EPİSTEMOLOJİ

İnsanların sahip olduğu dünya bilgisi, hayvanlarınkinden farklı olarak dilsel ve
kavramsaldır. Doğru cevap A'dır.

Yunanca bir deyim olan logos, biyo-loji, psiko-loji, epistemo-loji gibi disiplin adlarında son ek olarak da yer alır ve “açıklama”, “gerekçe”, “sebep”, “mantık”, “bilim”, “kelam” gibi değişik anlamlara gelir. Logos, en genel anlamıyla, “akla ve akılcılığa ait olan” ile ilintilendirilmiştir.

‘Enformasyon’ deyimi Türkçeye Batı dillerinden geçmiş olup, Arapçası ‘malumat’tır (malum olan, yani bilinen şeyler anlamında). Bu deyimin tartışmalarımız ve çözümlemelerimiz açısından önemi, onun sık sık “bilgi” ile karıştırılması veya “bilgi” ile eşlenik tutulmasından kaynaklanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

“Enformasyon” kavramı, bilgi açısından, “hammadde” olma anlamı taşır. Doğru cevap A'dır.

Öznelerin zihinsel bir durumu olan “bilgi”, içeriği nedeniyle nesnel bir yön taşır. Doğru cevap C'dir.

Yırtıcı etobur memelilerle dolu bir ormanda, eğer bir ceylan yakınındaki otların kımıldadığını fark ettiğinde kaçma refleksi göstermeseydi, yaşamda kalma olasılığı son derece düşük olurdu. İlkel bir farkındalık örneği olan “çevredeki sıra dışı devinimleri tehdit olarak algılayabilme”, ceylan türünün yok olmadan devam edebilmesi anlamında kritik öneme sahiptir. Bu temel anlamıyla bakıldığında, bilgi yaşamı olanaklı kılar. Belli bir organik gelişmişlik düzeyinin üstüne çıkan her canlı için bilgi yaşamsaldır.

Bilgi yalnızca “doğal” ve “araçsal” gerekçelerle değil, kendi içinde ve kendinden dolayı da değerli bir kavramdır. Başka bir deyişle, belli açılardan bakıldığında, bilgi sonuçlarından ve bize sağladığı yararlardan değil, daha dolaysız ve doğrudan bir tarzda değer kazanır ve bizim için önemli konuma gelir. Açıkça görüleceği gibi, bu fikir veya yaklaşım önemli bir ölçüde felsefi bir temele dayanır.

İnsanlar bilgi gibi kritik bir kavrama -her türlü yarar ve sonucundan bağımsız
olarak- sadece düşünsel veya felsefi bir merak yüzünden ilgi duyabilirler. Bu durumu, bir anlamda, insanın logos sahibi veya logos içinde yer alan bir varlık olmasıyla açıklayabiliriz.

Epistemoloji bilgibilim adıyla da bilinir. Doğru cevap, C'dir.

Canı olan yani, dar bir anlamda bakıldığında, kendiliğinden değişim yaratabilen varlıklar arasında hayvanlara ve insanlara özgü özelliklerden biri, algısal olarak dünyaya açık  olabilmektir. Bir taş parçası veya demir kütlesi dünyadan fiziksel olarak etkilenebilir; ancak “almaya” açık değildir. O halde, algı yetisine sahip olma tüm hayvan türlerinde ortak olarak bulunan bir özellik olarak kaydedilebilir. Doğru cevap, A'dır.

Üç çeşit "temel" veya "basit" farkındalık olduğu söylenebilir. Bunlardan ilki iç hâllere yönelik farkındalıklar, ikincisi çevreye yönelik içgüdüsel farkındalık ve üçüncüsü de deneyimleyerek ve bedenin pratik yapması sonucu ortaya çıkan bilme durumlarıdır.

Bisiklete binmeyi öğrenen bir insanın veya bir sirk hayvanının bilgisi sözel değil, bedensel bir bilmedir. Öğrenilmiş bedensel bilme örneğidir. Diğer seçeneklerdeki örneklerin tümü sözel bilme örneğidir. Doğru cevap D'dir.

Bisiklete binmeyi, yüzmeyi, dengede durmayı ve yürümeyi öğrenen bir insanın veya bir sirk hayvanının bilgisi sözel değil, bedensel bir bilmedir. Okuma sözel bilme örneğidir. Doğru cevap C'dir.

İnsanların sahip olduğu dünya bilgisi, hayvanlarınkinden farklı olarak dilsel ve kavramsaldır. Doğru cevap A'dır.

Eğer biz insanlar karmaşık ve gelişmiş memeliler olarak diğer tüm canlı türlerinden bir şekilde ayrılıyorsak, bu farklılığın en önemli açıklaması bizim dilsel, kavramsal ve akıl yürütmeye ilişkin yeteneklerle donatılmış varlıklar olmamızdan geçmektedir. Bu yeteneklerin veya kapasitelerin tümünü kısaca “logos sahibi olma” ifadesiyle betimleyebiliriz. Doğru cevap B'dir.

Yunanca bir deyim olan "logos", biyo-loji, psiko-loji, epistemoloji gibi disiplin adlarında son ek olarak da yer alır ve “açıklama”, “gerekçe”, “sebep”, “mantık”, “bilim”, “kelam” gibi değişik anlamlara gelir.

Bilginin üç farklı anlamda değeri olduğu söylenebilir: Bilginin yaşamsal veya türsel değeri, bilginin pratik veya araçsal değeri ve bilginin öz değeri. Doğru cevap tümünü içeren E seçeneğidir.

"Enformasyon" deyimi Türkçeye Batı dillerinden geçmiş olup, Arapçası "malumat"tır (malum olan, yani bilinen şeyler anlamında). Doğru cevap C'dir.

Biz insanların dünyanın etkilerine bilinçli bir şekilde açık canlılar olmamızın sonuçlarından biri, bilgi edinebilen, bilgi yoluyla karmaşık işler başarabilen varlıklar olmamızdır. Bu da bizi bu ünitenin ana teması olan bir noktaya getirir: Genel olarak ifade edildiğinde, insan denen canlıyı insan yapan (ve kayda değer bir düzeyde diğerlerinden farklı kılan) en önemli özelliklerden birinin bilgi kavramı veya bilginin gerçekleşmesinde yattığını düşünürüz.

Yunanca bir deyim olan logos, biyoloji, psikoloji, epistemoloji gibi disiplin adlarında son ek olarak da yer alır ve “açıklama”, “gerekçe”, “sebep”, “mantık”, “bilim”, “kelam” gibi değişik anlamlara gelir. Logos, en genel anlamıyla, “akla ve akılcılığa ait olan” ile ilintilendirilmiştir.