ESKİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ: BİÇİM VE ÖLÇÜ - Deneme Sınavı - 10

Müselles, “üçleme, üç köşeli yapma” anlamına gelen terimdir.

Murabba, edebiyat terimi olarak her bendi dört mısradan oluşan bir nazım biçiminin adıdır.

Şarkı, bestelenmeye uygun olarak yazılmış murabbadır.

Muhammes, Edebiyat terimi olarak beş mısralı bendlerden oluşan bir nazım biçiminin adıdır.

Eser Muhammes'e verilebilecek bir örnektir.

Eser Tesdis'e verilebilecek bir örnektir.

Terkîb-i Bend, edebiyat terimi olarak her bendindeki beyit sayısı genellikle 6 ile 10 arasında olan ve en az üç bendden meydana gelen bir nazım biçiminin adıdır.

Eser, XVI. yüzyıl şairlerinden Kemal Paşazâde’nin Sultan Selim’in ölümü üzerine yazdığı tamamı 7 bend olan bir tercî’-i bendinden alınmıştır.

D şıkkı Kemal Paşazade doğrudur, diğer şıklar uygun değildir.

Kafiye düzeni "aa xa xa xa xa... yy; bb xb xb xb xb... zz, . . ." olan musammat, Terkîb-i bend olarak ifade edilmektedir.

C şıkkı bu nedenle doğrudur, diğer şıklardaki ifadeler bu bağlamda uygun değildir.

Musammat-muhammes, eşleştirmesi diğerlerinden farklıdır. Çünkü "Musammatlar" kavramı nazım biçimlerinin üst başlığı olarak yer almaktadır ve eşleştiği kavram olan muhammes ise bir nazım biçimidir.

Diğer eşleşmelerin hepsi nazım biçimlerinin Arapça sayılardan türemiş olan sayı (adları) eşleşmelerle ilgilidir.

Doğru cevap bu nedenle E şıkkıdır.

Bu soruda öğrencinin Eski Türk Edebiyatının oluşum dinamiklerini bilip buna uymayanı ayırt edebilme yeterliliği Eski Türk edebiyatının Türk edebiyatı tarihi içindeki yerini belirleyebilecek şekilden belirlenen ünite amacı kapsamında sorulmuştur. B seçeneği dışındakiler Eski Türk edebiyatı gelişim unsurları iken doğru cevap şıkkı bunun dışındadır.

Bu soruda doğru şık dışındakiler Eski Türk edebiyatının tarih içindeki adlarını öğrencinin bilmesine yönelik ünitenin Eski Türk edebiyatı karşılığı olarak tarihsel süreç içinde kullanılmış olan adları sıralayabilecek ve bu adlarla ilgili değerlendirmeler yapabilecek amacı doğrultusunda hazırlanmıştır.

Batı Türkçesini ön plana çıkarma isteği

Türklerin İran kültürüne hayranlığı

Şiir dilinin oluşmasında ders kitabı bağlamında sayılan özellikleri öğrencinin ne derece bildiğini ölçen bu soru ünitenin Divan şiirini, gelişim çizgisini ve geçirdiği üslup farklılaşmalarını dikkate alarak dönemlere ayırabilecek ve genel özelliklerini sıralayabileceksiniz, amacına yönelik hazırlanmıştır.

Bu soruda Divan edebiyatının 13. asırda oluşum edebiyatı dönemi şahsiyetleri verilerek öğrencinin bu dönemlemeyi bilip bu dönemi diğerlerinde ayırt edebilecek yeterlilikte olup olmadığı sorgulanmaktadır. Burada verilen cevap oluşum devri olmalıdır. Bu soru ünitenin Divan şiirini, gelişim çizgisini ve geçirdiği üslup farklılaşmalarını dikkate alarak dönemlere ayırabilecek ve genel özelliklerini sıralayabileceksiniz, amacı bağlamında hazırlanmıştır.

Cevbaplar içinde biçim türlerinden sadece doğru şıkta bahsedilmekte olup diğer şıklar sair türlere aittir.

Doğru cevap dışındakiler tarihi esası olmayan yorumlardır. Bu soru da ünitenin Divan şiirini, gelişim çizgisini ve geçirdiği üslup farklılaşmalarını dikkate alarak dönemlere ayırabilecek ve genel özelliklerini sıralayabileceksiniz, amacına matuf hazırlanmıştır.