ENVANTER VE BİLANÇO

Değerlemede kullanılacak ölçüler GKGMİ, TTK, VUK, Yeni TTK ve TMS’de farklı amaçlar için belirlenmiştir.

GKGMİ’de çeşitli varlık ve borçların değerlemesinde “maliyet bedeli ile değerleme” ve “piyasa fiyatı ve maliyet bedelinden düşük olan ile değerleme” şeklinde iki değerleme ölçüsü vardır.

VUK 261. Maddesine göre değerleme işlemi aşağıdaki ölçülerden biri ile yapılabilir:

• Maliyet Bedeli

• Borsa Rayici

• Tasarruf Değeri

• Mukayyet Değer

• İtibari Değer

• Rayiç Bedel

• Vergi Değeri

• Emsal Bedeli

Emtia (Madde 275). İmal edilenlerde hammadde bedeli, imal giderleri, genel yönetim giderleri ve ambalaj malzemesi giderlerinden mamule düşen paylar da maliyet bedeline dâhildir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı son muamele günü dışında değerlemeden önceki 30 günün ortalama rayicini esas aldırabilir.

VUK madde 289’a göre, Kanunun değerleme kısmında yazılı olmayan veya yazılı olup ta kendi ölçüleriyle değerlenmesine imkân bulunamayan iktisadi kıymetlerden bina ve arazi vergi değeriyle, diğerleri ise varsa borsa rayici, yoksa mukayyet değer, o da yoksa emsal bedeliyle değerlenir.

Ortalama fiyat esasının uygulanması için, aylık satış miktarının, emsal bedeli tayin olunacak her bir malın miktarına nazaran %25'ten az olmaması şarttır.

Finansal tabloların hazırlanmasında işletmelerce en çok kullanılan ölçüm esası tarihi maliyet esasıdır.

Cari maliyetle değerlenen kalemlerin bazıları aşağıdaki gibidir:

• Stoklar (TMS 2): Bu standarda göre üretimde kullanılan hammadde ve malzemelerin net gerçekleşebilir değerlerinin tespitinde cari maliyet kullanılabilmektedir. Yani net gerçekleşebilir değer yerine cari maliyet esas alınabilmektedir.

• Maddi duran varlıklar (TMS 16): Maddi duran varlığın gerçeğe uygun değerinin tespit edilemediği durumlarda, gelir yaklaşımı veya yenileme maliyeti yaklaşımı kullanılarak gerçeğe uygun değer tahmin edilebilmektedir.

Ancak, çeşitli mevzuat hükümlerine göre değerlemenin amaçları arasında farklar ortaya çıkmaktadır. VUK, değerleme konusuna devleti gözetecek şekilde bakmakta, TMS ise varlıkların ve kaynakların şirketlerin gerçek ekonomik ve mali durumunu yansıtmasını beklemektedir. TTK (Türk Ticaret Kanunu) ise daha çok ticari teamüllerin işlemesi açısından konuya yaklaşmaktadır.

Doğru cevap B seçeneğidir.