ESKİ MEZOPOTAMYA VE MISIR TARİHİ

Çanak Çömleksiz Neolitik (Yenitaş) Çağda tapınak gibi büyük işgücü gerektiren anıtsal özel yapılar inşa edilmiştir. Göbekli Tepe’de çapları 10 - 30 metre arasında değişen, taş duvarlı, yuvarlak veya oval biçimli tapınaklar bulunmuştur. Tapınağın içinde, ortada iki adet taş stel (dikilitaş) yer almaktadır. Bu merkezi dikilitaşların etrafında on iki adet daha küçük boyutlu dikilitaş sıralıdır. Dikilitaşların üst yatay bölümü başı, dikey bölümü gövdeyi temsil etmektedir. Dikilitaşların Sümer ve Yunan dinlerindeki tanrı ailesine ait heykellerin şimdilik ilk örnekleri olduğu düşünülebilir. Dikilitaşların üzerine yılan, yaban domuzu, tilki, yaban eşeği, turna, yabani boğa, gazel, koç, akrep ve örümcek gibi figürler kabartma olarak işlenmiştir.  İnsan biçiminde işlenen figürlerin tanrı olabileceği anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla doğru seçenek a şıkkıdır. Buradaki ifade Çanak Çömleksiz Neolitik (Yenitaş) Çağın inanç sistemi ile ilgili değildir.

Ayrıca Bu soru ders kitabında ünite sonu “kendimizi sınayalım” testinde de (c) sişeçeneği olarak yanlış verilmiştir.

İki nehir arasındaki ülke anlamına gelen Mezopotamya terimi, Fırat ve Dicle nehirleri ile bu nehirlerin kolları arasındaki bölgeyi kapsayan coğrafya için kullanılmaktadır. Bu terim Eski Yunanca’daki orta anlamındaki “mesos” ve ırmak manasına gelen “potamos” kelimesinden türetilmiştir.

Günümüzden 220000 yıl önce olasılıkla Homo Erectus’dan gelişen yeni bir insan türü Homo Neanderthal insanı ortaya çıkar. Bu tür, teknolojik olarak gelişmiş
taş aletler yapmayı başarmıştır. Neanderthaller ölülerini ilk gömen insanlardır. Ölü gömme geleneklerinde belki ruh ya da başka dünya inanışının varlığı Mezopotamya’da Kuzey Irak-Şanidar Mağara’sındaki önemli bir kişinin özellikle şifalı ot ve çiçeklerle beraber törenle gömülmesi ile belgelenmiştir.

Homo Erectus, Homo Neanderthal, Homo Sapiens: İnsanın ortaya çıkış sürecinden itibaren biyolojik ve kültürel gelişimini gösteren aşamalar içi§n kullanılan
terimler. Homo sapiens, “akıllı insan”anlamına gelir.

ORTA TAŞ ÇAĞI / EPİPALEOLİTİK (MÖ 12000-10000)
Yaklaşık olarak MÖ 12000 yıllarında Son Buzul Çağı’nın sona ermesi ile Mezopotamya’daki iklimin yumuşadığı tahmin edilmektedir.

İlk defa neoliitik dönemde tapınak gibi büyük işgücü gerektiren anıtsal özel yapılar inşa edilmiş, uzman bir zanaatkâr sınıfı ortaya çıkmış, uzak bölgeler arasındaki ticaret yapılmaya başlanmıştır. Son zamanlarda kazılan Göbekli Tepe’de ise çapları 10 ile 30 metre arasında değişen boyutlarda, taş duvarlı, yuvarlak veya oval biçimli tapınaklar bulunmuştur.

Hassuna Dönemi (MÖ 5750-5250)

Bu dönemde duvar yapımında kerpiç kullanılmaya başlamıştır. Evler bir avlu etrafında yer alan çok sayıda odadan oluşur. Duvarlara sıva yapıldığı belirlenmiştir.

Halaf döneminde; evcil olarak koyun, keçi, domuz ve büyükbaş hayvanlar beslenmekteydi. Evcil sığırın tarla sürülmesinde kullanılmaya başlandığı iddia edilmektedir. Bu kullanımın çok önemli olduğuna işaret eden bazı bilim adamları kaplar üzerindeki boğa başı bezemesinin bu kadar çok olmasını buna bağlamaktadır.

Çok sayıda ağırşak ve kaplar üzerindeki motifler dokumacığın önemli yer tuttuğunu göstermektedir. Olasılıkla yün ve keten dokumacılığı yapılıyordu. Halaf Dönemi’nde de kamış ve sazdan hasır ve sepet yapıldığı belgelenmiştir.

Tepe Gawra’da yan yana üç tapınağın varlığı tanrı ailesine işaret etmektedir. Kuzeydeki tapınakta çok sayıda mühür baskılı kil (bulla) ele geçmiştir. Hububat
doldurulan kapların ağızları, bir bezle örtülmüş ve ip dolanarak bağlanmıştır. İpin iki ucu bir çamur topak içine sıkıştırılmış, topağın üzerine de mühür basılmıştır. Bulla olarak adlandırılan bu mühür baskısı, ürünlerin belli merkezden gelen emirlerle depolanıp sonra dağıtıldığını göstermektedir.

Obeyd toplumlarının öteki dünyaya inandıkları cesedin yanına konan armağanlardan anlaşılmaktadır. Genellikle mezara hediye olarak takılar konulmuştur. Ayrıca tabak, çanak, çömlek gibi çeşitli kap da hediye olarak sunulmuştur. Olasılıkla bu kapların içinde gıda ve içecekler de bulunuyordu.