aofsorular.com
EDB104U

ESKİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ: SÖZ SANATLARI

3. Ünite
Soru 1
Bir metinde “ilm” kökünden türemiş “âlim”, “ma’lûm”, “ta’lîm” gibi aynı kökün türev(=müştak)leri olan sözcüklerin bir arada kullanılması sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 2
Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç
          Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç

Yukarıda verilen örnekte hangi söz sanatı kullanılmıştır?

Soru 3
"İlahi her neyi gülzâr ettinse anı ittim.

İlahi elime her ne sundunsa anı tattım.

İlahi gönlüm oduna ne yaktınsa o tüter.

İlahi vücudum bahçesine ne diktinse o biter."

Verilen örnek aşağıdaki söz sanatlarından hangisi ile ilgilidir?

Soru 4
Biz de sûret virelüm kendümüze ka ̄bil ise

Girelüm ehl-i safâ bezmine makbûl olalum

Yukarıdaki örnekte hangi söz sanatı kullanılmıştır?

Soru 5
Beytin son sözcüğünü bir sonraki beytin ilk sözcüğü olarak kullanma sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 6
Bir mısra veya cümlenin yahut cümle içinde bir ibarenin sonunu başa, başını sona alarak yeni bir ibare ve tamlama meydana getirme sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 7
"Eyleme vaktini zâyi’ deme kış yaz oku yaz" mısrasında "yaz" sözcükleri arasında ne tür bir cinas vardır?
Soru 8
Aynı kökten türemiş iki veya daha fazla sözcüğün aynı ibare içinde bulunması sanatına ne denir?
Soru 9
"Adem bildi ki veeh-i arzda bir hadise hadisoldı bu tagayyürata ol
bais oldı." (Aşık Çelebi tezkiresi) Verilen örnekte hangi söz sanatı kullanılmıştır?
Soru 10
Nazımda ya da nesirde fâsıla kabul edilen kelimelerin aynı gramer vezninde olmasına ne denir?
Soru 11
Aşağıdaki söz sanatlarından hangisi kelime tekrarına dayalı bir ses sanatıdır?
Soru 12
Aşağıdakilerden hangisi tam olmayan cinasla ilgili bir özellik değildir?
Soru 13
Aşağıdaki dizelerden hangisinde “ cinâs “ yoktur?
Soru 14
Tam olmayan cinaslardan cinâsı meydana getiren sözcüklerdeki harflerin sıralanışlarının farklı olmasına ne ad verilir?
Soru 15
Aşağıdaki beyitlerden hangisinde basit cinâs kullanılmıştır?
Soru 16
Aynı kökten türemiş olan ‘’âlim, ma’lûm, ta’lîm’’ gibi sözcüklerin aynı ibare içinde kullanılması sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 17
Düzyazılarda kafiyeli sözlere verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 18
Sadece şiirde kullanılan seci türü aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 19
Ey vücûd-ı kâmilün esrâr-ı hikmet masdarı

Masdarı zâtun olan eşyâ sıfâtun mazharı

Mazharı her hikmetün sensin ki kilk-i kudretün

Safha-i eflâke nakş itmiş hutût-ı ahteri

Ahteri mes’ûd olan oldur ki tab’-ı pâkinün

Kabil-i feyz ola lutfunda safâ-yı cevheri

                                               ( Fuzulî )

Yukarıdaki şiir alıntısında görüldüğü gibi bir beytin son sözcüğünü sonraki beytin ilk sözcüğü olarak kullanma sanatına ne ad verilir?

Soru 20
Bütün sevgileri atıp içimden,

Varlığımı yalnız ona verdim ben.

Elverir ki bir gün bana derinden

derinden bir gün bana: “Gel” desin. (Ahmet Kutsi Tecer)

Yukarıdaki şiir alıntısındaki üçüncü dizedeki ‘’ bir gün bana derinden’’ sözünün son dizede tersine çevrilerek söylenmesine ne ad verilir?