EPİSTEMOLOJİ - Deneme Sınavı - 15

Paragrafta tarif edilen düşünürler yorumsamacı düşünürlerdir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Felsefe tarihinin en dindar düşünürlerinden biri olan ve Audi’den yaklaşık 150 yıl önce yaşamış olan Danimarkalı felsefeci Søren Kierkegaard’ın (1813-1855) eserlerinde bu epistemolojik fikri bütünüyle kabul ediyor görünmesidir. Ancak Kierkegaard’ın bu kabulden çıkarttığı sonuç ve vermeye çalıştığı asıl mesaj oldukça değişiktir. Varoluşçu felsefenin kurucularından biri sayılan Kierkegaard’a göre, örneğin, İbrahim peygamber Tanrı tarafından aldığı çağrıya uyarak biricik oğlunu kurban etmeye götürürken, kendisine seslenenin Tanrı olduğunu gerçekten de bilemezdi.

Aziz Anselm’in Ontolojik Kanıtı bir tanımlama ile başlar: Tanrı tanım
gereği sıfatları veya nitelikleri eksiksiz olandır. Bu kanıta göre, özetle, "var olmamak" ile "sıfatları eksikiz olmak" çeliştiği için Tanrı var olmalıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Aquinas’ın kanıtı, nedensellik zincirinin en başında neyin olduğu konusunu gündeme getirir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

D

E

A

B

A

A

D

C

D

E

"Tahmin edilebileceği gibi felsefecileri en fazla düşünmeye sevkeden algısal durumlardan biri göz yanılsamaları veya ilüzyonlardır. Yanılsamaları epistemolojik açıdan ilginç kılan temel bir neden, öznelerin belli bir algısal durumun yanılsama olduğunu bildikleri hallerde bile, o yanılgının üstesinden gelip “gerçek durumu” algılamayı başaramamalarıdır."

"Epistemoloji tarihinin en büyük tartışmalarından biri, insan bilgisinin kaynakları ve oluşumsal yapısı konusunda deneyimciler ve usçular arasında gerçekleşmiştir. Aralarındaki büyük farklara rağmen, her iki kanada ait düşünürler de algıların bilgisel bir önem taşıdığı konusunda uzlaşma içindedirler. Ayrıldıkları nokta, algısal bilginin bilgisel dünyamız içinde ne büyüklükte bir yer kapladığı ve epistemolojik işlevinin tam olarak ne olduğudur."

"Başka bir deyişle, bizim “birtakım görsel deneyimler yaşamamız” ile “nesneleri algılamamız” arasında büyük bir fark bulunmaktadır. Searle’ün iddiasına göre, her deneyim gerçek bir algı olmak zorunda değildir. Eğer ben yüksek ateş nedeniyle görsel olarak yanılmakta isem, benim zihinsel yaşamım kapsamında bir deneyim olduğu elbette kesindir. Ancak bu durum benim bir şeyi gerçekten gördüğümü göstermez. Yani, “deneyim” olgusu mutlak bir şekilde bilgisel bir başarıya karşılık gelmek zorunda değildir. Buna karşın “algılamak”, fiziksel dünyada algılanan bir nesnenin olduğu ve bu nesnenin görsel bir deneyime neden olduğu anlamına gelir."

"Karşılık kuramlarına göre, doğru, özneye veya söylemselliğe ait olan bir unsurun nesneye veya gerçekliğe ait unsurlara karşılık gelmesi veya onlara uygun olması ile gerçekleşir."

"İnsanlar dünyaya yönelik deneyimsel inançlarının mümkün olduğunca doğru olmasını tercih ederler. Dünyaya ilişkin inançlarımızın doğru olup olmadıklarını tam olarak bilemeyebiliriz ancak açıktır ki inançlarımızın doğru olmasını isteriz."

B seçeneğindeki "Güneş doğudan doğar" önermesi doğrudur, diğerleri yanlıştır.