ESKİ MEZOPOTAMYA VE MISIR TARİHİ

Eski Ahit: Büyük bölümü İbranice, bir bölümü de Aramice yazılmış olan, Tevrat ve Zebur da dâhil olmak üzere 39 kitaptan oluşan kutsal kitap.

Her iki devletin Doğu Akdeniz kıyılarına, Kudüs çevresine yaptıkları seferlerin Eski Ahit’te anlatılması, insanlığın belleğine yerleşerek bu toplumların Batı’da tanınmasını sağlamıştır.

Ege, Anadolu ve Doğu Akdeniz kıyı şeridi başta olmak üzere Anadolu ve Mezopotamya, MÖ 1200 yıllarından itibaren birkaç yüzyıl sürecek gerileme ve çöküş dönemine girmişti.

Yeni Assur Krallığı’nın siyasal anlamda genişleme politikası iki bölge üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bunlardan birincisi batıda Geç Hitit ve Arami krallıklarının bulunduğu Kuzey Suriye ve Güneydoğu Anadolu, ikincisi ise güneydeki Babil ve çevresi idi.

II. Aşurnasirpal’ın en büyük projesi ülkenin yeni başkenti olarak Kalhu’yu (Nimrud) inşa etmesidir.

Hanigalbat: Yukarı Habur bölgesinin Assur yazıtlarında geçen adı.

Kuzey Suriye’deki Geç Hitit Devletleri, Doğu Anadolu çevresindeki Urartu, Anadolu’da Frig, Lidya, İran’da Med, Güney Mezopotamya’da Babil, Doğu Akdeniz’deki kent devletleri ve Mısır bu dönemin politik dünyasında Assur’u izleyen ve bağ kuran devletler arasında sayılabilir.

II. Aşurnasirpal Zagroslardaki Diyala bölgesine üç sefer yaptı. Yukarı Dicle bölgesine MÖ 882, 879 ve 866 yıllarında üç kez ilerledi. Assur kralları, başkentlerinin bulunduğu bölgeye hayat veren Dicle’nin kaynak bölgesini oldukça önemsemekteydiler. Bu bölge, tarım potansiyeli kadar, hammadde ve maden yatakları bakımından da oldukça zengindi.

Şalmaneser’in veliahdı V. Şamşi-Adad zamanında isyanlar bastırılmakla birlikte Assur’un yeniden bölgesinin süper gücü olma girişimi ancak MÖ 745 yılında tahta çıkan III. Tiglat-pileser döneminde başlayabilmiştir.

Yeni Assur Krallığı ve onun mirasını devralan Yeni Babil Krallığı, Eskiçağ’da
Mezopotamya’da gelişen uygarlıkların son temsilcileridir. Yeni Assur Krallığı MÖ yaklaşık 1000 ile 612; Yeni Babil ise MÖ 625-539 yılları arasındaki dönemi kapsar. Yeni Assur Krallığı'nın, yaklaşık dört yüz yıllık egemenlik sürecinde, en güçlü olduğu dönem sekizinci ve yedinci yüzyıldır.

Yeni Assur Krallığı üç yüz yılı aşkın bir dönem boyunca yalnızca Mezopotamya’nın değil, Anadolu, Akdeniz dünyası, İran ve hatta Mısır’ı da içine alan bütün bölgenin en büyük süper gücü idi. Bu geniş coğrafyada kurulan bütün devletler, bir şekilde, yönetim anlayışı, mimari, sanat ve teknolojide Assur’dan etkilenmiştir. Kuzey Suriye’deki Geç Hitit Devletleri, Doğu Anadolu çevresindeki
Urartu, Anadolu’da Frig, Lidya, İran’da Med, Güney Mezopotamya’da Babil, Doğu
Akdeniz’deki kent devletleri ve Mısır bu dönemin politik dünyasında Assur’u izleyen ve bağ kuran devletler arasında sayılabilir.

Yeni Assur Krallığı’nın siyasal anlamda genişleme politikası iki bölge üzerinde
yoğunlaşmaktadır. Bunlardan birincisi batıda Geç Hitit ve Arami krallıklarının
bulunduğu Kuzey Suriye ve Güneydoğu Anadolu, ikincisi ise güneydeki Babil ve
çevresi idi.

Yeni Assur Krallığı özellikle II. Aşurnasirpal ve III. Şalmaneser döneminde
Önasya’nın en güçlü devletlerinden biri olmuştu.

Bir saray entrikasıyla tahta çıkan III. Tiglat-pileser, Assur Krallığı’nın yıkılışına kadar devam eden kesintisiz genişleme sürecini başlatan kraldır.

Yeni Babil Dönemi’nin ilk kralı Nabopolassar'dır.

Kral listesindeki son Babil kralı Nabonidus din alanındaki uygulamaları ile dikkat çekicidir.

MÖ 597 yılında Babil ordusu bu kez Yahuda Krallığı’na savaş açmış, Kudüs kuşatması sonrasında on bin kadar Yahudi Babil’e sürgün edilmiştir.

Assur’un yıkılış süreci MÖ 614 yılında Med ordusunun Assur ülkesinin merkezine yaptığı seferle başlamıştır.

MÖ 597 yılında Babil ordusu bu kez Yahuda Krallığı’na savaş açmış, Kudüs kuşatması sonrasında on bin kadar Yahudi Babil’e sürgün edilmiştir. Sürgün edilenler arasında Eski Ahit’te peygamber olarak adı geçen Hezekiel de vardır.

Yeni Assur Krallığı Mezopotamya’da yaklaşık dört yüz yıl kadar egemenliğini sürdürmüştür.