EPİSTEMOLOJİ

Frank Ramsey ve Peter Strawson gibi 20. yüzyıl düşünürleri tarafından savunulmuş olan gereksizlik kuramının diğer kuramlardan en büyük farkı, doğru konusunda yeni bir seçenek sunmaktansa, doğrunun “gereksiz” bir niteleme olduğunda ısrar etmesidir.

Olmayanın olduğunu söylemek ya da olanın olmadığını söylemek yanlış, olanın olduğunu ya da olmayanın olmadığını söylemek doğrudur seçeneği Aristoteles’e, Doğruluk var olan şeylerle zihnin uygun olmasıdır seçeneği Thomas Aquinas’a, Doğru önermeler nesnel olgulara karşı gelir seçeneği olguculara ve Doğruluk kavramı, eylemlerden, faydadan ve somut sonuçlardan bağımsız olamaz seçeneği ise James’e aittir. “Zihinden tamamen bağımsız bir madde veya nesne düşüncesi kabul edilemez savı” Berkeley’e aittir.

“Doğru”, bir nesne, olgu veya sıradan bir nitelik olmadığı için, yalnızca ve basit bir şekilde varlık felsefesinin bir konusu olarak ön plana çıkmaz. Önermesel doğrunun, özneleri, söylemselliği ve bilişselliği ilgilendiren yanları da bulunduğu düşünülebilir. Buna göre metafizik, varlık, dil, bilgi felsefesi önermesel doğruyu incelerken, sanat felsefesi güzeli inceler.

İnsanlar dünyaya yönelik deneyimsel inançlarının mümkün olduğunca doğru olmasını tercih ederler. Dünyaya ilişkin inançlarımızın doğru olup olmadıklarını tam olarak bilemeyebiliriz ancak açıktır ki inançlarımızın doğru olmasını isteriz. Örnekte de Ahmet inancının doğru çıkmasını arzulamaktadır.

İnsanlar dünyaya yönelik deneyimsel inançlarının mümkün olduğunca doğru olmasını tercih ederler. Dünyaya ilişkin inançlarımızın doğru olup olmadıklarını tam olarak bilemeyebiliriz ancak açıktır ki inançlarımızın doğru olmasını isteriz. Örnekte de Ahmet, inancının doğru çıkmasını arzulamaktadır.

Olgular, Russell gibi felsefecilerin anladığı şekliyle, üç temel unsurun katılımıyla oluşur:

Nesneler,

Nitelikler

Bağıntılar

Temel doğruluk kuramları olan “karşılık kuramı”, “bağdaşım kuramı”, “gereksizlik kuramı” ve “pragmacılık”tan en bilineni ve felsefeciler arasında en tartışılmış olanı karşılık kuramıdır.

Genel olarak ifade etmek gerekirse, pragmacılığın hem bağdaşım hem de gereksizlik kuramından en büyük farkı, doğruluk bağıntılarını soyut zeminlerde değil, insanların eylemlerinde bulmaya çalışmasıdır.

“Karşılık kuramını savunan düşünürler, ‘nesnelliğin’ doğru için önemli bir boyut olduğunu ve diğer görüşlerin bu boyutun hakkını tam olarak veremeyeceğini savlamışlardır.”

Karşılık kuramı düşünürleri tarafından verilen cümlede eleştiren kuramlar bağdaşımcılık ve pragmacılıktır. İki kuram da öznel olmakla eleştirilir.

“Karşılık kuramını savunan düşünürler, ‘nesnelliğin’ doğru için önemli bir boyut olduğunu ve diğer görüşlerin bu boyutun hakkını tam olarak veremeyeceğini savlamışlardır.”

Verilen cümlede karşılık kuramı düşünürleri tarafından eleştirilen kuramlar bağdaşımcılık ve pragmacılıktır. İki kuram da öznel olmakla eleştirilir.