EPİSTEMOLOJİ

Bağdaşımcılığa göre "algı verilerine dayanan temelcilik" görüşü bir ikileme yol açar. Eğer algı verileri bilişsel ise, gerekçelendirmeye gereksinimleri vardır. Eğer bilişsel değillerse deneyimsel inançları gerekçelendiremezler.

Doğru cevap B'dır.

Doğru cevap C'dir.

Doğru Cevap D'dir

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap C'dir.

Doğru cevap D'dir.

“Algı Verilerine Dayanan Temelcilik” görüşüne göre, bir kaplumbağanın yerde durması, bu görüntüye bakan bir kişinin bazı duyum parçaları (örneğin, belli renkler, hareketler, vb.) almasına neden olur. Bu algı verileri henüz anlamlandırılmamış ve önermesel hâle gelmemiş unsurlardır. Algı verilerinin oluşması fiziksel ve fizyolojik süreçlerdir. Ardından, anlamlandırılmamış algı verileri, algılayan kişinin “şu an önümde bir kaplumbağa var” önermesine inanmasına neden olur. Bu fizyolojik süreç de öznenin bilinci veya bilgisi olmadan gerçekleşebilir. Ve söz konusu inancı gerekçeli hâle getiren, öznenin zihninde beliren ama bilincinde veya farkında olmadığı algı verileridir. İnancın nedeni olan algı verileri, aynı zamanda öznenin “şu an önümde bir kaplumbağa var” önermesinin doğruluğuna inanmasının gerekçesidir. Gerekçeli temel inançlar böylece olanaklı kılınır.

Tutarl› olan bir inanç sisteminin elemanlar› birbirleriyle çeliflmezler. Ba¤dafl›m› olan bir inanç sisteminin elemanlar› ise içeriksel olarak birbirlerini destekler ve birbirlerinin do¤ru olma olas›l›¤›n› yükseltirler. Ba¤dafl›mc›l›k, kavramsal olarak, mant›ksal tutarl›l›ktan daha fazlas›n› içerir.

Gerekçelerin geriye gitmesinin mantıksal önermelerde son buluşu geriye gitme sorununun cozumlerinden bir degildir.

D

E

“Gerekçe” kavramının epistemolojideki yerine ve önemine ilişkin iki farklı yaklaşım olduğunu en başta belirtmemiz gerekiyor. J. L. Pollock gibi bazı bilgi kuramcıları, epistemolojinin merkezinde yatan esas konunun bilgisel gerekçelendirme olduğunda ısrar etmişlerdir.

A. Goldman ve P. Kitcher gibi bazı felsefeciler bilginin asıl hedefinin önermesel doğru olduğunu savlamışlardır.

Bilgi kuramcıları GGS için ilkesel olarak dört olası çözüm yolu olabileceğini düşünmüşlerdir. Bu çözüm seçeneklerinden özellikle üçüncüsü ve dördüncüsü yoğun bir şekilde irdelenmiş ve çok sayıda felsefeci tarafından savunulmuştur.

Bilgi kuramcıları GGS için ilkesel olarak dört olası çözüm yolu olabileceğini düşünmüşlerdir. Bu çözüm seçeneklerinden özellikle üçüncüsü ve dördüncüsü yoğun bir şekilde irdelenmiş ve çok sayıda felsefeci tarafından savunulmuştur. Gerekçelerin sonsuza gitmesi, geriye gitmesinin gerekçesi olmayan inançlarda son bulması, gerekçelerin kendi aralarında bağdaşımsal bir sistem veya ağ oluşturması, gerekçelerin geriye gitmesinin "temel inançlarda” son bulmasıdır.

Geleneksel epistemoloji kuramları incelendiğinde, iki büyük tartışmanın bu alana egemen olduğunu görürüz. Bu tartışmalar, temelcilik-bağdaşımcılık ve içselcilik-dışsalcılık akımları arasında gelişmiştir.

Tarihsel olarak bakıldığında, temelciliğin en belirgin savunucusu Descartes olmuştur. Descartes’m temel epistemolojik amacı, anımsanacağı gibi, dünya bilgimizin kesin, şüphe götürmez ve deneyimsel bilgilerimizin tümüne dayanak oluşturan bir temeli olup olmadığını bulmaktır.

Temelciliğe göre, temel bir inancın gerekçelendirilmiş inanç veya bilgi olması için fiziksel dünyanın o inanca neden olması yeterlidir. Açıkça görüleceği gibi, bu süreçte haklılaştırmanın veya gerekçelendirmenin nasıl gerçekleştiği, inanca sahip olan öznenin tamamen dışında gerçekleşmektedir. O yüzden, “Fiziksel Olgulara Dayanan Temelcilik” için temelciliğin son derece dışsalcı ve doğalcı bir türü olduğunu ifade etmemiz yanlış olmaz.

Gerekçelendirme kuramları arasında önemli bir yer tutan bağdaşımcılık görüşü, temelciliğin en büyük rakibidir. Bağdaşımcılığa göre, bir inancın gerekçelendirilmesi ancak onun bağdaşım özelliği olan bir sistemin parçası olmasıyla mümkündür.