Aof Panel

Soru 1

Her tezervün nice bir saydı hevâsında yilüp
Dâ’imâ hırs u tama’ çeşmini bâz eyleyelüm (Bakî)

beyitte “bâz“ sözcüğü, “tezerv (=sülün)” ve “sayd (=av,avlama)” ile birlikte kullanılarak bu iki sözcüğün yarattığı çağrışımla “bâz”ın “doğan” anlamını da hatırlatılması, aşağıdaki edebi sanatlardan hangisidir?

Soru 2

Zevki kederde mihneti râhatda görmüşüz
Âyînedir biri birine subh u şâmımız (Şeyh Galib)

Yukarıdaki beyitte yer alan zevk-keder, mihnet-rahat ve subh-şam kelimelerindeki anlam ilişkisi açısından hangi sanat yapılmıştır?

Soru 3

Mende Mecnûn’dan füzûn âşıklık isti’dâdı var
Âşık-ı sâdık menem Mecnûn’un ancak adı var (Fuzûlî)
“Bendeki âşıklık yeteneği Mecnun’dan fazladır; çünkü, sadık âşık benim,
Mecnun’un yalnızca adı var.” anlamındaki beyitte şair, Birbirinin aynı olan ya da aynı olduğu kabul edilen iki şey arasında fark olduğunu söyleyerek hangi sanatı yapmıştır?

Soru 4

Sözlük anlamı “birden fazla unsurun birbirine benzemesi” olan, “Hatıra gelmeyen şey vukua geldi.” örneğindeki gibi bir sözü ikinci defa hem ilk kullanıldığı anlam dışında hem de gerçek anlamı dışında kullanma sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 5

Ârız u ruhsâr u zülfün ey letâfet gülşeni
Biri gül biri karanfül biri sünbüldür bana (Necatî)

Yukarıdaki beyitte “birden fazla unsuru zikrettikten sonra bunlara ait özellikleri, her birinin kime ait olduğunu belirterek söylemek” olarak tanımlanan bir ifade özelliği olan sanat aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 6

Buna göre aşağıdakilerden hangisi ya da hangileri Belâgatte bir cümlede kullanılan sözcüklerin ifade edilmek istenen maksada göre azlık ya da çokluğunu veya cümlenin uzunluk ya da kısalığını belirlemek için kullanılan ölçüt arasında yer alır?

Soru 7

Aşağıdakilerden hangisi bir maksadı sıradan insanların günlük hayatta kullandıkları ifadelere göre daha az sözle ifade etmeye ya da onu ifade için yeterli en az sözle söylemeye verilen addır?

Soru 8

Aşağıdaki cümlelerden hangisi 'İcaz' için doğru değildir?

Soru 9

Aşağıdakilerden hangisi sözden kelime ya da cümle çıkarma ile yapılan îcâz türüdür?

Soru 10

Îcâz-ı hazif (=eksiltmeyle yapılan îcâz), sözden kelime ya da cümle çıkarma ile yapılan îcâzdır. Bu tür îcâzda, ibarede eksiltme yapıldığının belli olması, anlaşılması gerekir. Buna göre;

ifadelerinden hangisi ya da hangilerinde İcaz-ı hazif vardır?

Soru 11

Aşağıdakilerden hangisi sözün sözle, sözün anlamla, sözün vezinle ve anlamın anlamla uyumlu olması anlamında bir edebî terimdir?

Soru 12

Aşağıdakilerden hangisi 'İtnab' türleri için söylenemez?

Soru 13

Vaz’î delâlet (=uzlaşıya dayalı delâlet), gösteren/işaret eden ile gösterilen/işaret edilen arasındaki örf, müşterek kültür, ortak ve kabul görmüş bir iletişim, kullanım ve bir uzlaşıya dayalı ilişki ile zihnin bir bilgiye ulaşmasıdır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Vaz’î delâlete örnek gösterilebilir?

Soru 14

Bir insan için kullanılan “arslan” lafzı ile o hayvanın yalnızca cesaretinin ve gücünün kastedilmesi beyanda kullanılan lafzi-vaz'i delalet türlerinden hangisine örnektir?

Soru 15

Bir fiili asıl failinden, aralarındaki bir ilişki nedeniyle bir başka faile isnat etmek aşağıdaki mecaz türlerinden hangisidir?

Soru 16

Hangisi örneksiz ve modelsiz bir şey icat etmek anlamındadır?

Soru 17

Hangisi aralarında uygunluk bulunma anlamındadır?

Soru 18

Hangisi dürme, toplama, yayma anlamındadır?

Soru 19

Hangisi zıt anlamlı sözcükleri bir ibarede toplamak anlamındadır?

Soru 20

Hangisinin sözlük anlamı toplamak birleştirmek manasındadır?

ESKİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ: SÖZ SANATLARI - Deneme Sınavı - 5