EPİSTEMOLOJİ - Deneme Sınavı - 1

Searle bizim yalın nesneleri değil nesnelerin “yönlerini” algıladığımızı savlar. Başka bir deyişle bizim algılarımız, aynı deneyimsel inançlarımız gibi önermesel yapıdadır.   

Daha önce de belirttiğimiz gibi, Searle’e göre insanın bilişsel sistemi dinamik ve etken bir yapıya sahiptir. Bir insanın bir nesneyi veya olguyu algılaması esas olarak bir “problem çözme” etkinliğidir.

Searle’e göre, algı süreçlerini en iyi açıklayan ve en az felsefi sorun içeren görüş gerçekçiliktir.

Görüngücülük, Algının gerçekleştiği anlarda zihinlere bazı görüngülerin sunulduğunu, ancak bunda hareketle metafizik gerçeklik veya fiziksel gerçeklik içinde zihinden bağımsız nesnelerin bulunduğunu çıkaramayacağımızı savunmaktadır.

Deneysel psikolojinin bilişsel kanadında yer alan kuramcılara algı göre, duyulardan gelen verilerin zihinsel yapımız tarafından seçilmesi, organize edilmesi ve yorumlanması olarak anlaşılmalıdır.

“Doğru”, bir nesne, olgu veya sıradan bir nitelik olmadığı için, yalnızca ve basit bir şekilde varlık felsefesinin bir konusu olarak ön plana çıkmaz. Önermesel doğrunun, özneleri, söylemselliği ve bilişselliği ilgilendiren yanları da bulunduğu düşünülebilir. Buna göre metafizik, varlık, dil, bilgi felsefesi önermesel doğruyu incelerken, sanat felsefesi güzeli inceler.

İnsanlar dünyaya yönelik deneyimsel inançlarının mümkün olduğunca doğru olmasını tercih ederler. Dünyaya ilişkin inançlarımızın doğru olup olmadıklarını tam olarak bilemeyebiliriz ancak açıktır ki inançlarımızın doğru olmasını isteriz. Örnekte de Ahmet inancının doğru çıkmasını arzulamaktadır.

İnsanlar dünyaya yönelik deneyimsel inançlarının mümkün olduğunca doğru olmasını tercih ederler. Dünyaya ilişkin inançlarımızın doğru olup olmadıklarını tam olarak bilemeyebiliriz ancak açıktır ki inançlarımızın doğru olmasını isteriz. Örnekte de Ahmet, inancının doğru çıkmasını arzulamaktadır.

Olgular, Russell gibi felsefecilerin anladığı şekliyle, üç temel unsurun katılımıyla oluşur:

Nesneler,

Nitelikler

Bağıntılar

Gereksizlik kuramını savunan düşünürlere göre, “doğru” yüklemi fazladan bir bilgi içermez. Bir önermeyi dile getirmekle onun doğru olduğunu söylemek arasında bir fark yoktur. Doğru cevap B'dir.

Temel doğruluk kuramları olan “karşılık kuramı”, “bağdaşım kuramı”, “gereksizlik kuramı” ve “pragmacılık”tan en bilineni ve felsefeciler arasında en tartışılmış olanı karşılık kuramıdır.

Genel olarak ifade etmek gerekirse, pragmacılığın hem bağdaşım hem de gereksizlik kuramından en büyük farkı, doğruluk bağıntılarını soyut zeminlerde değil, insanların eylemlerinde bulmaya çalışmasıdır.

“Karşılık kuramını savunan düşünürler, ‘nesnelliğin’ doğru için önemli bir boyut olduğunu ve diğer görüşlerin bu boyutun hakkını tam olarak veremeyeceğini savlamışlardır.”

Karşılık kuramı düşünürleri tarafından verilen cümlede eleştiren kuramlar bağdaşımcılık ve pragmacılıktır. İki kuram da öznel olmakla eleştirilir.

“Karşılık kuramını savunan düşünürler, ‘nesnelliğin’ doğru için önemli bir boyut olduğunu ve diğer görüşlerin bu boyutun hakkını tam olarak veremeyeceğini savlamışlardır.”

Verilen cümlede karşılık kuramı düşünürleri tarafından eleştirilen kuramlar bağdaşımcılık ve pragmacılıktır. İki kuram da öznel olmakla eleştirilir.