ENVANTER VE BİLANÇO

Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun geçici 6. maddesinde; “1534 üncü maddenin ikinci fıkrasında anılan şirketler 1/1/2013 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte başlayacak hesap dönemi için, gerek ticari defterlerinin tutulmasında, gerek münferit ve konsolide finansal tablolarının düzenlenmesinde, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (Kurul kapatılmıştır. Görev ve sorumlulukları Kamu Gözetim Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu’na devredilmiştir) tarafından yayımlanmış olan Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulamak zorundadır denilmektedir.

Türkiye Muhasebe Standartları’nda (TMS) “Bilanço” yerine “Finansal Durum Tablosu” ifadesi kullanılmaktadır. Finansal durum, işletmeye ait finansal durum tablosunda yer alan varlık, borç ve öz kaynakların belirli bir tarih itibariyle birbirleriyle olan ilişkilerini göstermektedir.

Kaynaklara İlişkin İlkeler;

1. Kısa ve uzun vade ayırımında bir yıl ölçüt alınması,

2. Vadesi bir yılın altına düşen borçların kısa vadeli yabancı kaynaklara aktarılması,

3. Tüm borçların gösterilmesi,

4. Vadeli borçların bilânço günündeki değerleri ile gösterilmesi,

5. Borçların özelliklerine göre ayrılması.

Özkaynaklara İlişkin İlkeler;

1. Özkaynakların işletme sahip ve ortaklarının haklarını göstermesi,

2. Sermaye paylarının özelliklerine göre gösterilmesi,

3. Azalan özkaynakların belirtilmesi,

4. Özkaynağın net gösterilmesi,

5. Zararın özkaynaklardan indirilmesi,

6. Sermaye yedeklerinin gelir olarak gelir tablosuna alınmaması.

Türkiye Finansal Raporlama Standartları ve KOBİ - Muhasebe Standartlarında finansal durum (bilanço) tablosunun sunumunda iki yaklaşım önerilmektedir.

Düzenlenen bilançonun bilgi kullanıcılarına anlamlı ve karşılaştırılabilir olması için düzenlenirken bazı standartlara uyması gerekir. Bilançonun biçimsel yapısı ayrıca sunuş biçimi hesap tipi ve rapor tipi olarak iki değişik şekilde hazırlanabilir.

Pasif karakterli olup aktifte yer alan hesaplara aktifi düzenleyici, aktif karakterli olup pasifte yer alan hesaplara ise pasifi düzenleyici hesaplar da denilmektedir. Bu gösterimin amacı finansal bilgi kullanıcılarına finansal tabloları okuyup analiz etmesinde varlık ve yükümlülüklerin gerçek ve net değeri ile gösterilmesini sağlamasıdır.

Türkiye Muhasebe Standartlarında ve KOBİ – Muhasebe Standartlarında gelir tablosu “kapsamlı gelir tablosu” olarak ifade edilmektedir.

MSUGT’nde gelir tablosu ilkelerinin amacı “satışların, gelirlerin, satışların maliyetinin, giderlerin, kar veya zararlara ait hesapların ve belli dönemlere ait işletme faaliyet sonuçlarının sınıflandırılmış ve gerçeğe uygun olarak gösterilmesini sağlamaktır” şeklinde açıklanmıştır.

Gelir tablosu, bilançonun sunuluşunda olduğu gibi hesap veya rapor tipi olarak iki şekilde düzenlenebilir.

Muhasebenin işlevleri:

Kaydetme; mali nitelikli işlemlere ait bilgilerin belgelendirilerek toplanması, daha sonra sunulması ve yorumlanmaya hazırlanması için belirli şekillerde ve kurallara göre muhasebe defterlerine yazılması işlemidir.

Sınıflandırma; çok sayıda bilgilerin belirli sınıf ve gruplara göre düzenlenmesi işlemidir. Büyük deftere yapılan kayıtlar sınıflandırma işlevine yöneliktir.

