ESKİ MEZOPOTAMYA VE MISIR TARİHİ - Deneme Sınavı - 17

Mezopotamya, genel olarak Fırat ve Dicle nehirlerinin arasında kalan alanın adı olarak kullanılmaktadır.

Mezopotamya bir coğrafi terim olmakla birlikte, burada gelişen Sümer, Akkad, Babil ve Assur gibi uygarlıklardan günümüze ulaşan gelişmiş kültürel birikimi de ifade etmektedir.

Sümerlerin 3200 yıllarında geliştirdiği çiviyazısı, Önasya’da üç bin yıla yakın bir süre boyunca Akkad, Assur, Babil, Pers, Hitit ve Urartu gibi birçok toplum tarafından kullanılmıştır.

“Yaratılış” ve “Tufan” gibi tek tanrılı dinlerle günümüze taşınan dinsel anlatılar ilk kez Sümerler tarafından yazılmış, sonrasında diğer Mezopotamya toplumları tarafından tekrar tekrar kopyalanmıştır.

Teknolojik aşamayı gösteren çömlekçi çarkı, araba tekerleği, saban, yelkenli tekne, yapı kemeri ve tonoz da Mezopotamyalı toplumların uygarlığa yaptıkları katkılardandır.

Eskiçağ’da Mısır’da kesintisiz biçimde kullanılan hiyeroglif (resim) yazısı, Anadolu’da Luwiler, Hititler ve Geç Hititlerde yaygındır.

Mitoloji, Tarih, inanç, kahramanlık ve olağanüstü motiflerle örülmüş geçmişe ilişkin yazılı metinler.

Sümerlerin yaşadığı Güney Mezopotamya’da, 18’i büyük, 35 kadar şehir ve kasabanın bulunduğu bilinmektedir. Her büyük kent bir krallık olarak örgütlenmiş veya belli bir dönemde krallık iddiasıyla ortaya çıkmıştır. En önemli krallıklar arasında, kuzeyden güneye doğru Sippar, Kiş, İsin, Nippur, Adab, Zabalam, Şuruppak, Umma, Girsu, Lagaş, Badtibira, Uruk, Larsa, Ur ve Eridu sayılabilir.

Yüksek yerlere kurulan tapınakların son biçimi olan ziggurat Sümerlerin mimariye kazandırdığı bir yapı tipidir.

Yıkılan yerleşim yerlerinde biriken taş, kerpiç, kül, hayvan kemikleri gibi atıkların veya kullanım ögelerinin yığılmasıyla oluşan tepelere "höyük" adı verilir.

El baltası adı verilen taş aletler üretmek, ateşi kontrollü kullanmak, bir dile sahip olmak ve bilinçli avcılık yapmak Homo erectus insanlarının özellikleri arasındayken, köpeği evcilleştirmek bu özellikler arasında değildir. Köpek, on binlerce yıl sonra evcilleştirilmiştir.

Neandertallerin ölülerini gömen ilk insanlar olduklarını gösteren mezar Kuzey Irak’taki Şanidar Mağarası’nda bulunmuştur.

Avcı-toplayıcı besin ekonomisinden besin üreticiliğine geçilen dönem Neolitik de denilen Yeni Taş Çağı’dır.

Dörtgen planlı yapılar Çanak Çömleksiz Yeni Taş Çağı’nın İkinci Evresi’nde ortaya çıkmıştır.

Darı, Neolitik Dönem’de Mezopotamya’da tarımı yapılan bitkilerden değildir.

Çanak Çömlekli Neolitik Dönem’de ilk kil kapların depolama amacıyla kullanılan büyük çömlekler olduğu saptanmıştır.

Köy yaşamından kasaba yaşamına geçişin izlerinin görüldüğü dönem Hassuna Dönemi’dir.

Yazının keşfi bu dönemde değildir. Onun haricinde diğer seçenekler bu dönemin özellikleri arasındadır.

Yaklaşık 120000 - 110000 yıllarında günümüz insanının atası olan Homo Sapiens insanı tarih sahnesine çıkar. Bu tarihlerde Neanderthal türü de yaşamaya devam etmiştir. Hatta iki türün uzun bir süre en az 60000 yıl beraber yaşadığı, sonra Neanderthallerin tümüyle yok olduğu kabul edilmektedir.

ESKİ TAŞ ÇAĞI / PALEOLİTİK (MÖ 1100000-12000) Kültür tarihçileri insanlık tarihinin çok uzun süren bu dönemini Alt, Orta ve Üst olmak üzere üçe bölmektedir. Günümüze kadar gerçekleşen araştırmalarla insanın Afrika’da ortaya çıktığı kesinleşmiştir. Homo Erectus adı verilen eski atamızın buradan dağılıp yaklaşık 1500000 yıl önce dünyanın değişik yerlerinde farklı ortamlarda yaşadığı saptanmıştır.