ESKİ MEZOPOTAMYA VE MISIR TARİHİ

Mezopotamya, genel olarak Fırat ve Dicle nehirlerinin arasında kalan alanın adı olarak kullanılmaktadır.

Mezopotamya, genel olarak Fırat ve Dicle nehirlerinin arasında kalan alanın adı olarak kullanılmaktadır.

Mezopotamya bir coğrafi terim olmakla birlikte, burada gelişen Sümer, Akkad, Babil ve Assur gibi uygarlıklardan günümüze ulaşan gelişmiş kültürel birikimi de ifade etmektedir.

Sümerlerin 3200 yıllarında geliştirdiği çiviyazısı, Önasya’da üç bin yıla yakın bir süre boyunca Akkad, Assur, Babil, Pers, Hitit ve Urartu gibi birçok toplum tarafından kullanılmıştır.

“Yaratılış” ve “Tufan” gibi tek tanrılı dinlerle günümüze taşınan dinsel anlatılar ilk kez Sümerler tarafından yazılmış, sonrasında diğer Mezopotamya toplumları tarafından tekrar tekrar kopyalanmıştır.

Teknolojik aşamayı gösteren çömlekçi çarkı, araba tekerleği, saban, yelkenli tekne, yapı kemeri ve tonoz da Mezopotamyalı toplumların uygarlığa yaptıkları katkılardandır.

Eskiçağ’da Mısır’da kesintisiz biçimde kullanılan hiyeroglif (resim) yazısı, Anadolu’da Luwiler, Hititler ve Geç Hititlerde yaygındır.

Mitoloji, Tarih, inanç, kahramanlık ve olağanüstü motiflerle örülmüş geçmişe ilişkin yazılı metinler.

Sümerlerin yaşadığı Güney Mezopotamya’da, 18’i büyük, 35 kadar şehir ve kasabanın bulunduğu bilinmektedir. Her büyük kent bir krallık olarak örgütlenmiş veya belli bir dönemde krallık iddiasıyla ortaya çıkmıştır. En önemli krallıklar arasında, kuzeyden güneye doğru Sippar, Kiş, İsin, Nippur, Adab, Zabalam, Şuruppak, Umma, Girsu, Lagaş, Badtibira, Uruk, Larsa, Ur ve Eridu sayılabilir.

Yüksek yerlere kurulan tapınakların son biçimi olan ziggurat Sümerlerin mimariye kazandırdığı bir yapı tipidir.

Güney Mezopotamya’da fiziki koşullar esasen zordur. Nehir kıyıları tarıma elverişlidir ancak onun dışındaki alanlar kuraktır, yani tarıma uygun değildir. Hayvancılık için de uygun otlaklar yoktur. Taş ve kereste kaynakları ile maden kaynakları da yoktur.

MÖ 2. Bin yılda Güney Mezoptamya’da uzak mesafeli ticaret kervanlarında yük hayvanı olarak deve kullanılmaya başlamıştır. Ondan önce ise eşek kullanılmaktaydı.

Samsat, Arslantepe ve Hassek Höyük Türkiye sınırları içinde bulunan Uruk kültürünün etkilerinin görüldüğü arkeolojik yerleşimlerdir.

Akkadca, Babilce ve Assurca Sami kökenli dillerdir. Persce ve Hititce ise Hint-Avrupa kökenli dillerdir. Sümerce her ikisinden de farklı bir dildir, bir miktar Ural-Altay dillerine benzemektedir.

Uruk hanedanının kurucusu olan Sümer kralı Meskiaggaşer’dir.

İlk yazılı reformları yapmakla anılan Sümer kralı Urukagina’dır.

Çivi yazısını yazmayı öğrenen yazıcılar ticarette mal listesi ve senet, sarayda resmi işler ve tapınakta kutsal metinleri yazıyorlardı. Ancak arzuhalcilik gibi bir işleri yoktu.

Luwiler çivi yazısı kullanan halklardan biri değildir, onlar hiyeroglif yazısını kullanmışlardır.

Zigguratlar, Sümer tapınaklarında uygulanan bir mimari yapı özelliğidir.

Sümer uygarlığında kral için kullanılan bir unvan “Lugal”dir.