ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE GELİŞİM I

Çocukların yetişkinlerden farklı olduğu 1600’lü yıllara gelindiğinde kabul görmüştür. Ondan önceki zaman dilimlerinde çocukları, yetişkinlerin birer küçük kopyası olarak değerlendirilmiştir.

Adı Bilişsel Gelişim Kuramıyla özdeşleşmiş, "özümleme", "örgütleme" ve "uyumsama" gibi kavramları geliştirmiş olan bilim insanı Piaget'dir.

İşlem öncesi dönem iki yaş yedi yaş aralığıdır.

Bilişsel gelişim dönemleri ardışıktır ve değişmez bir sıra izler. Bir dönemin atlanması olası değildir.

Bilişsel gelişim;  İnsanın bilgiyi alması, belleğin bilgiyi işlemesi ve tutması, akıl yürütmesi, gerektiğinde bilgiyi kullanmasını içeren kavramdır.

Benmerkezcilik, çocuğun veya ergenin kendi bakış açısı ile başka bir bireyinki arasında ayrım yapmamasıdır. İşlem öncesi dönemde dikkati çeken bir özellik, benmerkezciliktir. Benmerkezcilik, bencillikten çok farklı bir biçimde ortaya çıkar. Bencillik; kişinin bilerek ve isteyerek durumların, koşulların kendi çıkarları yönünde olmasına çaba göstermesi anlamını taşımaktadır.

Benmerkezciliğin ve animizmin görüldüğü dönem işlem öncesi dönemdir.

Açık havada oynanan oyunlar çocukların hem fiziksel hem de bilişsel sağlığı için faydalıdır.

İnternetin bağımlılık yaratması, Günlük işleri aksatacak yönde zaman kaybına neden olması, İnternetin aile içi çatışmalara neden olması internetin çocuk için tehlikelerindendir.

Çocuğun internet kullanımını yasaklamak yerine, bir günde bu eylem için ayırdığı süreyi onunla konuşup tartışarak sınırlamak gerekir.

Öğrendiği yeni bilgileri var olan bilgilerle birleştirip bütünleme "örgütleme"nin tanımıdır.

Somut işlemler döneminin tipik bir başka özelliğiyse korunum kavramının kazanılmasıdır. Korunum, Bir nesnenin sayı veya miktar gibi özelliklerinin görünümündeki farklılıklara veya yüzeysel değişikliklere rağmen değişmeyeceğini anlama yönündeki bilişsel beceridir.

Soyut İşlemler Dönemi (Oniki Yaş-Yetişkinlik) Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı’na göre en son düzey, soyut işlemler dönemidir. Adında da anlaşılacağı gibi bu dönemde en üst düzeyde zihinsel işlemler yapılır. Bu döneme gelindiğinde hipotetik düşünceler geliştirilebilir. Akıl yürütme etkinliklerinde tümdengelim ve tümevarım yöntemleri kullanılabilir.

Oyunların desteği ile gelişen toplumsal etkileşim; çocukların benmerkezci düşünme tarzlarını değiştirmeleri, aynı duruma farklı açılardan ve başkalarının bakış açısıyla bakma fırsatları yaratmaları açısından geliştirici işlevlere sahiptir. Çocuklar oyunlarla başkalarıyla iletişim kurmak, uzlaşmak, yarışmak, rekabet etmek, paylaşmak, hoş bulmadığı durumlara katlanmak, dikkat çekmek, anlayış ve hoşgörü göstermek, hoş görülmeyi talep etmek gibi çok çeşitli yaşantılar geçirirler.

Animizm, nesnelerin canlı veya cansız olmalarını karıştırmaktır. Çocuklar gerçekle hayali karıştırdıkları gibi canlı ile cansızı da karıştırabilirler. Animizm olarak adlandırılan bu durum bilişsel gelişimin doğal bir sonucudur. Çocuk; canlıları kimi zaman cansız, cansızları da canlıymış gibi görebilir. Yaşanan bu karmaşa çocuğun yetersizliğinden, sağlıksız olduğundan değil henüz böylesi bir ayrımı yapabilecek bilişsel olgunluğa ermemiş olmasından kaynaklanır

İşlem öncesi dönemin başlarında çocuklar, dil becerilerini kullanarak isteklerini kolayca anlatabilecek ve başkalarının anlattıklarını kolayca anlayabilecek düzeye gelebilmiş olmalarına karşın akranları ile iletişimleri zayıftır. Aynı gelişim döne-minde olan, dolayısıyla evrenin merkezine kendilerini koyma eğiliminde olan okulöncesi çocukları çok sık çatışabilir, o denli de çabuk barışırlar. Toplu halde oynar-ken bile çocuklarla aralarında diyalog yoktur. Toplu monolog da denebilen bu tavırda grubun içinde “herkes kendi konuşup, kendi dinliyor” durumundadır.

Empatik beceri; Bir başka kişinin bakış açısıyla objektifliğini yitirmeden geçici bir süre için, onun dünyasına bakıp dünyayı onun gözleriyle görebilme becerisidir. Gelişim döneminde belirgin olan benmerkezcilikten bu dönemde çıkan çocuk, empatik becerilerinin gelişimiyle kişiler arası ilişkilerinde daha sağlıklı ve etkili çabalara girer.

Özümleme: Piaget’in bilişsel gelişim kuramında bireyin varolan bilgi dağarcığına yeni karşılaştığı ilgiyi yerleştirmesi ya da dış dünyadaki bilgilerin içselleştirilmesi sürecini ifade eden kavramdır.

Öğrenilen yeni bilgilerin var olan bilgilerle birleştirilip bütünlenmesi “örgütleme” mekanizmasıdır. Doğru yanıt D seçeneğidir.