ESKİ MEZOPOTAMYA VE MISIR TARİHİ

Yeni Babil Krallığı en güçlü olduğu dönemde Persler tarafından tarih sahnesinden kaldırılınca Mezopotamya ilk kez bütünüyle yabancı bir gücün egemenliği altına girmiştir.  Persler, MÖ 547 yılında Lidya kralı Kroisos’u yenerek başkenti Sardeis’i tahrip etmiş ve Anadolu’nun büyük bölümüne egemen olmuştur. Doğru seçenek B'dir.

Yeni Assur döneminde inşa edilen başkent ve eyalet merkezlerinin ortak bir plan anlayışı vardır. Assur kentleri iki bölümden oluşur: Sitadel ve aşağı şehir. Ayrıca başkentlerde bir kışla saray (ekal maraşti) daha vardır. Sitadel, kentin yüksek bölümünde yer alırdı. Çevresi ayrı bir surla çevrilen sitadelde saray, tapınak ve kral ailesinden yöneticiler için yapılmış konaklar bulunurdu. Doğru cevap A'dır

Assur kentleri, oldukça büyüktü. II. Aşurnasirpal’ın inşa ettiği Kalhu 360 hektar, II. Sargon’un kurduğu Dur-Şarrukin (Horsabad) 300 hektar, son başkent Ninive yaklaşık olarak 750 hektar genişliğindeydi. Sennaherib kente seksen kilometre uzaktan, kanal ve sukemerleriyle su getirtmişti. Doğru cevap D'dir.

Assur Krallığı’nın MÖ ikinci binyılın başından beri geleneksel başkenti olan Assur kenti yerine yeni başkenti kuran II. Aşurnasirpal açılışı törenine ülkenin dört bir yanından 70 bine yakın kişi davet etmiş ve 10 gün boyunca ziyafetler vermişti. Kalhu II. Sargon dönemine kadar yapılan birçok inşaatla görkemli hale gelmiş ve başkent olarak kullanılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Mezopotamya’nın en görkemli kentlerinden biri ve bu bölgede gelişen uygarlıkların son başkenti Babil idi. Babil, Yeni Assur Krallığı’nın yıkılışından sonra yüz yıla yakın bir dönem tek başkent olarak hizmet etmiştir. Doğru cevap C'dir.

Lamaşşular, Yeni Assur sanatının ağırlıkları kırk tona ulaşan anıtsal ve seçkin örneklerdir. Bunlar, insan başlı, hayvan gövdeli ve kanatlı olarak yapılan ve kötü ruhlardan sarayı korumak için sarayın girişine konulan heykellerdir. Doğru cevap B'dir.

Assur ülkesinin baştanrısı Assur idi. Diğer tanrılar arasında savaş tanrısı Ninurta,
aşk tanrıçası İştar, güneş ve adalet tanrısı Şamaş, ay tanrısı Sin ve fırtına tanrısı Adad büyük saygı görmekteydi. Doğru cevap C'dir.

Babil’in en ünlü bayram kutlamalarından biri Mart ayının ikinci yarısında başlayan yeni yılın gelişi dolayısıyla yapılırdı. Günümüzdeki Nevruz’un atası olabilecek bu bayram Babil’de on bir gün boyunca kutlanırdı. Baştanrı Marduk’u simgeleyen heykel alınarak kral ve diğer bütün devlet erkânı İştar Kapısı’ndan geçit yoluna girer ve bu tören için inşa edilmiş Akitu Tapınağı’na giderlerdi. Doğru cevap B'dir.

Çivi yazılı tabletlerde genellikle ticari veya siyasi metinler yer alır. Kral listeleri, mektuplar, mal listeleri ve borç senetleri bunlar arasındadır. Edebi öyküler bunlardan biri değildir.

Yeni Assur döneminde yeni yıl törenlerini yöneten bir yüksek memurun adıyla anılan her yıla o kişinin limmu yılı denmekteydi. Böylece farklı bir adla anılan her yıl ayırt edilebilmekteydi.

Ninive’deki kütüphanede tapınaklardan topladığını kil tabletlerle sistemli bir arşiv oluşturmuş olan Yeni Assur kralı “Aşurbanipal”dir.

Yeni Assur ve Yeni Babil dönemindeki olayların ve dönemin özelliklerinin oldukça iyi bir şekilde bilinmesinin sebebi çok ayrıntılı bir şekilde kayıt altına alınmış olmasıdır. Bunun sebebi de devletin hizmetinde bir yazıcılar sınıfının olmasıdır.

Yeni Assur Krallığı’nda merkeze bağlı yöneticiler tarafından yönetilen, tarım ve madencilik bakımından zengin eyalet merkezleri Yukarı Dicle havzasında, bugün Diyarbakır’ın olduğu bölgeydi.

Yeni topraklar kazanmak, güvenliği ve vergilerin düzenli ödenmesini sağlamak, yeni işgücü elde etmek ve ganimet toplamak Yeni Assur ve Yeni Babil ordularının sefere çıkma nedenlerini oluşturmaktaydı.

Yeni Assur döneminde kışla saray (ekal maraşti) sadece başkentlerde bulunan bir mimari öğe idi.

Aşurbanipal’in Yeni Assur Krallığı’nın başkenti olarak Assur kenti yerine kurduğu yeni başkent “Kalhu” idi.

Kral Yıllıkları (Annallar) Yeni Assur dönemi boyunca güçlü kralların hemen hepsi, taş steller üzerine ve tabletlere her yıl yaptıkları önemli işleri yazdırmışlardır. Bu yazıtlar kralın tahta çıktığı yıldan itibaren tutulmakta ve her yıl yapılan eylemler, “krallığımın ikinci yılında, üçüncü yılında” gibi ifadelerle başlamaktadır. Yeni Assur döneminin güçlü krallarına ait annallar büyük oranda günümüze ulaşmıştır.

Assur ve Babil kralları yazıtlarında isimlerinin başında “Büyük Kral”, “Güçlü Kral”, “Yukarı Deniz’den (Akdeniz) Aşağı Deniz’e (Basra Körfezi) Kadar Olan Bölgenin Hâkimi”, “Dört Bir Yanın Kralı”, “Evrenin Kralı” ve “Sümer - Akkad Ülkelerinin Kralı” gibi unvanlar kullanırlardı. Kral en büyük rahip olması yanında ordunun komutanı, önemli davalara bakan yargıç ve kanun koyucu idi.