ENVANTER VE BİLANÇO

İşletmenin içinde bulunduğu ekonomik ve finansal durumun açık, anlaşılır ve gerçeğe uygun bir şekilde gösterilmesine olanak sağlayan GKGMİ’de çeşitli varlık ve borçların değerlemesinde “maliyet bedeli ile değerleme” ve “piyasa fiyatı ve maliyet bedelinden düşük olan ile değerleme” şeklinde iki değerleme ölçüsü görülmektedir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Hayvanlar (Madde 277). Maliyet bedelinin tespitinin mümkün olmaması durumunda emsal bedeli kullanılır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Mukayyet değer ile değerlenecek iktisadi kıymetler aşağıdaki gibidir:

• Senetli (isteğe bağlı) ve senetsiz alacaklar (madde 281)

• Kuruluş ve örgütlenme giderleri ile peştamallıklar (madde 282)

• Aktif geçici hesap kıymetleri (peşin ödenen giderler ve gelir tahakkukları) (madde 283)

• Senetli (isteğe bağlı) ve senetsiz borçlar (madde 285)

• Pasif geçici hesap kıymetleri (peşin tahsil edilen gelirler ve gider tahakkukları) (madde 287)

• Karşılıklar (madde 288)

Doğru cevap D seçeneğidir.

Muhasebe literatüründe de birbirinden farklı değerleme tanımları ortaya çıkmaktadır. Bu durum çoğunlukla işletme ile ilişkili değişik çıkar gruplarının ve paydaşların değerleme hususunda farklı motivasyonları olmasından kaynaklanmaktadır. Örneğin, temel amacı devletin ve kamunun çıkarlarını korumak ve kamu düzeninin işleyebilmesi için gerekli vergiyi toplayabilmek olan Vergi Usul Kanunu’nda değerlemenin amacı “vergi matrahının hesaplanması” iken, Türkiye Muhasebe Standartları’nda değerleme yapılmasındaki amaç “varlıkların ve kaynakların şirketlerin gerçek ekonomik ve mali durumunu yansıtması” olarak ortaya çıkmaktadır.

Doğru Cevap D seçeneğidir.

Bunlar:

• Tarihi Maliyet

• Gerçeğe Uygun Değer

• Cari Maliyet (Yenileme Maliyeti)

• Net Gerçekleşebilir Değer

• Nominal Değer • Geri Kazanılabilir Tutar

• Defter Değeri

• Satış Maliyeti Düşülmüş Gerçeğe Uygun Değer

• İçsel Değer

• Kalıntı Değer

• Kullanım Değeri ve

• Bugünkü Değerdir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Cari maliyetle değerlenen kalemlerin bazıları aşağıdaki gibidir:

• Stoklar (TMS 2): Bu standarda göre üretimde kullanılan hammadde ve malzemelerin net gerçekleşebilir değerlerinin tespitinde cari maliyet kullanılabilmektedir. Yani net gerçekleşebilir değer yerine cari maliyet esas alınabilmektedir.

• Maddi duran varlıklar (TMS 16): Maddi duran varlığın gerçeğe uygun değerinin tespit edilemediği durumlarda, gelir yaklaşımı veya yenileme maliyeti yaklaşımı kullanılarak gerçeğe uygun değer tahmin edilebilmektedir.

Kullanım değeri esas olarak varlıkların geri kazanılabilir tutarının tespit edilmesi için kullanılan bir hesaplama biçimidir. Bu esas maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile maliyet modeline göre değerlenen yatırım amaçlı gayrimenkullerin geri kazanılabilir tutarlarının hesaplanmasında dikkate alınmaktadır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Net Gerçekleşebilir Değer; "İşin normal akışı içerisinde, tahmini satış fiyatından tahmini tamamlanma maliyetleri ve satışın gerçekleşmesi için gerekli olan tahmini satış giderleri toplamının düşülmesiyle elde edilen tutardır."

Doğru cevap B seçeneğidir.

Emsal bedeli aşağıdaki esaslara göre uygulanır:

• Birinci sıra (Ortalama fiyat esası): Aynı cins ve nevideki mallardan sıra ile değerlemenin yapılacağı ayda veya bir evvelki veya bir daha evvelki aylarda satış yapılmışsa, emsal bedeli bu satışların miktar ve tutarına göre mükellef tarafından çıkarılacak olan "Ortalama satış fiyatı" ile hesaplanır. Bu esasın uygulanması için, aylık satış miktarının, emsal bedeli tayin olunacak her bir malın miktarına nazaran %25'ten az olmaması şarttır.

• İkinci sıra (Maliyet bedeli esası): Emsal bedeli belli edilecek malın, maliyet bedeli bilinir veya çıkarılması mümkün olursa, bu takdirde mükellef bu maliyet bedeline, toptan satışlar için %5, perakende satışlar için %10 ilave etmek suretiyle emsal bedelini bizzat belli eder.

• Üçüncü sıra (Takdir esası): Yukarıda yazılı esaslara göre belli edilemeyen emsal bedelleri ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca takdir yolu ile belli edilir. Takdirler, maliyet bedeli ve piyasa kıymetleri araştırılmak ve kullanılmış eşya için ayrıca yıpranma dereceleri nazara alınmak suretiyle yapılır. 

Doğru cevap E seçeneğidir.

İşletmenin varlık ve kaynakları ile gelir ve giderlerinin dönemsellik kavramı ve ilgili diğer kavramlar da dikkate alınarak vergi matrahının doğru bir şekilde belirlenmesi değerlemenin amacıdır.

Net gerçekleşebilir değer, Türkiye Muhasebe Standartları çerçevesinde ele alınan değerleme ölçülerinden biridir.

Gayrimenkuller, Emtia ve Zirai Mahsuller maliyet bedeli ölçüsüne göre değerlenir.

Senetli alacaklar ile senetli borçlar tasarruf değeri ölçüsüne göre değerlenir.

Böyle bir durumda, satışların maliyeti tutarı düşük olacağından kar yüksek çıkacaktır. Ve sermayenin kar payı şeklinde dağıtılması nedeniyle alacaklı olan üçüncü kişiler için risk artar.

Emtia esas olarak maliyet değeri ile değerlenmesine karşın, değerleme günündeki satış bedelinin % 10 ve daha fazla bir düşüklük gösterdiği durumda MALİYET BEDELİ yerine  EMSAL BEDELİ uygulanabilir.

Geriye doğru üç aylık satış miktarlarına bakılmalı ve emsal bedeli belirlenecek mal miktarının % 25' inden az olmamalıdır. Bu nedenle, üçün sıradaki 30 birim doğru cevaptır.

Kira geliri ya da değer artışı kazancı elde etmek amacıyla elde tutulan gayrimenkuller,  TMS' de "yatırım amaçlı gayrimenkuller" olarak ifade edilmiştir.

VUK hükümlerine göre maddi duran varlıklar ilk muhasebeleştirilmelerinde maliyet bedeli ölçüsüne göre değerlenir.

Değerleme gününde yabancı paraların değerlemesinde, Hazine ve Maliye Bakanlığı' nın yayımladığı kurlar esas alınır.

Vergi Usul Kanunu’nda değerlemenin amacı “vergi matrahının hesaplanması” dır.