her şaire değeriyle aynı düzeyde yer verilmiştir. Ancak şairler hakkında şahsi ve abartılı hükümler vermek yerine kısa bilgilerle şairler tanıtılıp hüküm, verilen örneklerle okuyucuya bırakılmıştır. Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Zahirü’l-hukkam, Hadikatü’l-vüzera Zeyli, Zübdetü’l-vakıat ve Hamiletü’l-kübra Zeyli Ramiz'e ait eserlerken Vekâyî-i Fudalâ, Şeyhi'nin Şakayık zeyli olan eseridir. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Bağdatlı Ruhî Mevlevi olmadığı hâlde, Esrar Dede’nin Tezkire-i Şuara-yı Mevleviyye eserinde Mevlevi olarak gösterilmiştir. Bu durum da ciddi eleştirilere neden olmuştur. Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Esrar Dede’nin Tezkire-i Şuara-yı Mevleviyye eseri ilk defa bir grubu (Mevlevi şairler) ele alan tezkire olması açısından önemlidir. Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Lale Devri’nde Salim ve Safayî tezkirelerine giremeyen ya da sonrasında ünlenen şairlere ilişkin bilgilere erişilebilecek tek tezkire Ramiz'e aittir. Böyle olunca da sık başvurulan bir kaynak niteliğindedir. Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Enderunlu Âkif Bey Tezkiresi olarak bilinen Mir’at-i Şi’r devrin padişahı III. Selim'e sunulmuştur. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

17. yüzyıla tepki vardır; 16.yüzyıl eserleri taklit edilmiştir; uzun biyografiler yazılmıştır; kısa şiir örnekleri verilmiştir. Cevap a şıkkıdır.

Bahsedilen yazar Safayi'dir. Cevap a şıkkıdır.

Diğerleri de Beliğ'e aittir ama bahsedilen özellikler Genc-i Şaygan'a aittir. Cevap c şıkkıdır.

Diğerleri Beliğ'e aittir. Cevap A şıkkıdır.