ESKİ MEZOPOTAMYA VE MISIR TARİHİ

Akkadların Mezopotamya’ya gelişi, Sami kökenli toplumların bölgede yavaş yavaş çoğunluğu oluşturmaları sürecini başlatmıştı. III. Ur Sülalesi ile kesintiye uğrayan bu süreç ikinci binyılda yeni göç dalgaları ile hızlanarak devam etmiştir.

MÖ ikinci binyılın başlarında öne çıkan bir diğer kent ise Larsa (Tel Senkereh)
idi. Larsa, Basra Körfezi’ne yakın bölgede Ur ile Uruk arasında yer almaktadır. Bu dönemde kent Amurru kökenli kralların idaresindedir. Larsa, Sümer ve Akkad mirası yanında İran üzerinde de hak iddia etmiştir. Bu durum bölgede öne çıkmış olan İsin ile çatışmaya yol açmıştır. Uzun süre devam ettiği anlaşılan çatışma nedeniyle Mezopotamya tarihinde ikinci binyılın başları “İsin-Larsa Dönemi” olarak adlandırılmıştır.
Orta Mezopotamya’da öne çıkan ve siyasal arenada rol oynayan iki kent bulunmaktadır. Bunlardan biri Bağdat’ın kuzeydoğusunda, Dicle’nin kollarından Diyala Nehri vadisinde yer alan Eşnunna (Tel Asmar), diğeri de Fırat üzerindeki Mari’dir. Eşnunna, Mezopotamya’dan Elam’a ulaşan anayolu denetleyen stratejik bir noktadır. İran ve doğu dünyasıyla bağlantılı yol üzerinde oluşu, özellikle kalay ticaretinin yoğunlaştığı ikinci binyılda kentin önemini artırmıştır. Anadolu ve Mezopotamya’da bulunmayan kalay, bakır ile karıştırılıp tunç yapımında kullanılan en temel malzeme idi. Bütün Tunç Çağı boyunca Afganistan ve Pakistan’dan gelen bu değerli madde, tarım aletleri ve silahların yapımında kullanılmaktaydı. Eşnunna söz konusu dönemde büyümüş
ve gelişmiştir.

Akkadların ve arkasından da Amurruların gelişinden itibaren yavaş yavaş Mezopotamya’nın tümüne yayılan Sami kökenli toplumlar iki bölgede uzun süre devam edecek siyasal ve kültürel merkezler oluşturmuştur. Bunlardan kuzeydeki modern Kerkük, Musul civarında yer alan Assur’dur. Güneyde eski Sümer ülkesinde ise Babil öne çıkmıştır. Bu iki merkez Mezopotamya uygarlıklarının temsilcisi olarak sahip oldukları köklü gelenekleri neredeyse kesintisiz bir biçimde MÖ yedinci ve altıncı yüzyıllara kadar sürdürmüşlerdir.

Akkadların ve arkasından da Amurruların gelişinden itibaren yavaş yavaş Mezopotamya’nın tümüne yayılan Sami kökenli toplumlar iki bölgede uzun süre devam edecek siyasal ve kültürel merkezler oluşturmuştur. Bunlardan kuzeydeki modern Kerkük, Musul civarında yer alan Assur’dur. Güneyde eski Sümer ülkesinde ise Babil öne çıkmıştır. Bu iki merkez Mezopotamya uygarlıklarının temsilcisi olarak sahip oldukları köklü gelenekleri neredeyse kesintisiz bir biçimde MÖ yedinci ve altıncı yüzyıllara kadar sürdürmüşlerdir.

Eski Assur Kralları; I. Erişum İkunum; I. Sargon (Şarru-kin); II.Puzur Assur; Naram-Sin; II.Erişum; I.Şamşi-Adad 1813-1781; I. İşme-Dagan 1780-1741

Eski Babil kral listesinde bulunan kralların birçoğu hakkında, Assur’da olduğu gibi yeterince bilgi yoktur. Hammurabi’ye dek, daha çok kenti korumak amacıyla surlar inşa edilmiş, ekonomik canlanmayı sağlamak için kanallar açılmıştır. Bu dönemde yalnızca Sumulael adlı kralın Babil yakınında olan Kiş kentine saldırdığına ilişkin kayıtlar mevcuttur. Babil Krallığı bu döneme damgasını vuran altıncı kral Hammurabi döneminde gelişerek bölgenin egemeni olmuştur.

