EPİSTEMOLOJİ - Deneme Sınavı - 14

Platon Tümeller kuramını oluşturmaya çalışan, aynı zamanda gerçeğin idealar evreninde olduğun savunan ve episteme kavramını kullanan düşünürdür.

Bir papatya, bir tabak, bir insan ve bir kedi kendi başlarına var olabilen bir varlık yani töz iken, bir yara izi kendi başına var olamaz, bir deriye ihtiyaç duymaktadır.

Aristoteles Platon'dan farklı olarak nesnelere kimliklerini veren özsel unsurların değişen dünyanın içinde olamayacağı fikrine karşı çıkmıştır. Platon'un Tümeller kuramını reddetmemiş, tıpkı Platon gibi insan bilgisini anlamada tikellerin yardımcı olamayacağını düşünmüş ve bilginin olanaklılığının tümellerden ve genel karakterlerden geçtiğini savunmuştur. Ayrıca E seçeneğindeki "gerçek bilginin idealar dünyasında olduğunu düşünmesi" fikri Aristoteles'in değil Platon'un savunduğun bir görüştür.

Metafizik kavramı, gerçekliğin yapısının akılcı yöntemlerle ortaya konulması, “varlık” kavramının aydınlatılması ve varlık alanında egemen olan temel ilkelerin açıkça çıkarılması gibi düşünsel işlevleri kapsar.

Eski Yunan felsefesi mitolojiden farklı olarak, değişimleri ve olayları açıklarken tek tek olgulara ve durumlara değil genellemelere başvurmaktadır.

Nesnelerin ve değişimin temelinde dört elementin (toprak, su, hava ve ateş) yattığını iddia eden filozof Empedokles'tir.

Atom sözcüğü Yunanca kökenli "atomos" sözcüğünden türemiştir ve bölünemez anlamına gelmektedir.

Tikel kavramı tek, bir tane olanı ifade ederken; tümel kavramı tüm, genel olanı ifade etmektedir.

Genel kanıya göre ontoloji, metafiziğin “varlık” kavramı ile doğrudan ilgilenen dalı olarak kabul edilmektedir.

Epistemoloji, felsefenin bilgi kavramıyla uğraşan dalı olarak tanımlanabilir.

Epistemoloji farklı bilim dalları gibi bilgi edinme, bilgi dağarcığını genişletme ve bilimsel bilginin niteliğini yükseltme gibi amaçlar gütmez. Epistemoloji kuramsal bir çalışma türüdür.

İnsan bilişsel gelişmişlik açısından diğer canlılardan farklıdır. Bilgi kavramı konusunda kuramsal bir ilgi beslemek de insanın bilincini daha üst düzeye çıkarır.

"teori" sözcüğü Yunanca kökenlidir ve "bakmak, izlemek" anlamına gelmektedir.

E seçeneği hariç diğer seçenekler epistemolojinin konu ve sorunları arasında yer alırken, bilginin genellenip genellenmeyeceği yer almaz.

Çevresel unsurların bizim saf bilgeye ulaşmamızın önünde ciddi bir engel oluşturduğunu savunan, gerçek bilgiye ancak düşünce yoluyla ulaşılabileceğini iddia eden Yeni Çağ filozofu Descartes'dir.

Normatif kavramı "kuralcı" anlamına gelmekte; zıt anlamı ise betimleyici olmaktadır.

Nasılsın? sorusu bir önerme değildir ancak diğer seçeneklerdekiler birer önermedir.

Duyular aracılığıyla algılama, bellek işlevleri, akıl yürütme ve bilgilenme üst düzey zihinsel işlevler yelpazesi kapsamında ele alınabilirken, ince kas kullanımı motor becerilerdendir.

Hume’a göre biz temel olarak iki tür bilgi sahibi olabiliriz: Duyu verilerine dayanan deneyimsel bilgi ve mantıksal (veya “biçimsel”) bilgi.

Kant öncelikle analitik ve sentetik cümleler arasında bir ayrım olduğunu söyler. Analitik cümlelerde, cümlenin yüklemi öznede zaten var olan bilgilere yeni bilgi katmaz. “Siyah kediler siyahtır” ve “Bekârlar evli olmayan insanlardır” analitik
cümlelerdir çünkü bu cümlelerin özneleri (“siyah kediler” ve “bekârlar”) o cümlelerin yüklem bölümünde içerilen tüm bilgileri zaten içerirler. Analitik cümlelerden farklı olarak sentetik cümlelerin yüklemleri öznede içerilen bilginin ötesine geçer. Tahmin edileceği gibi, günlük dilde kullandığımız cümlelerin çoğu analitik değil sentetiktir. “Önümde duran kedi siyah renklidir” önermesi sentetiktir çünkü “siyah” özelliği–genel olarak düşünürsek– “önümde duran kedi” kavramının içinde bulunmaz.