Özetleme; kaydedilmiş ve sınıflandırılmış çok sayıdaki bilgilerin anlamlı bir şekilde kısaltılması ve bu bilgilerden mali tabloların ve raporların hazırlanması işlemidir.

Analiz ve yorum: Bilgilerin işletme yönetiminde yararlı olabilmesi için analiz ve yorum ile kullanılabilir bilgiler şekline getirilmesi gerekir. Analiz ve yorum; raporlar ve tablolar şeklinde özetlenen bilgilerin ne anlama geldiğinin ve faaliyetler ile sonuçlar arasındaki ilişkinin ortaya konmasıdır.

Bunlardan kaydetme, sınıflandırma ve özetleme muhasebenin birinci işlevi, analiz ve yorum ikinci işlevidir.

Sınıflandırma; çok sayıda bilgilerin belirli sınıf ve gruplara göre düzenlenmesi işlemidir. Büyük deftere yapılan kayıtlar sınıflandırma işlevine yöneliktir.

İşletme dışı bilgi kullanıcıları aşağıdaki gibidir;

Kredi verenler

Yatırımcılar

Devlet

Toplum

İşletme ile iş ilişkisi kuranlar

İşletme İçi Bilgi Kullanıcıları şunlardır;

Yöneticiler

İşletme sahip ve ortakları

İşletme çalışanları

Muhasebenin temel kavramları şunlardır:

Sosyal sorumluluk kavramı

Kişilik kavramı

İşletmenin sürekliliği kavramı

Dönemsellik kavramı

Parayla ölçülme kavramı

Maliyet esası kavramı

Tarafsızlık ve belgelendirme kavramı

Tutarlılık kavramı

Tam açıklama kavramı

İhtiyatlılık kavramı

Önemlilik kavramı

Özün önceliği kavramı

Sosyal sorumluluk kavramı; muhasebenin organizasyonunda, muhasebe uygulamalarının yürütülmesinde ve mali tabloların düzenlenmesi ve sunulmasında; belli kişi veya grupların değil, tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesi ve dolayısıyla bilgi üretiminde gerçeğe uygun tarafsız ve dürüst davranılması gereğini ifade eder.

Tam açıklama kavramı; mali tabloların bu tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır olmasını ifade eder.

Muhasebe dönemi süresince yapılan işlemler şunlardır; 

1. AÇILIŞ KAYDININ BÜYÜK DEFTERE AKTARILMASI

2. GÜNLÜK İŞLEMLERİN BELGELENDİRİLMESİ
3. GÜNLÜK DEFTERE KAYIT
4. BÜYÜK DEFTERE KAYIT

5. AYLIK MİZANLARIN DÜZENLENMESİ
6. GENEL GEÇİCİ MİZANIN DÜZENLENMESİ

Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’nda envanter kavramı değil envanter çıkarma kavramı tanımlanmıştır. Bu kanunlara göre “Envanter çıkarma; saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları kesin bir şekilde ayrıntılı olarak tespit etmektir.” şeklinde tanımlanmaktadır.

Dönen varlıklar grubu; para ve bir yıl veya işletmenin normal faaliyet döneminde paraya dönüşmesi, satılması veya tüketilmesi öngörülen varlıklardır.

Duran varlıklar grubu; bir yıl veya işletmenin normal faaliyet döneminde paraya dönüşmesi, satılması veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıklardır.

Kısa vadeli yabancı kaynaklar grubu; bir yıl veya işletmenin normal faaliyet döneminde ödenecek olan borçları kapsar.

Uzun vadeli yabancı kaynaklar grubu; bir yıldan sonra ödenecek olan borçları kapsar.

Özkaynaklar grubu; işletme sahip veya sahiplerinin işletmenin varlıklar üzerindeki haklarını gösterir. İşletme sahip veya sahiplerince işletmeye sağlanan sermaye ve işletmede bırakılan yedekler ile dağıtılmamış karları kapsar.