Mitanni Devleti Kuzey Mezopotamya’ya, Zagroslar ile Amanoslar arasındaki bölgeye ikinci binyılda gelen Mitanniler, Hurri toplumu ile kaynaşarak bir devlet kurmuşlardır. Devletin başkenti, Habur Nehri’nin kaynak bölgesi civarında olduğu anlaşılan, ancak yeri henüz bulunamamış olan Waşşukani adlı kentti. Devletin adı Mitanni olarak anılır. Assur, Babil ve Nuzi belgelerinde daha çok Hanigalbat; Mısır’da ise Naharina veya Nahrima olarak adlandırılır.

Kuzey Mezopotamya’da ikinci binyılın başlarında kent devleti olarak öne çıkan, Anadolu ile yapılan ticarette öncü rolü oynayan Assur, Mitanni Krallığı döneminde adından fazlaca söz edilmeyen bir kent idi. Ancak bu dönemde de kenti yönetenler kendilerini listelere kral olarak kaydettirmişlerdi. Mitanni Krallığı’nın zayıflama sürecinde yeniden güçlenen Assur, kısa sürede bölgesel bir güç haline gelmiştir. MÖ on dördüncü yüzyılda başlayan bu süreç yaklaşık olarak bin yıllarına kadar devam etmiştir. Bu dönemde Güney Mezopotamya’da Babil ve çevresinde Kassit kökenli kralların yönetimi devam etmektedir.

Eski Mezopotamya’da MÖ üçüncü binyılın sonlarından itibaren birçok krallık tarafından uygulanan nüfus nakli uygulaması. En yaygın biçimde birinci binyılda Yeni Assur ve Yeni Babil krallıkları tarafından uygulanmıştır. Bu yolla getirilen insanlar, kentlerin inşasında işgücü, tarım alanlarında işçi veya orduda asker olarak değerlendiriliyordu.

Ticaret Mezopotamya’da kentlerin gelişmesi ve güçlü siyasal bir yapıya sahip olmaları ticaretten pay almalarıyla mümkündü. Mezopotamya’da Uruk döneminden itibaren uluslararası bir ticaret ağının kurulduğunu belirtmiştik. Yaygın ticaret Sümerler döneminde de gelişerek devam etmiştir. Tunç yapımı için gerekli olan kalay ve takı yapımında kullanılan değerli taşlara duyulan ihtiyaç Doğu dünyası ile kesintisiz bir bağın kurulmasını zorunlu hale getirmişti. Afganistan ve Pakistan’dan gelen değerli taşlar, Mezopotamya’daki kentlerde kurulmuş atölyelerde işleniyor ve elit sınıfın beğenisi için değerli takılar yapılıyordu.

Akkadların başkenti Agadedir. Doğru yanıt a seçeneğidir.

Akkad İmparatorluğu’nun kurucusu Sargondur. Doğru yanıt a seçeneğidir.

Sargon krallığını ilan edip başkentini kurduktan sonra, 56 yıl saltanatını sürdürmüştür. Doğru yanıt c seçeneğidir.

“Akkad’ın tanrısı, evrenin fatihi” gibi olağanüstü gücü gösteren tanımlar yüklenen Akkad Kralı Naram-Sindir.

Soruda yer alan tüm maddeler doğrudur. Doğru yanıt e seçeneğidir.

Naram-Sin döneminde dikilmiştir. Doğru yanıt d seçeneğidir.

Ur Sülalesi döneminde gerçek anlamda ilk yasa koyucudur. Doğru yanıt d seçeneğidir.

Soruda yer alan tüm maddeler doğrudur. Doğru yanıt e seçeneğidir.

III. Ur Sülalesi döneminde Entemena ilk reformistlerden biridir. Doğru yanıt c seçeneğidir.

Masif bir kütle halinde, piramit biçiminde yükseltilerek inşa edilmiş tapınaklara Ziggurat adı verilir. Doğru yanıt b seçeneğidir.