EPİSTEMOLOJİ - Deneme Sınavı - 21

David Hume şüphecilik tarihinde Descartes'ten sonra derin izler bırakmıştır.

Bir önermenin bilinmesi ya da gerekçeli bir şekilde inanılmasının bağlama veya koşullara bağlı bir olgu olduğunu ileri süren görüş bağlamcılıktır.

Tek kişiye ait bir dilin olanaksızlığını savunan, anlamın zorunlu olarak özneler arası alanda olduğunu öne süren düşünür Wittgenstein'dır.

Bilinebilecek tüm doğruların doğaya ait olduğunu, bizim için doğanın dışında bilgi nesneleri olmadığını savunan felsefi görüş doğalcılıktır.

Yaygın olarak kabul edilen görüşe göre epistemolojik anlamda ilk doğalcı David Hume'dir.

Quine’ın doğalcı epistemolojisi, bireysel zihin, idealar dünyası veya kavramsal soyutlamalardan ziyade ilgisini doğaya, deneyime ve bilime yönelterek devrimsel bir adım atmıştır.

Feminist bilgi kuramcılarına göre, geleneksel bilgi çözümlemesinin “evrensel” ve “nesnel” bir açıklama sunduğu söylemek doğru değildir.

Rorty 20.yy.'da pragmacılığın en önde gelen savunucularından olmuştur.

Rorty’yi en derinden etkileyen düflünürler Nietzsche, James, Dewey, Wittgenstein ve Quine olmufltur.

Rorty'ye göre soyut veya kuramsal düşünme daha öncelikli ve daha temel değildir.

Olumsallık hiçbir görüşün veya kuramın nihai, mutlak veya gerekli olamayacağı fikrine dayanmaktadır.

Bu akıl yürütme Wittgenstein’ın tek kişiye özgü bir dilin olanaksızlığı argümanı olarak bilinir ve pek çok yorumcunun da üzerinde uzlaştığı gibi bu argüman günlük dilsel eylemlerimizde toplumsallığın ya da toplumsal boyutun nasıl bir rol oynadığı konusunda kritik bir öneme sahiptir

Bazı yorumcular felsefede doğalcılığın köklerinin Thales, Anaximender, Heraklitus, Demokritus gibi Sokrates öncesi düşünürlere kadar gittiğine inanmaktadırlar. Doğalcılığın ilk temsilcisinin Aristoteles olduğunu düşünenler de vardır. Daha yaygın olarak kabul edilen görüş, David Hume’un epistemolojik anlamda ilk doğalcı olduğudur.

Quine ile “ılımlı doğalcı”ları ayrıştıran kritik bir nokta norm ve normatiflik konusudur.

Amerikalı düşünür Richard Rorty 20. yüzyılda pragmacılığın en önde gelen savunucusu olmuştur.

Foucault, toplum içindeki “doğruların” ortaya çıkması ile tarihsel olumsallıklar (yani zorunluluk taşımayan tarihsel gelişmeler) ve “güç” kavramı arasında sıkı bir ilişki olduğunu göstermiştir

Dışsalcılığın ana fikri şu şekilde ifade edilebilir: Bir özne belli bir gerekçeli inanca sahipse, o inancı veya önermeyi gerekçelendiren olgulara bilgisel erişiminin olması şart değildir. Önemli olan, öznenin inancını gerekçelendiren bir olgunun gerçekten var olmasıdır. Gerekçe öznenin zihinselliği veya bilgisi dışında olabilir. Bu görüşe “dışsalcılık” denmesinin nedeni budur.

Geriye gitme sorunu (GGS) için, bilgi kuramcıları tarafından dört temel çözüm önerilmiştir.

a) Gerekçelerin sonsuza gitmesi

b) Geriye gitmesinin gerekçesi olmayan inançlarda son bulması

c) Gerekçelerin kendi aralarında bağdaşımsal bir sistem veya ağ oluşturması

d) Gerekçelerin geriye gitmesinin “temel inançlarda” son bulması

George Orwell’in 1984 adlı kitabı, bireylerin hareketlerinin iktidar tarafından yakından izlendiği, politik merkezde bulunanların olguları değiştirip çarpıttığı ve “doğruları” ürettiği bir dünyayı anlatır.