ESKİ TÜRK EDEBİYATININ KAYNAKLARINDAN ŞAİR TEZKİRELERİ - Deneme Sınavı - 11

Şefkat Seyyid Abdulfettah'ın en önemli eseri olan tezkiresi "Tezkiretü’ş-şuara" 1814 yılında yazılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Mecmuatü’t-teracim: Tezkiretüş-şuara adlı tezkiresinden sonra yazılmış bu Arapça biyografik eser Arif Hikmet'in eseridir. Doğru cevap E'ir.

El-Ahkâmü’l-meriyye: Zamanının tapu düzenlemesini içeren bir eserdir. Doğru cevap A'dır.

Hacı Tevfik Efendi’nin tek eseri Mecmuatü’t-teracim’dir. Doğru cevap B'dir.

Çaylak Tevfîk ya da Çopur Tevfîk diye de anılan Mehmet Tevfîk (1843-1892), İstanbul’da doğmuştur. Doğru cevap D'dir.

Sayısız makaleleri, güldürü yazılarından başka Letaif-i İnşa, Nizamü’l- âlem li-Cenabi Akhisarî, Kafile-i Şuara, İstanbul’da Bir Sene, Letaif-i Hikayat ve Garaib-i Rivayat, Âsar-ı Perişan, Nevadirü’z-zaraif, Letaif-i Nasreddin, Bu Âdem, Hazine-i Letaif, Tahrîc-i Harabat, Meşahir-i Osmaniyye Teracim-i Ahval-i Kapudan-ı Derya Meşhur Gazi Hayreddin Paşa Barbaros, Tarih veya Sene 1171 Cinayetleri, Yadigâr-ı Macaristan-Asr-ı Abdülhamit Han, Usul-i İnşa ve Kitabet ve Levamiü’n-nur adlarıyla yayınlanmış kitapları vardır. DOğru cevap A'dır.

Kâfile-i Şuara, tanınmış tezkireler gibi herhangi bir devir şairlerini tanıtan bir tezkire değildir. Verdiği bilgiler önceki tezkirelerden alınmıştır. Ancak eseri tamamlanamamış ve D harfi ortalarına kadar olan kısmı basılabilmiştir. Kalan müsveddeleri de kaybolup gitmiştir Kafile-i Şuara İstanbul’da 1873 yılında Meşahir-i şuara-yı Osmaniyye’nin teracim-i ahvaliyle ba‘zı asar-ı şi‘riyyelerini cami’dir alt başlığıyla yayımlanmıştır. Doğru cevap D'dir.

Hatimetü’l-eşar: Fatîn’in en önemli eseridir. 672 şairin hayatından söz eden tezkire, bu hâliyle Türk edebiyatının en hacimli şair tezkirelerindendir. Doğru cevap C'dir.

Fatin, bu yüzyılda daha önce hiç denenmemiş bir yöntemi uygulamaya koyarak biyografiye önce örnek şiirle başlar.
Ayrıca zamanın makam sahiplerini eserine almak ve onların pek değeri olmayan
şiirlerine yer vermekle itham edilir.

Tezkiretü’ş-şuara (1814): Şefkat’in en önemli eseri tezkiresidir. Eserde 1730’dan
1814’e kadar gelen 125 şair alfabetik olarak dizilmiştir.

Delailü Nübüvveti Nebiyyina: Tevrat ve İncil’de Hz. Peygambere dair işaretler
üzerinde durmaktadır.

Şiirlerinde Nefî, Nâbî ve Nedim’in etkileri görülen Ârif Hikmet Bey, eski
şiirin son temsilcilerinden biridir. Namık Kemal onun II. Mahmut devrinin
en gözde şairlerinden biri olduğunu belirtmektedir. Üç dilde yazdığı şiirlerini
topladığı divanından takdirle bahseden Cevdet Paşa ise Arapça şiirlerini beğenir. Onun ilmî ve edebî şahsiyetinden övgüyle söz eden bir başka kişi ise Ziya
Paşa’dır. Ârif Hikmet, geniş bilgisi, okumaya ve kitaba düşkünlüğü, nadide kitaplara sahip kütüphanesi ve cömertliği yanında konağını devrin bilgin, şair ve
diğer sanatçıların toplandığı bir merkez hâline getirmesiyle tanınmış ve birçok
sanatçı, bilim adamı ve şairle yakın dostluklar kurmuştur.

Divan: Divan edebiyatı’nın son dönemdeki en önemli temsilcilerindendir. Divanda Türkçe şiirlerinin yanı sıra Arapça ve Farsça şiirleri de bulunmaktadır.
El-Ahkâmü’l-meriyye: Zamanının tapu düzenlemesini içeren bir eserdir.

Hatimetü’l-eşar: Fatîn’in en önemli eseridir. 672 şairin hayatından söz eden
tezkire, bu hâliyle Türk edebiyatının en hacimli şair tezkirelerindendir. Eser, Salim Tezkiresi’nin bıraktığı 1721’den 1853’e kadar Osmanlı ülkesinde yetişen şairler
hakkında bilgi içerir.

Antoloji tipi tezkirelerin ilk örneğini aynı zamanda şair olan Kafzade Faizî vermiştir. Faizî, eserine aldığı şiir örneklerini büyük bir incelik ve titizlikle seçerken 19. yüzyılda bu
geleneği sürdüren tezkire yazarları, örnek seçiminde Faizî kadar özenli davranmazlar.

Esat Efendi Bağçe-i Safa-enduz adlı tezkiresini
Salim Tezkiresi’ne zeyl olarak yazmıştır

Özellikle çıkarmış olduğu mizahî gazete olan Çaylak ile tanınan Tevfik, düzenli bir eğitim görmedi, gazetelerde çalışarak yetişti. Tevfîk Bey, devlet memurluğu yanında gazeteciliğiyle tanındı. Bursa’da Hüdevendigâr, İstanbul’da Muhbir, Asır, Terakki ve Letaif-i Âsar gazetelerinde çalıştı. Girişken, şakacı ve renkli bir kişiliği vardı.

sıra süslü bir dil ve üslupla biyografi kaleme alma bakımından Esat
Efendi’nin, Bağçe-i Safa-enduz’u, Ârif Hikmet’in, Tezkiretü’ş- şuara’sı bu yüzyılda yazılmış olan diğer tezkirelerden ayrılır.

"Tezkiretü'ş-Şuara adlı eserin şairi "Arif Hikmet"tir.

"Siyer-i Nevebî" adlı tezkire Esat Efendi'ye ait değildir. Bu tezkireyi yazan kişi Şefkat'tır. Doğru yanıt: C'dir.