ESKİ MEZOPOTAMYA VE MISIR TARİHİ

Mısır firavunları MÖ 2630 ile MÖ 1640 yılları arasında kendilerine piramit biçiminde mezarlar yaptırmışlardır. Bu tipte büyük mezar anıtları, firavunların ölümlerinden çok önce yapılmaya başlanmaktaydı. Piramitlerin iki ana türü var­dı: Basamaklı piramitler ve gerçek piramitler. 3. Sülale kralı Coser’in Sakkara’daki ünlü basamaklı piramidi MÖ 2630’larda yapılmıştır. Kral mezarlarının ilk anıtsal örneği ve Mısır tarihindeki ilk piramittir. Coser’in veziri olan mimar İmhotep tarafından inşa edilmiştir. Mezar anıtının yapımına ilk olarak Sakkara geleneğine uygun biçimde büyük bir mastaba şeklinde başlanmış, ancak daha sonra ekle­melerle 6 basamaklı bir piramit ortaya çıkmıştır. Piramidin güneydoğu yanında kralın Sed Festivali için yapılmış tapınak ve pavyonlardan oluşan bir yapı gru­bu vardır. Piramidin kuzeydoğu köşesine yakın bir kapalı odada (Serdab) Kral Coser’in oturur durumda bir heykeli bulunmuştur. Bu, Mısır’ın taştan yapılmış ilk büyük kralı heykeli olarak bilinir.

İsis, Osiris’in karısı ve Horus’un annesi olan koruyucu tanrıçadır.

Mısır da diğer Ön Asya krallıkları gibi mutlak bir krallıktı. Devletin başında kral-firavun bu­lunurdu.  Mısır kralı gökyüzü tanrısı Horus’un yeryüzündeki temsilcisidir. Daha sonra Güneş Tanrısı’nın oğlu olarak “Büyük Tanrı” şeklinde karşımıza çıkar. Orta Devlet zamanında Mısır’da tahta oturan kralın tanrılar tarafından onaylanma­sı gerekirdi. Yeni Devlet zamanında ise yaşayan firavunlar tanrısallaştırılmıştır. Kral, tanrının temsilcisi olarak toprakların, malların ve insanların sahibidir. Kra­lın insanların hizmetinde besleyici olma, hak hukuk sağlama ve savaşçılık gibi işlevleri olması gerekiyordu. Hükümdar, uyruklarını beslemek ve ihtiyaçlarına göre donatmak, adaleti sağlamak ve yasaları yapmakla görevlidir. Aynı zaman­da ordunun başkomutanıdır. Tanrıların tapınaklarını inşa etmek, genişletmek, aynı zamanda da kültlerine nezaret etmek zorundadır. Krallık genellikle babadan oğula ya da kardeşten kardeşe geçerdi. Kral/firavundan sonra en önemli kişi, yardımcı­sı olan vezirdi. Vezir kral adına ülkeyi yönetirdi. 18. Sülale krallarından II. Amenofis (MÖ 1427-1401) zamanından başlayarak yönetim sorum­luluğunu ülkenin kuzeyinde ve güneyinde iki vezir paylaşmıştır.

4. Sülale’den itibaren gerçek piramitler yapılmaya başlamıştır. Bunlar basa­maklı piramitlerin gelişmesi sonucu ortaya çıkmışlardır. En erken örnekleri 4. Sülale’nin ilk firavunu Snefru’nun (MÖ 2575-2551) Memfis’in 50 km kuzeyindeki Meidum’da ve Dahşur’da yaptırdığı piramitlerdir. Snefru Meidum’da kral Huni’nin başladığı piramidin yapımına devam eder, ancak daha sonra kendi piramit komplek­sini yapmak için inşaatı yarım bırakır. Bu dönemde mimarlar henüz tam bir piramit yapmayı başaramıyorlardı. Snefru’nun Meidum’daki piramidinin üst kısmı eğimi artırılarak bitirilebildiğinden piramit eğik olmuş ve Eğik Piramit olarak adlandırıl­mıştır. Snefru, Dahşur’da Eğik Piramit’ten başka Kızıl Piramit olarak adlandırılan bir piramit daha yaptırmıştır. Kızıl Piramit geometrik olarak ilk gerçek piramittir.

18. Sülale za­manında tapınakların büyümesi sonucunda rahiplik bir sınıf olarak ortaya çıktı. Tapınaklardaki dini işlemler bir görevli rahip, bir vaiz rahip ve gündelik işleri ya­pan rahipler tarafından yürütülürdü. Rahiplik genelde babadan oğula geçen bir meslekti. Ancak kral isterse birini rahip olarak da atayabilirdi.