ESKİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ: SÖZ SANATLARI

Zevki kederde mihneti râhatda görmüşüz
Âyînedir biri birine subh u şâmımız (Şeyh Galib)

Yukarıdaki beyitte yer alan zevk-keder, mihnet-rahat ve subh-şam kelimelerindeki anlam ilişkisi açısından hangi sanat yapılmıştır?

Mende Mecnûn’dan füzûn âşıklık isti’dâdı var
Âşık-ı sâdık menem Mecnûn’un ancak adı var (Fuzûlî)
 “Bendeki âşıklık yeteneği Mecnun’dan fazladır; çünkü, sadık âşık benim,
Mecnun’un yalnızca adı var.” anlamındaki beyitte şair, Birbirinin aynı olan ya da aynı olduğu kabul edilen iki şey arasında fark olduğunu söyleyerek hangi sanatı yapmıştır?

Sözlük anlamı “birden fazla unsurun birbirine benzemesi” olan, “Hatıra gelmeyen şey vukua geldi.” örneğindeki gibi bir sözü ikinci defa hem ilk kullanıldığı anlam dışında hem de gerçek anlamı dışında kullanma sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

Ârız u ruhsâr u zülfün ey letâfet gülşeni
Biri gül biri karanfül biri sünbüldür bana (Necatî)

Yukarıdaki beyitte “birden fazla unsuru zikrettikten sonra bunlara ait özellikleri, her birinin kime ait olduğunu belirterek söylemek” olarak tanımlanan bir ifade özelliği olan sanat aşağıdakilerden hangisidir?

Hangisi örneksiz ve modelsiz bir şey icat etmek anlamındadır?

Hangisi aralarında uygunluk bulunma anlamındadır?

Hangisi dürme, toplama, yayma anlamındadır?

Hangisi zıt anlamlı sözcükleri bir ibarede toplamak anlamındadır?

Hangisinin sözlük anlamı toplamak birleştirmek manasındadır?

Hangisi bir varlığın niteliklerini sıralamak manasındadır?

Hangisinin sözlük anlamı '' dönme'' manasındadır?

Hangisi bir şeyin elbisesini çıkarmak , soymak manasındadır?

Hangisi sözlük anlamı bakımından dönmek , yüzünü çevirmek manasındadır?

Hangisi bir haberi gizleyerek bir başka söz ve haberi öne çıkarmak manasındadır?

Ne yapsın tavrını bozmazdı ammâ bozdurup âhır

Güzeller Gâlib-i nâ-çârı mağlûb eylemişlerdir (Ş. Galib)

Yukarıdaki beyitte aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi yoktur?

Aşağıdaki beyitlerden hangisinde leff ü neşr sanatı yoktur?

Seni gelür işidüb bâğa yâsemen cânâ
Çıkup o şevk ile dîvâra reh-güzâra bakar (Şeyhülislâm Yahyâ)

Beyit “Ey sevgili, yasemin senin bahçeye geleceğini duymuş, o şevkle duvarın
üstüne çıkmış yola bakıyor.” anlamındaki beyitte  şair yaseminin sevgilinin geldiğini işiterek şevkle duvara çıkıp bakması gibi bir hayalî nedene bağlayarak hangi sanatı yapmıştır?

İrdi bir g¯ayete te’sîr-i hevâ kim bir mûr
Bir dem-i germ ile eyler yedi deryâyı serâb (Nef ’î)
Şair bu beyitte havanın sıcaklığını anlatmak için “bir karıncanın sıcak nefesiyle
yedi denizi kuruttuğunu” ifade etmektedir. Burada var olduğu iddia edilen durum
geçmişte gerçekleşmemiş; gelecekte de gerçekleşmesi aklen mümkün olamayacak bir durum olan bu tür mübalağa türü aşağıdakilerden hangisidir?

Rûzgârum buldı devrân-ı felekden inkılâb
Kan içer oldum ayağın çekdi bezmümden şerâb (Fuzulî)

Beytinde biri “ayak”, diğeri de “kadeh” olmak üzere iki anlamı olan “ayak” sözcüğünün her iki anlamından da yararlanılarak yapılmış ve yakın ve uzak iki anlamı olan bir sözün zihne hemen gelen yakın anlamını değil, uzak anlamını kastetmek olarak tanımlanan bir edebî sanat vardır. Beyitteki edebî sanat aşağıdakilerden hangisidir?

.......... ........., bir olaya ya da duruma, ifadeye güzellik katacak tarzda, kendi sebebi dışında bir sebep göstermektir.

Yukarıdaki cümleyi aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru şekilde tamamlar?